Στο μικροσκόπιο τα κέρδη από το πρώτο ευρώ χωρίς καμία εξαίρεση – Τι θα πληρώσουν ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες

Εναν ενιαίο φόρο για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, τις ατομικές επιχειρήσεις, τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες αλλά και για τις ΕΠΕ και τις ανώνυμες εταιρείες σχεδιάζει να καθιερώσει από το 2013 το υπουργείο Οικονομικών με στόχο να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους αλλά και να υπάρξει εξορθολογισμός του πολύπαθου φορολογικού συστήματος.

Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι χιλιάδες επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις δεν θα φορολογούνται με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος όπως ισχύει αλλά με έναν φορολογικό συντελεστή ο οποίος θα επιβαρύνει τα κέρδη τους από το πρώτο ευρώ χωρίς καμία εξαίρεση.

Οπως αναφέρουν αρμόδιοι παράγοντες, αυτό θα οδηγήσει πολλές επαγγελματικές ομάδες σε πολλαπλάσια φορολογική επιβάρυνση σε σύγκριση με τα ισχύοντα που ζήτημα είναι αν γνωρίζουν τη διεύθυνση της εφορίας όπου ανήκουν καθώς τα τελευταία χρόνια δήλωναν προκλητικά χαμηλά εισοδήματα και δεν πλήρωναν φόρους.

Το υπουργείο μελετούσε σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την επιβολή φορολογίας σε περίπου 2.000.000 ιδιοκτήτες ακινήτων που εισπράττουν ενοίκια, σενάριο το οποίο ακύρωσε ο Πρωθυπουργός με δηλώσεις του από την Ιταλία, ενώ δεδομένη πρέπει να θεωρείται η κατάργηση του αφορολογήτου ορίου των 5.000 ευρώ που εφαρμόζεται για τον υπολογισμό του φόρου σε 552.854 ατομικές επιχειρήσεις και 203.230 ελεύθερους επαγγελματίες.

Με την κατάργηση του αφορολογήτου και την εφαρμογή ενιαίου φόρου (flat tax rate) αναμένεται να πληρώσουν φόρο εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες που ως σήμερα βρίσκονταν στα όρια ή κάτω από το προηγούμενο αφορολόγητο των 12.000 ευρώ.

Ο ενιαίος φόρος αναμένεται να διαμορφωθεί στο επίπεδο του 25%-30% και με την καταβολή του εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του επαγγελματία.

Ακόμη υπάρχει πρόταση να αυξηθεί ο φόρος παρακράτησης στα «μπλοκάκια», δηλαδή στα δελτία παροχής υπηρεσιών, από 20% σήμερα στο 30%.

Το θέμα της έκτακτης φορολογίας των εκμισθωτών ακινήτων προέκυψε κατά τη διάρκεια της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε με τους πολιτικούς αρχηγούς την περασμένη Πέμπτη, όπου ο υπουργός Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρας πρότεινε ως ισοδύναμο μέτρο για το «κενό» των 2 δισ. ευρώ που υπήρχε με την τρόικα να επιβληθεί φόρος 150 ευρώ, καθώς και μια εισφορά στους αγρότες.

Στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι αυτό αποτελούσε μόνο ένα παράδειγμα και η πρόταση ήταν να επιβληθεί φόρος στα εισοδήματα από ενοίκια και στις επιδοτήσεις των αγροτών, για τους οποίους ήδη σχεδιάζεται αύξηση εισφορών υπέρ ΟΓΑ για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Στόχος είναι το μέτρο αυτό να αυξήσει τα δημόσια έσοδα κατά περίπου 600 εκατ. ευρώ.

Μετά τη θύελλα που προκάλεσε η διαρροή των σκέψεων Στουρνάρα ο υπουργός Οικονομικών αναγκάστηκε μέσω κύκλων να μιλήσει για συνολική αλλαγή του φορολογικού συστήματος.

Ειδικότερα, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Οικονομικών, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι ατομικές επιχειρήσεις (ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες κτλ.) θα φορολογούνται με βάση έναν ενιαίο εταιρικό φόρο ο οποίος σταδιακά θα μειωθεί. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι μπορεί ο ενιαίος συντελεστής, εφόσον η τρόικα το δεχθεί, να μειωθεί ακόμη και στο 15%. Για τα πρώτα δύο χρόνια εφαρμογής όμως (2013-2014) και όσο τα έσοδα θα κινούνται επί ξυρού ακμής θα είναι αρκετά υψηλότερος, δηλαδή θα κυμαίνεται στο 25%-30%.

Ερωτηματικό παραμένει τι θα συμβεί με τη λεγόμενη επιχειρηματική αμοιβή, η οποία συναθροίζεται με τα υπόλοιπα εισοδήματα του ομόρρυθμου ή ετερόρρυθμου εταίρου και φορολογείται με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος.

Ειδική πρόβλεψη θα υπάρχει για εκείνους που ναι μεν αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών αλλά έχουν εξαρτημένη και σταθερή σχέση εργασίας. Μια σκέψη είναι να μη φορολογούνται με τον ενιαίο φόρο και να διατηρούν το αφορολόγητο εφόσον το ετήσιο καθαρό εισόδημά τους δεν ξεπερνά ένα συγκεκριμένο όριο, π.χ. τις 15.000 ευρώ.

Επίσης το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας θα φορολογείται με βάση τα βιβλία και τα στοιχεία. Αυτό θα οδηγήσει σε αυτόματη κατάργηση του τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματος ή άλλων αυτοτελών φορολογιών, όπως π.χ. συμβαίνει σήμερα με τις οικοδομικές επιχειρήσεις, στις οποίες εφαρμόζεται συντελεστής 20% επί του τζίρου τους για να προκύψουν τα καθαρά κέρδη τους και στη συνέχεια να φορολογηθούν.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογική κλίμακα, ο στόχος είναι να υπάρξει πλήρης αλλαγή με λιγότερα κλιμάκια (τέσσερα αντί για οκτώ που είναι σήμερα) και μειωμένους φορολογικούς συντελεστές ειδικά για τα πολύ υψηλά εισοδήματα, δηλαδή για εκείνα που είναι άνω των 100.000 ευρώ, όπου εφαρμόζεται συντελεστής 45%.

Για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους υπάρχει εισήγηση το αφορολόγητο από 5.000 ευρώ που είναι σήμερα να αυξηθεί από το 2013 στις 8.000 ευρώ. Ολα αυτά βέβαια τελούν υπό την έγκριση της τρόικας, η οποία καραδοκεί και όποια πρόταση βλέπει ότι μπορεί να οδηγήσει σε μείωση αντί για αύξηση των εσόδων την απορρίπτει.

Πάντως στο υπουργείο Οικονομικών προσδοκούν να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα όχι μόνο από τις αλλαγές στη φορολογία αλλά κυρίως από την περιστολή της φοροδιαφυγής. Αυτό θα επιτευχθεί, όπως λένε στην Καραγεώργη Σερβίας, από εκτεταμένες διασταυρώσεις σε ελεύθερους επαγγελματίες που δηλώνουν προκλητικά χαμηλά εισοδήματα.

Το φορολογικό νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή ως τα τέλη του έτους και οι διατάξεις του να εφαρμοστούν για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2013. Ωστόσο υπάρχει σκέψη το αφορολόγητο των ελεύθερων επαγγελματιών που είναι σήμερα 5.000 ευρώ για τον άγαμο ή τον έγγαμο χωρίς παιδιά, 7.000 ευρώ για τον έγγαμο με ένα παιδί, 9.000 ευρώ για τον έγγαμο με δύο παιδιά και 12.000 ευρώ για τον έγγαμο με τρία παιδιά να καταργηθεί από εφέτος. Υπάρχουν όμως εισηγήσεις για κατάργηση του αφορολογήτου και στους αγρότες καθώς το μέσο ετήσιο εισόδημα που δηλώνεται από γεωργικές εργασίες είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, μόλις 1.570 ευρώ.

Για τη νέα φορολογία στα ακίνητα η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων σε πρόσφατη ανακοίνωσή της αναφέρει ότι «με επερχόμενο τον νέο ΦΑΠ των 3 δισ., τη μελετώμενη αύξηση των αντικειμενικών αξιών, σε σχέση και με την ήδη ισχύουσα βαρύτατη ποινικοποίηση της αδυναμίας πληρωμής φόρων, είναι απαράδεκτη ακόμη και η σκέψη για επιβολή οποιασδήποτε πρόσθετης επιβάρυνσης στους ιδιοκτήτες ακινήτων».

Σήμερα στο Δημόσιο και στα ασφαλιστικά ταμεία καταβάλλεται σύνταξη σε ηλικία 65 ετών, εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης. Η ρύθμιση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως του έτους ασφάλισης, ωστόσο υπάρχει μια σειρά διατάξεων που επιτρέπουν την ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη.

Ποιους επηρεάζει

Η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά μία διετία, δηλαδή από το 65ο στο 67ο έτος, αγγίζει το σύνολο των νέων ασφαλισμένων που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993.

Επίσης επηρεάζει και τους ασφαλισμένους που μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1993 αλλά δεν έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα. Στον δημόσιο τομέα η θεμελίωση γίνεται με τα 25 έτη ασφάλισης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ειδικό καθεστώς ενδέχεται να υπάρξει μόνο για τους εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Ωστόσο θα αυξηθούν τα σημερινά τους όρια συνταξιοδότησης.

Αύξηση κατά μία διετία πιθανότατα θα υπάρξει και στα ειδικά όρια συνταξιοδότησης, που επιτρέπουν την έξοδο πριν από το 65ο έτος της ηλικίας. Συνεπώς επηρεάζονται, θα λάβουν μειωμένη σύνταξη, όπως και όσοι συνταξιοδοτούνται με 35 έτη ασφάλισης.

Ερωτηματικό παραμένει κατά πόσο θα υπάρξουν μεταβατικές ρυθμίσεις για τους ασφαλισμένους πριν από το 1983, οι οποίοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Σημειώνεται πως στο Δημόσιο και σε πολλά Ταμεία (πλην του ΙΚΑ) οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν με 35ετία ανεξαρτήτως ορίου. Επομένως είναι απαραίτητο να ξεκαθαριστεί με ειδική ρύθμιση τι θα συμβεί με την κατηγορία αυτή.

Φυλάκιση και δέσμευση περιουσίας φοροφυγάδων
Νέα μάχη για να αυξηθούν τα έσοδα – Θα χρησιμοποιηθούν και τα στοιχεία των Ταμείων
Ποινή φυλάκισης χωρίς αναστολή θα προβλέπει νομοθετική ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση για τους κατά σύστημα φοροφυγάδες, σύμφωνα με ανώτερο παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών. Την ίδια στιγμή ο γενικός γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων κ. Χ. Θεοχάρης ενεργοποιεί στην πλήρη μορφή του το σύστημα TAXIS για να εντοπίσει «κρυμμένα» εισοδήματα μέσω εκτεταμένων διασταυρώσεων, ενώ στο κυνήγι της φοροδιαφυγής μπαίνουν και τα στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων.

Ειδικότερα όποιος συλλαμβάνεται και καταδικάζεται για φοροδιαφυγή θα του επιβάλλεται ποινή φυλάκισης χωρίς αναστολή, ενώ ταυτόχρονα θα δεσμεύεται και η περιουσία του, που αντιστοιχεί στο ποσό του φόρου που έκλεψε από το κράτος.

Παράλληλα θα ξεκινήσουν διασταυρώσεις στοιχείων ΑΦΜ και Αριθμών Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ). Ηδη το υπουργείο Εργασίας έχει στείλει στο Κέντρο Πληροφορικής του υπουργείου Οικονομικών στοιχεία για να γίνει έλεγχος και να εντοπιστούν περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Αναμένεται η αξιολόγηση από τη ΓΓΠΣ και η αποστολή των αποτελεσμάτων στους ασφαλιστικούς οργανισμούς για τα περαιτέρω.

Παράλληλα το σύστημα TAXIS θα ενημερωθεί από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) για τα εισοδήματα συνταξιούχων. Προωθείται νομοθετική ρύθμιση για να εξαλειφθούν στο μέλλον προβλήματα εισφοροδιαφυγης αλλά και πληρωμής από τα ταμεία συνταξιούχων που δεν δικαιούνται συντάξεις. Ουσιαστικά θα προτυπώνονται στις φορολογικές δηλώσεις τα ποσά των κύριων και επικουρικών συντάξεων που λαμβάνουν από τα Ταμεία και έτσι αφενός θα καθίσταται εφικτός ο έλεγχος των συνολικών ποσών που εισπράττονται και αφετέρου θα εξαλειφθούν οι περιπτώσεις εισφοροδιαφυγής. Τα αποτελέσματα των ελέγχων θα αξιολογούνται από τον γενικό γραμματέα Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Παν. Κοκκόρη, ο οποίος στη συνέχεια θα δίνει κατευθύνσεις στα Ταμεία για την εφαρμογή του νόμου.

Σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ο κ. Θεοχάρης δήλωσε την περασμένη Παρασκευή στον BΗΜΑ FM ότι «με βάση έναν αλγόριθμο, σύμφωνα με τις φορολογικές δηλώσεις των πολιτών αλλά και τα τραπεζικά τους δάνεια, υπολογίζουν οι υπηρεσίες τα διαθέσιμα εισοδήματα των φορολογουμένων».

3 Παραδείγματα
Η επιβάρυνση ατομικών εταιρειών και ελεύθερων επαγγελματιών

1. Ελεύθερος επαγγελματίας, έγγαμος χωρίς παιδιά, είχε το 2011 καθαρά κέρδη 16.000 ευρώ. Με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα ο φόρος που αναλογεί είναι 1.420 ευρώ. Στην περίπτωση που καταργηθεί το αφορολόγητο και επιβαρυνθεί με ενιαίο συντελεστή 25%, τότε η συνολική φορολογική επιβάρυνση θα ανέλθει σε 4.000 ευρώ. Δηλαδή, αύξηση φόρου 181%.

2. Εγγαμος πατέρας δύο παιδιών έχει ατομική επιχείρηση που το 2011 παρουσίασε καθαρά κέρδη 10.000 ευρώ (το μέσο εισόδημα που δήλωσαν πέρυσι 6 στους 10 επιτηδευματίες ήταν 7.500 ευρώ!). Με βάση τα ισχύοντα ο φόρος που θα πληρώσει είναι 1.020 ευρώ. Αν καταργηθεί το αφορολόγητο και επιβληθεί ενιαίος συντελεστής 25% από το πρώτο ευρώ, τότε ο φόρος που θα προκύψει για τον εν λόγω φορολογούμενο είναι 2.500 ευρώ. Δηλαδή, αύξηση φορολογικής επιβάρυνσης 145%.

3. Εγγαμος με ένα παιδί έχει ατομική επιχείρηση που το 2011 παρουσίασε καθαρά κέρδη 40.000 ευρώ. Με βάση τα ισχύοντα ο φόρος που θα πληρώσει είναι 8.620 ευρώ. Αν καταργηθεί το αφορολόγητο και επιβληθεί ενιαίος συντελεστής 25%, τότε ο φόρος είναι 10.000 ευρώ. Δηλαδή, αύξηση φορολογικής επιβάρυνσης 16%.

Διπλό «μαχαίρι» στα εφάπαξ
Το τέλος των εφάπαξ προδιαγράφει το κυβερνητικό σχέδιο που πρόκειται να έλθει σύντομα στη Βουλή για ψήφιση. Η δραματική μείωση του ποσού των εφάπαξ βοηθημάτων και η επιβολή ειδικής εισφοράς σε όσους έλαβαν υψηλά ποσά εφάπαξ από το 1995 και εντεύθεν προβλέπονται στο προσχέδιο νόμου που έχει ετοιμάσει το υπουργείο Εργασίας.

Η νομοθετική ρύθμιση στηρίχθηκε στις αναλογιστικές μελέτες που αποκαλύπτουν ότι 23 Ταμεία δίνουν εφάπαξ υψηλότερο από τις καταβαλλόμενες εισφορές (φθάνει ως και το 83%), ενώ μόνο 12 Ταμεία καταβάλλουν χαμηλότερα εφάπαξ.

Ωστόσο η τελική ρύθμιση προβλέπει τη μείωση του βοηθήματος από 1,94% στον τομέα πρόνοιας αστυνομικών του ΤΕΑΠΑΣΑ και θα φτάνει ως και το 83% στον τομέα πρόνοιας εργοληπτών δημοσίων έργων του ΕΤΑΑ.

Στους χαμένους είναι μεταξύ άλλων οι υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων, οι ξενοδοχοϋπάλληλοι και οι υπάλληλοι φαρμακευτικών εργασιών, με τις μειώσεις να κυμαίνονται από 41,52% ως και 63,91%.

Επίσης οι ασφαλισμένοι που λαμβάνουν κατά τη συνταξιοδότησή τους εφάπαξ παροχή ή οποιαδήποτε άλλη αποζημίωση από δύο φορείς – τομείς πρόνοιας θα υποστούν μείωση 50% στο υψηλότερο ποσό του καταβαλλόμενου εφάπαξ βοηθήματος.

Ταυτοχρόνως στα μέτρα περιλαμβάνεται και η καθιέρωση ειδικής εισφοράς – που θα κυμαίνεται από 1% ως 3% – στις συντάξεις όσων πήραν αυξημένο εφάπαξ την περίοδο από το 1995 ως το 2010.

Η παρακράτηση θα γίνεται από το πρώτο ευρώ της σύνταξης, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στη ρύθμιση δεν αναφέρεται για πόσο χρόνο θα ισχύει το μέτρο.

Μόνιμος γραμματέας

• Με διαγωνισμό θα προκύψει ο νέος γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, αρμόδιος για φορολογικά και τελωνειακά θέματα. Η θητεία του θα είναι πενταετής και δεν θα επηρεάζεται από τις αλλαγές που μπορεί να προκύψουν σε πολιτικό επίπεδο. Η τοποθέτησή του αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως τις αρχές του νέου έτους. Η θέση θα θεσμοθετηθεί με ρύθμιση σε ένα από τα τρία φορολογικά νομοσχέδια που θα προωθηθούν το προσεχές διάστημα.