Η εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης απεβίωσε το Σάββατο σε ηλικία 89 ετών
Μια εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης, ο Λάκης Σάντας, ο άνθρωπος που μαζί με τον Μανώλη Γλέζο κατέβασαν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, απεβίωσε το Σάββατο σε ηλικία 89 ετών, ένα μήνα πριν από την συμπλήρωση 70 χρόνων από το κατέβασμα της σβάστικας από τον Ιερό Βράχο.
Ο Απόστολος Φιλίππου Σάντας γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1922 στη Λευκάδα. Το 1934 η οικογένεια του εγκαθίσταται στην Αθήνα. Τελειώνει το γυμνάσιο το 1940 και εισάγεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τη νύχτα της 30ής προς 31η Μαΐου 1941 θα κατεβάσει, μαζί με το φίλο του Μανώλη Γλέζο, τη χιτλερική σημαία από το βράχο της Ακρόπολης. «Ήταν η πρώτη ανάσα της αντίστασης» είπαν στη Βουλή, τιμώντας τον Λάκη Σάντα και το Μανώλη Γλέζο, το Νοέμβριο του 2008. «Δύο δεκαοκτάχρονα που έπαιξαν με την ιστορία, είδαν ένα σύμβολο και αποφάσισαν να γίνουν σύμβολα οι ίδιοι».
Το 1942 εντάσσεται στο ΕΑΜ και λίγο αργότερα στην ΕΠΟΝ και βγαίνει στο βουνό με τον ΕΛΑΣ. Πήρε μέρος σε αρκετές μάχες στην Αιτωλοακαρνανία, στη Φθιώτιδα και στην Αττικοβοιωτία και το 1944 τραυματίστηκε.
Το 1946 εξορίζεται στην Ικαρία, το 1947 φυλακίζεται στην Ψυττάλεια, απ’ όπου το 1948 στέλνεται στην Μακρόνησο. Θα διαφύγει στην Ιταλία και θα ζητήσει πολιτικό άσυλο στον Καναδά, όπου θα ζήσει μέχρι το 1962. Το 1963 θα επιστρέψει στην Ελλάδα.
«Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα, γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες, ‘ανώνυμοι’» έλεγε.
Εξιστορώντας το εγχείρημα υποστολής της σημαίας στον Ηλία Πετρόπουλο, είχε πει: «Κι έξαφνα ένα δειλινό που ήμαστε στο Ζάππειο και ο ήλιος έγερνε λούζοντας τον ορίζοντα με εκείνα τα χρώματα που μόνο ο αττικός ουρανός έχει, τα μάτια μας γύρισαν στον βράχο της Ακροπόλεως.
» Μέσα στο υπέροχο φόντο της δύσης σταθήκαμε και κοιτούσαμε. Και τότε… το βλέμμα μας έπεσε πάνω στη σημαία τους που υπερήφανα κυμάτιζε ψηλά-ψηλά και η βαριά σκιά της πλάκωνε καταθλιπτικά όλη την Αθήνα, όλη την αττική γη.
» Να τι πρέπει να τους κάνωμε! Ήρθε η σκέψη σαν σπίθα. Να τους την πάρουμε. Να την γκρεμίσουμε και να την ξεσχίσουμε και να πλύνουμε έτσι τη βρωμιά από τον Ιερό Βράχο. Την είχαν στήσει αυτήν την ίδια την πολεμική τους σημαία οι ναζί θριαμβευτικά ως τότε στη Βαρσοβία, στη Βιέννη, στην Αμβέρσα, στη Νορβηγία, στο Παρίσι και στο Βελιγράδι και απειλούσαν να τη στήσουν σε όλο τον κόσμο τότε.
» Μα εδώ είναι Ελλάδα. Είναι η μικρή χώρα που απ’ αυτή ξεπετάχτηκε η φλόγα του Πολιτισμού. Είναι η χώρα που δίνει το παράδειγμα πάντα στις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας ».
Η οικογένειά του ευχαριστεί θερμά τον διευθυντή, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές του Κέντρου Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας του νοσοκομείου Σωτηρία, που έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να τον σώσουν.
Ο πολιτικός κόσμος για το θάνατο του Λάκη Σάντα
Σε ανακοίνωσή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας αναφέρει: «Σήμερα αποχαιρετάμε έναν γνήσιο πατριώτη και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, έναν άνθρωπο που έγραψε μία από τις πιο λαμπρές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Με την κίνησή του να κατεβάσει μαζί με τον Μανώλη Γλέζο τη σημαία του φασισμού από τον Ιερό Βράχο, θα αποτελεί για πάντα πηγή έμπνευσης για την πατρίδα και τις επόμενες γενιές.
» Ο Λάκης Σάντας αφήνει πίσω του μια κληρονομιά που προκαλεί σεβασμό και δέος. Υπήρξε αληθινός ήρωας, πρόσωπο-σύμβολο για την Ελλάδα, που δεν εξαργύρωσε την προσφορά του και δεν αντάλλαξε τον πατριωτισμό και το δημοκρατικό μεγαλείο του. Καλούμαστε όλοι να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη του. Στους δικούς του ανθρώπους εκφράζω τα πιο θερμά μου συλλυπητήρια ».
Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Ο Λάκης Σάντας υπήρξε μια μορφή σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης. Δεν ήταν μόνο η γενναία ενέργειά του μαζί με τον Μανώλη Γλέζο απέναντι σε ό,τι συμβόλιζε τότε τον φασισμό, τη σβάστικα και το ‘χτύπημα’ στην καρδιά του ναζισμού, που αναπτέρωσε τις ελπίδες για Ελευθερία σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν ήταν μόνο οι αγώνες του απέναντι στις κατοχικές δυνάμεις, ήταν και οι αγώνες του για την δημοκρατία, την αριστερά και την αξιοπρέπεια και πάνω απ’ όλα η σεμνότητά του και το ήθος του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, που χαρακτήρισαν αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο.
» Με τις αρχές του, με τους αγώνες του, με τη στάση του, μας έδειξε έναν δρόμο που αποτελεί παρακαταθήκη για όλους μας. Θα τον τιμούμε πάντα. Στους οικείους του εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια ».
Το ΚΚΕ εκφράζει την θλίψη του για το θάνατο του αγωνιστή Λάκη Σάντα που με τόλμη συμμετείχε το Μάη του 1941 στο κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από τον βράχο της Ακρόπολης. Στη συνέχεια μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ με το όπλο πολέμησε κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους. Για αυτή την αντιστασιακή του δράση τιμωρήθηκε σκληρά από τις αστικές κυβερνήσεις με φυλακές και εξορίες στην Ικαρία και στην Μακρόνησο. Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένειά του.
Σε ανακοίνωση του ο ΣΥΝ εκφράζει τη λύπη του για το χαμό του, σημειώνοντας ότι «ανέβασε τις αξίες του ήθους, της ηθικής και της ανιδιοτέλειας στα ύψη. Πάντα απλός, αλλά όχι απλοϊκός, και πάντα σεμνός».
«Η μνήμη του Λάκη Σάντα θα παραμείνει ζωντανή στις καρδιές και τους αγώνες μας» επισημαίνει σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ.
«Η Αριστερά και ολόκληρος ο ελληνικός λαός θα τον έχουν πάντα στην καρδιά τους και στη μνήμη τους» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Δημοκρατική Αριστερά.
«Με μεγάλη λύπη πληροφορήθηκα πως ο Λάκης Σάντας δεν είναι πια μαζί μας. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που πρόλαβα να γνωρίσω έστω και λίγο αυτόν τον σεμνό, ευγενικό αλλά και τόσο γενναίο άνθρωπο. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω τους συγγενείς και τους φίλους του ότι η απώλεια δεν είναι μόνο δική τους. Ο Λάκης Σάντας θα λείψει πολύ σε όλους μας» δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης.
