Τη βαρύτητα της πρώτης κάλπης υπογραμμίζουν πια οι αρχηγοί όλων των κομμάτων. Οι στοχεύσεις τους είναι διαφορετικές, άρα και η στρατηγική τους, για την αναμέτρηση της απλής αναλογικής, η οποία θα δώσει οπωσδήποτε απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα (ποιος είναι πρώτος, ποιες οι δυναμικές των υπολοίπων, πόσο κοντά η αυτοδυναμία κ.ο.κ.). Αλλά και θα κρίνει επίσης το πόσο… ανέφελη ή πιο πιεσμένη θα είναι η πορεία του καθενός, εκτός απροόπτου, προς τις δεύτερες κάλπες της ενισχυμένης αναλογικής.
Στη ΝΔ επιμένουν, κατ’ εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη, να μιλούν για «εθνικές εκλογές» και όχι για πρώτη-δεύτερη κάλπη, που θεωρούν ότι σαστίζει τους πολίτες, απειλώντας ακόμα περισσότερο με χαλαρό «μήνυμα». Επίσης επιμένουν στον διακηρυγμένο στόχο της «αυτοδύναμης, όχι κατ’ ανάγκη μονοκομματικής» ΝΔ, θεωρώντας ρεαλιστική την τροχιά αυτοδυναμίας με βάση τον μέχρι στιγμής δημοσκοπικό «αέρα». Και, ανεξάρτητα από τις πρωθυπουργικές σκέψεις, ο μηχανισμός δείχνει να κινείται με βασικό σενάριο ότι κάλπες θα στηθούν στις 9 Απριλίου (οι πρώτες) και στις 14 ή στις 21 Μαΐου (οι δεύτερες), με αστερίσκο στο σενάριο για πρώτη αναμέτρηση στο τέλος Μαΐου και δεύτερη στο τέλος Ιουνίου – αρχές Ιουλίου.
Τα μόνα δεδομένα για τα τρία πρώτα κόμματα είναι τα εξής: ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζητάει καθαρή εντολή, θεωρώντας τις αυτοδύναμες κυβερνήσεις ως παράγοντα πολιτικής σταθερότητας, ο Αλέξης Τσίπρας διεκδικεί προοδευτική διακυβέρνηση και ο Νίκος Ανδρουλάκης θέλει ισχυρό ρόλο στο μετεκλογικό τοπίο. Με βάση αυτά, φανερές και κρυφές μετρήσεις, ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων και εκτιμήσεις μπαίνουν στο… κομπιουτεράκι της πρώτης κάλπης, σε μια προσπάθεια να «μετρηθούν» στόχοι (η πρωτιά και η διαφορά με τον δεύτερο) και παράμετροι (η αποχή και οι αναποφάσιστοι) που δύσκολα προβλέπει κανείς με βεβαιότητα.
1 Ποιο είναι το σκαλί της αυτοδυναµίας;
Η ΝΔ ρίχνει όλες τις δυνάμεις για να χτίσει όσο πιο γερά στην πρώτη κάλπη το επιθυμητό (και αναγκαίο) σκαλί για την επίτευξη της αυτοδυναμίας στη δεύτερη. Με δεδομένο ότι το πρώτο αποτέλεσμα είναι για όλους το πιο κρίσιμο – δηλαδή εκείνο που θα επηρεάσει την επόμενη φάση -, στη γαλάζια παράταξη κινητοποιούνται με στόχο το 34%+. Ενα τέτοιο ποσοστό (το μίνιμουμ), όπως λένε οι γνωρίζοντες, θα επέτρεπε στους γαλάζιους να κοιτάζουν έως και με σιγουριά τον τελικό στόχο για το 38+. Αυτό σημαίνει ότι ξορκίζονται επιδόσεις στην κλίμακα 31%-33%, καθώς μοιραία θα ενέτειναν τους προβληματισμούς, εξού και ο φιλόδοξος πήχης – ρεαλιστικός όπως διαμηνύουν στελέχη της ΝΔ δεδομένης της δημοσκοπικής εικόνας – μπαίνει στην κλίμακα 34%-36%. Σε κάθε περίπτωση στη δεύτερη αναμέτρηση προδιαγράφονται περαιτέρω πόλωση και ακόμη πιο σκληρά διλήμματα, ενώ για την πρώτη μάχη είναι δεδομένη η γαλάζια στρατηγική σύγκρισης της περιόδου ΝΔ και της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης (θα) βγαίνει ο ίδιος στο προσκήνιο με κάθε ευκαιρία στην προσπάθεια να ενισχύει τόσο το μότο «το είπαμε, το κάναμε», όσο και το μότο «το κάναμε και θα το κάνουμε». Με το σκεπτικό αυτό άλλωστε κάνει πρεμιέρα τη Δευτέρα ο κύκλος των θεματικών συνεντεύξεων Τύπου του Πρωθυπουργού στην Αθήνα, ενόσω θα συνεχίζονται οι διήμερες περιοδείες στην περιφέρεια και οι εφ’ όλης της ύλης συνεντεύξεις στα τοπικά μέσα. Επόμενος σταθμός, στις 25-26 Ιανουαρίου, είναι η Κρήτη.
2 Τι σηµατοδοτεί η διαφορά πρώτου – δεύτερου;
Οσο κι αν οι γαλάζιοι «τρέχουν» τις εκλογικές διεργασίες με τη σκέψη καρφωμένη στο ποσοστό της ΝΔ στην πρώτη κάλπη, το δικό της βάρος έχει, παρότι δεν ομολογείται δημόσια, και η ψαλίδα μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος. Κοινώς, το αίτημα της ΝΔ για «καθαρή εντολή» στην πρώτη κάλπη συνοδεύεται από… υπολογισμούς και σε ό,τι αφορά τη σημασία της διαφοράς της από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλωστε η κοινή λογική, και όχι απλώς οι μετρήσεις στα κομματικά επιτελεία, λέει ότι όσο μεγαλύτερη θα είναι η απόσταση πρώτου – δεύτερου, τόσο θα ενισχύεται ο αέρας νίκης για τον έναν και θα αποδυναμώνεται το νικηφόρο αφήγημα για τον άλλο. Οι γαλάζιοι ποντάρουν σε διατήρηση της διαφοράς +6 με +7, ωστόσο, σε συνθήκες απλής αναλογικής, προετοιμάζονται και για διαφορά μικρότερη από εκείνη που καταγράφουν σήμερα στις μετρήσεις. Είναι σαφές ότι οι πραγματικές δυσκολίες για τη ΝΔ θα υπάρξουν εφόσον προέκυπτε οριακή ψαλίδα, ενδεικτικά, μια απόσταση 2 ποσοστιαίων μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτό γιατί η διαφορά πρώτου – δεύτερου μαζί με τις επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και το αν η Χαριλάου Τρικούπη θα έδειχνε προοπτικές για μια ρήξη – διεκδίκηση της δεύτερης θέσης, θα μπορούσαν να επηρεάσουν καθοριστικά, όπως λένε οι ειδικοί επί των εκλογικών αναλύσεων, τα ποσοστά της αποχής στη δεύτερη αναμέτρηση. Με λίγα λόγια, εκτιμούν ότι ο νεοδημοκρατικός στόχος για ισχυρή απόσταση από τον δεύτερο, άρα μια αδιαμφισβήτητη πολιτική κυριαρχία της παράταξης, θα προκαλούσε τελικά στις δεύτερες κάλπες μεγαλύτερη… αριστερή αποχή.
3 Ποια είναι η κάλπη της αποχής;
Σε ό,τι αφορά την αποχή, οι υπολογισμοί γίνονται με βάση (και) τα ειδικά χαρακτηριστικά των δύο αναμετρήσεων. Κυρίως προσμετράται το γεγονός ότι η πρώτη κάλπη θα έχει σταυροδοσία ενώ η δεύτερη θα γίνει με λίστα. Είναι ο λόγος που αναλυτές σχεδόν προεξοφλούν ότι η κάλπη της αποχής θα είναι εκείνη της ενισχυμένης αναλογικής. Οπως εξηγούν, μετά την πρώτη κάλπη η διεκδίκηση του σταυρού προτίμησης θα έχει χάσει έτσι κι αλλιώς τη δυναμική της με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κινητοποίηση των βουλευτών στις περιφέρειές τους, ενώ η ψήφος των πολιτών θα αφορά πια τα σημαντικά διακυβεύματα της επόμενης μέρας – τις απαντήσεις δηλαδή στα διλήμματα που αναμένεται να θέτουν οι πολιτικοί αρχηγοί με ακόμα μεγαλύτερη ένταση. Οσο για το αν η αποχή θα μετρήσει υπέρ συγκεκριμένων κομμάτων, αυτό θεωρείται μια πολυπαραγοντική εξίσωση, καθώς εξαρτάται από το ποια ακροατήρια (οι νέοι, για παράδειγμα, οι ετεροδημότες κ.λπ.) θα συνθέσουν το συνολικό ποσοστό αποχής.
4 Πού κινούνται οι αναποφάσιστοι;
Προβληματισμούς και ξεχωριστούς υπολογισμούς προκαλεί στο μεταξύ το ποσοστό των αναποφάσιστων, οι οποίοι, σύμφωνα με μετρήσεις, δεν κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα, αλλά πέριξ του 12%, παρότι δεν έχει εκκινήσει καν επίσημα η προεκλογική σεζόν. Από μόνο του αυτό μάλλον γεννά ανησυχίες και στο γαλάζιο στρατόπεδο, παρά το εφησυχάζει, καθώς εμφανίζεται πιο περιορισμένη η… διεκδικήσιμη δεξαμενή, συνεπώς μικρότερη η προοπτική ανόδου των ποσοστών της παράταξης. Σε κάθε περίπτωση όμως εδώ και μήνες ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει κάνει σαφή στροφή στο κόμμα, επιδιώκοντας τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση της βάσης και οπωσδήποτε το μπλόκο στις διαρροές στα δεξιά της, χωρίς όμως περιθώρια να αφήνει εκτός κάδρου την επιχείρηση «διεύρυνση» στο Κέντρο. Εκεί, όπως πιστεύει ο ίδιος, κρίνονται οι εκλογές.
