Στα δικαστικά έδρανα εκτυλίσσεται η τελευταία πράξη του δράματος για χιλιάδες υπερχρεωμένα νοικοκυριά, τα οποία καταφεύγουν στα Ειρηνοδικεία για να «κουρέψουν» τις οφειλές τους

Στο τέλος του 2011 είχαν κατατεθεί περισσότερες από 7.550 αιτήσεις για δικαστική ρύθμιση χρεών, σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή και των τραπεζών και είχαν εκδικαστεί περίπου 400. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι καθημερινά κατατίθενται πάνω από 45 νέες αιτήσεις, καταδεικνύοντας το οικονομικό αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν όλο και περισσότεροι Ελληνες δανειολήπτες λόγω της μείωσης μισθών ή ακόμη χειρότερα της ανεργίας. Από το σύνολο των αιτήσεων, υπολογίζεται ότι το 50% απορρίπτεται από τα δικαστήρια για ουσιαστικούς ή λόγους αοριστίας (π.χ. ελλιπής αίτηση).

Κοκτέιλ

Εάν σε αυτούς τους αριθμούς προστεθούν και τα δάνεια που έχουν σταματήσει να εξοφλούνται και τα οποία ανήλθαν τον Σεπτέμβριο του 2011, με βάση τα τελευταία στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος, στο 14,7% των συνολικών δανείων (περιλαμβάνονται και δάνεια προς επιχειρήσεις) ή σε 37 δισ. ευρώ, τότε το μίγμα γίνεται εκρηκτικό. Συν το γεγονός ότι από τον Ιούνιο του 2010 μέχρι σήμερα έχουν ρυθμιστεί (επιμήκυνση διάρκειας, συγκέντρωση πολλών οφειλών σε ένα δάνεια κ.λπ.) πάνω από 750.000 δάνεια, στη συντριπτική πλειονότητά τους καταναλωτικά και στεγαστικά, προκειμένου να μειωθούν οι δόσεις και οι δανειολήπτες να είναι σε θέση να τις εξοφλούν.

Μετά 4 χρόνια

Νομικές πηγές ανέφεραν στον «Ε.Τ.» ότι οι ουρές που έχουν σχηματιστεί για την ακρόαση τέτοιων υποθέσεων έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και μάλιστα έχει φτάσει να ορίζεται δικάσιμος μέχρι και 4 χρόνια μετά την υποβολή αίτησης. Και αυτό γιατί το Ειρηνοδικείο Αθηνών, για παράδειγμα, που είναι και το μεγαλύτερο, συνεδριάζει για αυτές τις υποθέσεις δύο φορές την εβδομάδα, εξαιρώντας βέβαια τις όποιες κινητοποιήσεις κα αποχές των δικηγόρων, που επιτείνουν το πρόβλημα. Καθημερινά υπολογίζεται ότι περνούν από την έδρα 16-17 υποθέσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΠΟΙΖΩ, ο κάθε καταναλωτής που ενδιαφέρεται να κάνει ρύθμιση των οφειλών του με βάση το νόμο 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά έχει πάρει 8 έως 10 δάνεια, από τρεις τουλάχιστον διαφορετικές τράπεζες. Στην Ενωση έχουν κάνει αίτηση περίπου 8.000 καταναλωτές για να τους συνδράμει στη διαδικασία της εξωδικαστικής επίλυσης του νόμου και έχουν αποσταλεί προς τις τράπεζες συνολικά 20.386 αιτήσεις εξωδικαστικού συμβιβασμού για 5.481 καταναλωτές.

Επιστροφή προ ρύθμισης

Μια κομβική λεπτομέρεια είναι ότι το ρυθμισμένο δάνειο επιστρέφει στην πρότερη κατάσταση εάν διαμαρτυρηθεί ξανά, δηλαδή εάν κάποια δόση από τις δικαστικώς μειωμένες δεν καταβληθεί κανονικά. Εστω ότι 10.000 ευρώ οφειλή έχει μειωθεί σε 3.000 με τη ρύθμιση και η δόση για 3 χρόνια είναι μηνιαίως 300 ευρώ. Εάν μία δόση δεν καταβληθεί, το χρέος επιστρέφει στα 10.000 ευρώ, μείον τις δόσεις που έχουν καταβληθεί υπό το καθεστώς της ρύθμισης.

Υπενθυμίζεται ότι για να ρυθμιστούν τραπεζικές οφειλές με βάση το συγκεκριμένο νόμο, ο δανειολήπτης δεν θα πρέπει να διαθέτει εισοδήματα και ακίνητη περιουσία (πλην πρώτης κατοικίας, η οποία δεν εκποιείται εφόσον ρυθμιστεί ποσό μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας της).

Καταργείται η υποχρεωτική προσπάθεια εξωδικαστικού συμβιβασμού

Δέκα αλλαγές στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, με τις οποίες συμφωνούν και οι τράπεζες, προωθεί η κυβέρνηση, προκειμένου να ξεπεραστούν τα μεγάλα εμπόδια που διαπιστώνονται στην εφαρμογή του.

Από τις βασικότερες δρομολογούμενες αλλαγές είναι το δικαίωμα κάθε πολίτη να διατηρεί έναν τραπεζικό λογαριασμό και ποσό κατάθεσης έως 2.000 ευρώ δεν θα κατάσχεται και θα προστατεύεται και από κάθε πράξη μονομερούς συμψηφισμού απαιτήσεων της τράπεζας. Η αλλαγή αυτή προωθείται ώστε να μπορούν τα νοικοκυριά να καλύπτουν βασικές τους ανάγκες, χωρίς την απειλή της κατάσχεσης των χρημάτων τους.

Η περίοδος ρύθμισης των χρεών από 4 έτη σήμερα θα ανέρχεται σε 5 και θα αρχίζει με την κατάθεση της αίτησης και όχι από την έκδοση της απόφασης. Αν οι καταβολές που πραγματοποιούνται από τον οφειλέτη μέχρι την έκδοση της απόφασης υπολείπονται αυτών που ορίζονται με τη δικαστική απόφαση, ο οφειλέτης θα έχει πλέον τη δυνατότητα να καταβάλει το ποσόν αυτό μέχρι ένα χρόνο μετά τη λήξη της περιόδου ρύθμισης.

Στις περιπτώσεις οφειλετών με πλήρη αδυναμία καταβολής (π.χ. χρόνια ανέργους, ασθένεια κ.λπ.) η πλήρης απαλλαγή από τα χρέη θα επέρχεται στα τρία χρόνια. Το δικαστήριο σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο μπορεί να ορίσει μικρού ύψους ή και μηδενικές καταβολές και να διαγράψει τα χρέη εντός τεσσάρων ετών.

Ποσό μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας της κύριας κατοικίας του οφειλέτη -την εξόφληση του οποίου πρέπει να ρυθμίσει ο οφειλέτης για να την εξαιρέσει από τη ρευστοποίηση- θα μπορεί πλέον να ρυθμίζεται και διάστημα μεγαλύτερο των 20 ετών.

Τέλος, καταργείται η υποχρεωτική προσπάθεια εξωδικαστικού συμβιβασμού πριν από την κατάθεση της αίτησης για δικαστική ρύθμιση, καθώς τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα της διαδικασίας δεν ήταν ικανοποιητικά.

Τις απώλειες του «κουρέματος»  θα χρεώνουν στον εγγυητή

Υπό σκέψη βρίσκονται τα πιστωτικά ιδρύματα για το ρόλο και τις ευθύνες των εγγυητών στα δάνεια. Και εξετάζουν αν θα πρέπει να ζητούν από τους εγγυητές να καλύψουν τα ποσά που ουσιαστικά διαγράφονται από τα δικαστήρια στο πλαίσιο του νόμου 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Αν δηλαδή ένα αρχικό δάνειο π.χ. 100.000 ευρώ μειωθεί για το δανειολήπτη από το δικαστήριο στις 30.000 ευρώ, τα υπόλοιπα ή μέρος των 70.000 ευρώ που χάνει η τράπεζα να τα ζητήσει από τον εγγυητή, εφόσον υπάρχει.

Τραπεζικές πηγές δήλωναν στον «Ε.Τ.» ότι η σύμβαση που έχει υπογράψει ένας εγγυητής συνεπάγεται και υποχρεώσεις, τις οποίες δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα, όσο οι αιτήσεις για ρύθμιση οφειλών αυξάνονται, να κληθεί να αναλάβει. Μέχρι σήμερα ο ρόλος του εγγυητή εξαντλείτο στο να καλύψει με τα δικά του περιουσιακά στοιχεία το όποιο κενό ή έλλειψη υπήρχε στα οικονομικά του υποψήφιου δανειολήπτη. Υπογράφοντας, όμως, τη σύμβαση, αναλάμβανε και εκείνος το δανειακό ρίσκο.

Σύμφωνα με το Μεσολαβητή Τραπεζικών – Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΜΤΕΥ) ο εγγυητής ευθύνεται στο ακέραιο για το σύνολο των οφειλομένων στην τράπεζα, γι’ αυτό και οφείλει να παρακολουθεί την πορεία εξόφλησης της οφειλής. Επίσης, η τράπεζα οφείλει να ενημερώνει έγκαιρα τον εγγυητή, σε περίπτωση προβλημάτων εξόφλησης του δανείου, ώστε να ασκεί την επιρροή του στον πρωτοφειλέτη για την εξόφληση των υποχρεώσεών του.

Ρυθμίσεις που τρέχουν για δημόσιους υπαλλήλους

Δύο ρυθμίσεις-ανάσα για τα δάνεια των δημοσίων υπαλλήλων βρίσκονται σε ισχύ, με την πρώτη να έχει προθεσμία συμμετοχής την 30/6/2012.

Πρόκειται για τη ρύθμιση των δανείων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που έχουν εκταμιευθεί μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2011 και αφορά σε «κούρεμα» δόσης κατά 50% για 5 χρόνια και επιμήκυνση διάρκειας δανείου.

Τα εν λόγω δάνεια επιμηκύνονται μέχρι και κατά 15 χρόνια για στεγαστικά δάνεια (δεν μπορεί, όμως, η συνολική διάρκεια να υπερβαίνει τα 40 έτη) και δίνεται διετής αναστολή δόσεων. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον παρά την επιμήκυνση εξακολουθεί να συντρέχει πρόδηλη αδυναμία ανταπόκρισης του δανειολήπτη στις δανειακές του υποχρεώσεις, είναι δυνατή η αναστολή εξυπηρέτησης του δανείου μέχρι 2 έτη με κατά περίπτωση καταβολή ή κεφαλαιοποίηση των τόκων της περιόδου αναστολής. Στη ρύθμιση αυτή υπάγεται και το στρατιωτικό προσωπικό στο σύνολό του.

Επίσης, προ ημερών υπογράφηκε από Φίλιππο Σαχινίδη ρύθμιση με την οποία περιορίζεται στο μισό το ποσό που θα μπορεί στο εξής να παρακρατεί το Δημόσιο από μισθωτούς ή συνταξιούχους που έχουν πάρει δάνειο από το ΤΠΔ. Με τον τρόπο αυτό δεν θα παρακρατούνται έως τα 6/10 του μισθού ή της σύνταξης όπως ίσχυε έως τώρα, αλλά έως τα 3/10 των αποδοχών των δανειοληπτών. Το μέτρο αυτό αφορά όλα τα δάνεια που υπογράφηκαν πριν από τη 16η Μαρτίου 2012 και ανέρχονται σε περίπου 3,5 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι αφορά 80.000 δημοσίους υπαλλήλους.

Τέλος, επιμηκύνεται κατά 5 χρόνια ο χρόνος αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων που έχουν λάβει τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων από τον Αυτόνομο Οικοδομικό Οργανισμό Αξιωματικών (ΑΟΟΑ). Οι στρατιωτικοί θα μπορούν να αποπληρώσουν τα στεγαστικά τους δάνεια στα 20 χρόνια αντί των 15 που ισχύει σήμερα.

ΑΡΙΘΜΟΙ

750.000 δάνεια έχουν ρυθμιστεί εξωδικαστικά από τις τράπεζες, από τον Ιούνιο του 2010

7.550 αιτήσεις δέχτηκαν το 2011 τα Ειρηνοδικεία από υπερχρεωμένα νοικοκυριά

50% των αιτήσεων κατά κανόνα απορρίπτεται

45 αιτήσεις για δικαστική ρύθμιση υποβάλλονται ημερησίως

4 χρόνια μπορεί να φτάσει η αναμονή για την εκδίκαση της υπόθεσης

20.386 αιτήσεις εξωδικαστικού συμβιβασμού για 5.481 καταναλωτές έχουν σταλεί στις τράπεζες

8 έως 10 δάνεια έχει πάρει ο κάθε καταναλωτής, που ενδιαφέρεται να κάνει ρύθμιση των οφειλών του

Ρόη Χάικου στον “Ελεύθερο Τύπο”