Σκληρά, πλην όμως κοινωνικά δίκαια, ως ένα βαθμό, για τα δεδομένα της πρωτοφανούς τα τελευταία 5 χρόνια οικονομικής κρίσης, μέτρα περιλαμβάνονται στις προτάσεις που καταλήγει η κυβέρνηση λίγο πριν από τις κρίσιμες συναντήσεις με την Τρόικα για την έγκριση -και προώθηση προς νομοθέτηση- του νέου «πακέτου» ρυθμίσεων για τον εξορθολογισμό των δημόσιων δαπανών και τη λήψη της επόμενης δόσης από το μηχανισμό στήριξης.

Ο «Τύπος της Κυριακής» αποκαλύπτει  ότι, μετά από σημαντικές προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας, διασώζονται οι χαμηλές κύριες συντάξεις κάτω των 900 ευρώ από τις νέες μειώσεις, περνά στο χρονοντούλαπο η αναπροσαρμογή του «πλαφόν» από τα 2.773 στα 2.100 ευρώ, το μήνα, μικτά, και αποφεύγεται το ενδεχόμενο πλήρους κατάργησης της δεύτερης σύνταξης.

Αντίθετα, από την 1^η Ιανουαρίου του 2013 και μετά, τα ελάχιστα απαιτούμενα έτη ασφάλισης για τη λήψη της κατώτατης κύριας σύνταξης γήρατος θα αυξηθούν από τα 15 στα 20 με 21 χρόνια, θα καταργηθούν τα «δώρα» στις επικουρικές και θα αναπροσαρμοστεί άμεσα το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης στα 65. Στο ίδιο πλαίσιο, θα προωθηθεί διάταξη βάσει της οποίας το ΕΚΑΣ θα χορηγείται, πλέον, μόνο σε όσους έχουν συμπληρώσει το 65^ο έτος της ηλικίας.

Επίσης, τα εφάπαξ θα περικοπούν από 2% έως 52% και θα αναζητηθεί η επιστροφή ενός μέρους του ποσού -μέσω της επιβολής ειδικής εισφοράς επί των κύριων συντάξεών τους- σε όσους τα έλαβαν στο ακέραιο από το 2008 και μετά, δηλαδή από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, στην Ελλάδα. Στο νέο «πακέτο» μέτρων θα συμπεριληφθούν ρυθμίσεις για την ορθή χορήγηση των προνοιακών επιδομάτων με βάση –και– τεκμαρτά εισοδήματα, με τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη να καταλήγουν στην καθιέρωση γραπτών τεστ πολλαπλής επιλογής για την αξιολόγηση του προσωπικού στο πλαίσιο της εφαρμογής του θεσμού της εργασιακής εφεδρείας στο Δημόσιο.

Συνολικά, τα επικρατέστερα από τα προτεινόμενα μέτρα τα οποία έχει στα χέρια του από την περασμένη Τρίτη ο -αρμόδιος να λάβει τις τελικές αποφάσεις, μαζί με τον πρωθυπουργό, μέχρι το τέλος του μήνα- υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έχουν ως εξής:

2% – 3% έως 15% (ή και περισσότερο) μειώσεις στις κύριες – διασώζονται οι χαμηλές συντάξεις

Στο πλαίσιο της εξεύρεσης των δικαιότερων κοινωνικά μέτρων, ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γιάννης Βρούτσης κατόρθωσε να βρει τα ανάλογα, ισοδύναμα μέτρα και να περισώσει τελικά από τις επερχόμενες, προοδευτικές μειώσεις στο σύνολο των κύριων συντάξεων τις πιο χαμηλές, δηλαδή τα ποσά τα οποία αποδίδονται στους οικονομικά ασθενέστερους.

Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, οι μειώσεις δεν θα ξεκινούν από ποσά κύριων συντάξεων τα οποία αρχίζουν από τα 700 ευρώ το μήνα, μικτά, αλλά από τα 900 ή –στο ακόμη πιο αισιόδοξο σενάριο– από τα 1.000 ευρώ το μήνα, μικτά. Για τον καθορισμό των εισοδημάτων του κάθε συνταξιούχου και κατ’ επέκταση για την αντίστοιχη μείωση που θα υποστεί θα λαμβάνονται, όπως επισημαίνουν κύκλοι του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, υπόψη το σύνολο των αποδοχών του από κύριες συντάξεις. Αυτό σημαίνει ότι εάν, για παράδειγμα, ένας «απόμαχος της εργασίας» λαμβάνει δύο κύριες συντάξεις (μία των 700 ευρώ και μία των 500 ευρώ το μήνα, μικτά) θα υποστεί την παρακράτηση από το πρώτο ευρώ για το σύνολο των 1.200 ευρώ το μήνα, μικτά, τα οποία εισπράττει.

Έτσι, με βάση τις υπάρχουσες εκτιμήσεις και πληροφορίες, οι νέες περικοπές οι οποίες θα εφαρμοστούν από την 1^η Ιανουαρίου του 2013 στο σύνολο των μηνιαίων, μικτών, απολαβών από κύριες συντάξεις αναμένεται να διαμορφωθούν ως εξής:

• 2% με 3% από τα ποσά των κύριων συντάξεων τα οποία, συνολικά, κυμαίνονται από 900,01 έως 1.000 ευρώ (εκτιμάται ότι ειδικά για αυτή την κατηγορία συνταξιούχων, μετά τις μειώσεις οι συνολικές απολαβές δεν θα μπορούν να είναι κάτω των 900 ευρώ το μήνα, μικτά).
• 5% μείωση για όσους λαμβάνουν μηνιαία ποσά από κύρια σύνταξη τα οποία κυμαίνονται από 1.000,01 έως και 1.500 ευρώ, μικτά.
• 10% θα είναι η παρακράτηση για όσους λαμβάνουν κάθε μήνα ποσά από 1.500,01 έως και 1.800 ευρώ, μικτά (κύριες).
• 15% μείωση θα υποστούν όσοι εξακολουθούν να λαμβάνουν κάθε μήνα, συνολικά, από 1.800,01 ευρώ και πάνω.

Σημειώνεται ότι, εφόσον οι ανάγκες του Προϋπολογισμού το απαιτήσουν, τότε το ποσοστό των περικοπών ενδέχεται για τις υψηλές συντάξεις να κυμανθεί πάνω και από το 15%.

ΕΚΑΣ από τα 65 και μετά…

Η απόφαση της κυβέρνησης να αυξήσει το ηλικιακό όριο χορήγησης του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ) από το 60^ό στο 65^ο έτος, από την 1^η Ιανουαρίου 2013 και μετά, θεωρείται εκ των προτέρων δεδομένη. Το μόνο που απομένει για να προωθηθεί προς νομοθέτηση και υλοποίηση είναι το «ok» των αξιωματούχων της Τρόικας στα κρίσιμα ραντεβού του Σεπτεμβρίου. Με την εφαρμογή αυτού του μέτρου, εκτιμάται ότι το ΕΚΑΣ θα σταματήσει να αποδίδεται από τις αρχές του επόμενου έτους τόσο σε όσους συνταξιοδοτήθηκαν φέτος και προσδοκούσαν να το λάβουν από του χρόνου όσο και σε όσους ήδη το έπαιρναν, εφόσον όσοι ανήκουν σε αυτές τις δύο «κατηγορίες» δεν έχουν συμπληρώσει τα 65 έτη της ηλικίας τους.

20 με 21 χρόνια ασφάλισης για κατώτατη σύνταξη

Ενα ακόμη μέτρο το οποίο φαίνεται ότι έχει «κλειδώσει» αφορά στην αύξηση των ελάχιστων ετών ασφάλισης τα οποία απαιτούνται για τη λήψη της κατώτατης κύριας σύνταξης γήρατος των 486 ευρώ το μήνα, μικτά, σύμφωνα με τα ισχύοντα. Μέχρι σήμερα, δικαίωμα στη χορήγηση αυτής της σύνταξης έχουν όσοι συμπληρώνουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης (4.500 ημέρες εργασίας).

Εξίσου «κλειδωμένο» πρέπει να θεωρείται το προτεινόμενο μέτρο της περικοπής των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας από τις επικουρικές συντάξεις. Για τη μεγάλη πλειοψηφία των δικαιούχων επικουρικής, ο 13^ος και 14^ος «μισθός» αναμένεται από τις αρχές του 2013 και μετά, να περικοπεί και να περάσει στο χρονοντούλαπο. Αυτό θα σημάνει, αυτόματα, μια μείωση των εισοδημάτων τα οποία έχουν οι δικαιούχοι από τις επικουρικές συντάξεις της τάξης του 15% σε ετήσια βάση.

Ενα ακόμη μέτρο το οποίο περιλαμβάνεται στις προτάσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας προς το υπουργείο Οικονομικών αφορά στην άμεση αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη, από την 1^η Ιανουαρίου του 2013 και μετά. Στο 65^ο έτος της ηλικίας, τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης οδηγούνται έτσι και αλλιώς από το 2015 και μετά, με βάση τις διατάξεις των «νόμων Λοβέρδου και Παπακωνσταντίνου», για τον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, αντίστοιχα (ν. 3863 και 3865 του 2010). Η σημερινή κυβέρνηση εξετάζει την επίσπευση αυτής της εξέλιξης κατά μια διετία και την κατάργηση των μεταβατικών διατάξεων των ισχυόντων νόμων, οι οποίες σε ένα σημαντικό αριθμό ασφαλισμένων δίνουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν τουλάχιστον ένα με δύο χρόνια νωρίτερα.

Στα «κλειδωμένα» μέτρα συμπεριλαμβάνεται η μείωση των εφάπαξ τα οποία χορηγούν τόσο το Δημόσιο όσο και πάλαι ποτέ «ευγενή» Ταμεία προς τους συνταξιοδοτουμένους τους. Τα βοηθήματα θα περικοπούν από 2% έως και 52% λαμβάνοντας υπόψη, ανά φορέα αυτής της κατηγορίας και το δημόσιο τομέα, τη διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο ποσό το οποίο έχουν καταβάλει σε εισφορές οι δικαιούχοι και σε αυτό το οποίο εισπράττουν –ως εφάπαξ– όταν ολοκληρώνουν την επαγγελματική τους πορεία.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η μείωση των εφάπαξ τα οποία χορηγεί το Δημόσιο αναμένεται να κυμανθεί στο ποσοστό του 22,6% και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στον φορέα χορήγησης εφάπαξ στο προσωπικό του πρώην Ταμείου Νομικών (έχει υπαχθεί στο Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Αυτοαπασχολουμένων – ΕΤΑΑ) στο 52%. Οι μειώσεις αυτές θα αφορούν τόσο σε όλους όσοι θα συνταξιοδοτηθούν από εδώ και στο εξής όσο και σε όσους, ήδη, έχουν υποβάλει σχετικό αίτημα το οποίο, ωστόσο, δεν έχει διεκπεραιωθεί. Αυτό σημαίνει ότι μειωμένο εφάπαξ με βάση το επικείμενο, νέο μέτρο, θα λάβουν όσοι υπέβαλαν συνταξιοδοτικό αίτημα από το φθινόπωρο του 2010 και μετά, αφού σήμερα, στο Ταμείο Πρόνοιας Δημόσιων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) για παράδειγμα, εξετάζονται οι αιτήσεις οι οποίες είχαν γίνει στις 20 Ιουλίου του ’10.

Οι μειώσεις, όμως, στα εφάπαξ δεν θα αφορούν μόνο σε όσους δεν το έχουν πάρει, είτε επειδή δεν έχει διεκπεραιωθεί ακόμη το αίτημά τους, είτε επειδή ακόμη δεν έχουν συνταξιοδοτηθεί, αλλά και ένα σημαντικό αριθμό δικαιούχων οι οποίοι ήδη πρόλαβαν και το έλαβαν. Συγκεκριμένα, για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει προτείνει προς το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να επιβληθεί σε όσους πήραν ακέραια τα βοηθήματά τους από το 2008 και μετά, δηλαδή από το έτος έναρξης της οικονομικής κρίσης, μια επιπλέον, ειδική εισφορά πάνω στις κύριες συντάξεις τους, ούτως ώστε να επιστρέψουν ένα μέρος –και φυσικά όχι το σύνολο– του εφάπαξ πίσω στον κρατικό κορβανά.

Μικρές επιπτώσεις στα ειδικά μισθολόγια

Το θέμα των ειδικών μισθολογίων του Δημοσίου τα οποία -σύμφωνα με το Μνημόνιο II- αναδρομικά από την 1^η Ιουλίου 2012, πρέπει να περικοπούν κατά 12% αποτελεί ένα μεγάλο «αγκάθι» για την κυβέρνηση, τα στελέχη της οποίας γνωρίζουν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έχει σημαντικότατες, αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού. Για το λόγο αυτό αναζητούνται καθημερινά ισοδύναμα μέτρα είτε στην καλύτερη περίπτωση για να αποφευχθούν αυτές οι μειώσεις, είτε για να περιοριστούν σε ένα ποσοστό τη τάξης του 5% με 6% για ειδικές κατηγορίες λειτουργών και ενστόλων.

Νέα κριτήρια για τα προνοιακά επιδόματα

Στο νέο «πακέτο» μέτρων θα υπάρξουν ρυθμίσεις εξορθολογισμού στους όρους και στις προϋποθέσεις χορήγησης των προνοιακών επιδομάτων. Πληροφορίες από το κυβερνητικό «στρατόπεδο» αναφέρουν ότι από το 2013 και μετά θα καθιερωθούν νέα εισοδηματικά αλλά και τεκμαρτά (περιουσιακά) κριτήρια με στόχο να περιοριστεί ο αριθμός των δικαιούχων οι οποίοι δεν τα έχουν στην πραγματικότητα ανάγκη.

Νάσος Χατζητσάκος στον “Τύπο της Κυριακής”