Επίτευγμα που ανοίγει το δρόμο στην αποκατάσταση εγκεφαλικών βλαβών
Την απευθείας «μεταμόρφωση» κυττάρων του δέρματος σε νευρικά κύτταρα, χωρίς τη μεσολάβηση των βλαστικών κυττάρων, πέτυχαν αμερικανοί επιστήμονες. Το επίτευγμα ανοίγει το δρόμο για διάφορες ιατρικές χρήσεις στο μέλλον, όσον αφορά την αποκατάσταση εγκεφαλικών βλαβών.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παθολογίας Μάριους Βέρνιγκ της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), σύμφωνα με το BBC, έκαναν τα σχετικά πειράματα με ποντίκια. Χρειάζονται όμως και άλλες δοκιμές πριν η τεχνική χρησιμοποιηθεί με κύτταρα από ανθρώπινο δέρμα.
Οι ίδιοι επιστήμονες, που στο πρόσφατο παρελθόν είχαν μετατρέψει δερματικά κύτταρα σε νευρώνες, αυτή τη φορά έκαναν ένα βήμα παραπέρα, πετυχαίνοντας κάτι ανάλογο με πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να εξειδικευθούν στους τρεις βασικούς τύπους κυττάρων του εγκεφάλου και γενικότερα του νευρικού συστήματος: νευρώνες, αστροκύτταρα και ολιγοδενδροκύτταρα (τα τελευταία παράγουν την μυελίνη που μονώνει τα νεύρα και τους επιτρέπει να μεταδίδουν τα ηλεκτρικά σήματα).
Πέρα από την αυξημένη προσαρμοστικότητα, το πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι αυτά τα πρόδρομα εγκεφαλικά κύτταρα, από τη στιγμή που δημιουργούνται, είναι δυνατό να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο σε πολύ μεγάλους αριθμούς, πράγμα σημαντικό για την αξιοποίησή τους σε θεραπευτικές χρήσεις.
Τα δερματικά και τα εγκεφαλικά κύτταρα περιέχουν τις ίδιες γενετικές πληροφορίες, όμως ο γενετικός κώδικάς τους «μεταφράζεται» με διαφορετικό τρόπο, που ελέγχεται από τους λεγόμενους «παράγοντες μεταγραφής». Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως όχημα ένα ιό για να «μολύνουν» τα δερματικά κύτταρα με τρεις μεταγραφικούς παράγοντες, οι οποίοι υπάρχουν σε υψηλά επίπεδα στα πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα. Μετά από τρεις εβδομάδες, περίπου ένα στα δέκα κύτταρα του δέρματος είχε μεταμορφωθεί σε πρόδρομο νευρωνικό κύτταρο.
Τα πειράματα έδειξαν ότι τα νέα κύτταρα ενσωματώθηκαν χωρίς πρόβλημα των εγκέφαλο των πειραματόζωων και παρήγαγαν κανονικά μια πρωτεΐνη που είναι σημαντική για την μετάδοση των ηλεκτρικών σημάτων μέσω των νευρώνων. Η έλλειψη αυτής της πρωτεΐνης δημιουργεί νευρολογικές νόσους στους ανθρώπους.
Η νέα άμεση μέθοδος κυτταρικής μετατροπής δημιουργεί νέες ελπίδες ότι μελλοντικά δεν θα χρειάζεται καν η μετατροπή διαφόρων απλών κυττάρων σε βλαστικά-πολυδύναμα, ενώ παράλληλα παρακάμπτει τον ηθικό σκόπελο της χρησιμοποίησης βλαστικών κυττάρων από έμβρυα.
