Όταν το πετρέλαιο θέρμανσης με το «καλημέρα» φτάνει να πωλείται ως και 1,25 ευρώ/λίτρο κι όταν τα μαντάτα από τις διεθνείς αγορές «δείχνουν» σταθερά την τιμή του μαύρου χρυσού πάνω από 80 δολάρια το βαρέλι, τότε είναι προφανές ότι τα 58 εκατ. ευρώ που διαθέτει ο Προϋπολογισμός για το επίδομα θέρμανσης μοιάζουν με ανέκδοτο.
Αυτή τη φορά η κυβέρνηση έδειξε πιο γρήγορα αντανακλαστικά, καθώς έφτασαν νωρίς-νωρίς στο οικονομικό επιτελείο οι έντονες ανησυχίες των πολιτών, ειδικά στις «λαϊκές» περιοχές και στις απομακρυσμένες γωνιές της χώρας, για την τεράστια επιβάρυνση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, που συνεπάγεται η κατακόρυφη αύξηση του κόστους θέρμανσης. Στην πραγματικότητα για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά η κατάσταση είναι αδιέξοδη. Και κάπως έτσι, σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου ανατέθηκε στο υπουργείο Οικονομικών να βρει κονδύλια για την ενίσχυση του επιδόματος θέρμανσης.
Ως γνωστόν, το επίδομα καταβάλλεται κάθε χρόνο σε δύο δόσεις: η πρώτη προς τα μέσα Φεβρουαρίου και η δεύτερη αφού κλείσει η περίοδος διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης (τέλος Απριλίου), δηλαδή λίγο πριν μπει το καλοκαιράκι. Η οδηγία από το Μαξίμου είναι σαφής: αξιοποιήστε το υπερπλεόνασμα. Το ερώτημα είναι ποιας χρονιάς το υπερπλεόνασμα.
Υπό άλλες συνθήκες, το υπουργείο Οικονομικών θα μπορούσε- θεωρητικά- να… τινάξει τη μπάνκα στον αέρα, κάνοντας γενναίες ενέσεις στο επίδομα που θα καταβληθεί το 2019, καθώς υπολογίζει ότι θα καταφέρει υπερπλεόνασμα περίπου 1,3 δις ευρώ.
Ωστόσο, το 2019 είναι ιδιαίτερη χρονιά, βεβαρημένη από την επιχείρηση αποφυγής των περικοπών στις συντάξεις και υλοποίησης των εξαγγελιών της ΔΕΘ, με αποτέλεσμα μόλις και μετά βίας το υπουργείο Οικονομικών να υπολογίζει σε ένα μικρό «μαξιλάρι» ασφαλείας 190 εκατ. ευρώ. Αν λάβει, μάλιστα, κανείς υπόψιν ότι στην παρούσα φάση υπάρχει ακόμα με τους Ευρωπαίους μια διαφορά στις εκτιμήσεις, που ξεπερνά τα 300 εκατ. Ευρώ, γίνεται αντιληπτό ότι η όποια προσπάθεια αναζήτησης κονδυλίων για το επίδομα θέρμανσης, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Με αυτά τα δεδομένα, ως το πιο πιθανό σενάριο για να ενισχυθεί το επίδομα θέρμανσης, φαντάζει αυτό του περσινού Χειμώνα, όταν δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών «πάτησε» στο υπερπλεόνασμα του 2017 κι έδωσε αναδρομικά αυξημένο επίδομα στους δικαιούχους της περιόδου 2016/2017. Υπενθυμίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο, οι δικαιούχοι- κάτοικοι των ορεινών περιοχών (Α’ Ζώνη) είχαν λάβει το Δεκέμβριο του 2017 αναδρομικά για τις καταναλώσεις πετρελαίου, που είχαν κάνει από τον Οκτώβριο του 2016 ως τον Απρίλιο του 2017, με τιμή επιδότησης 0,375 ευρώ/λίτρο αντί των 0,25 ευρώ/λίτρο που είχε ισχύσει. Το δημοσιονομικό κόστος ήταν 15 εκατ. ευρώ κι καλύφθηκε από το «μέρισμα» του Προϋπολογισμού του 2017, χωρίς να χρειαστεί να επιβαρυνθεί έτσι ο Προϋπολογισμός του 2018.
Έχει περιθώρια ο φετινός Προϋπολογισμός; Σύμφωνα με το Σχέδιο που κατατέθηκε στην Κομισιόν, το υπουργείο Οικονομικών περιμένει για φέτος πρωτογενές πλεόνασμα 3,8%, δηλαδή περίπου 550 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο. Αυτό που λύνει τα χέρια του οικονομικού επιτελείου είναι ότι το κόστος των αναδρομικών ύψους 800 εκατ. ευρώ, είναι ενσωματωμένο στο βασικό σενάριο του Προϋπολογισμού (συμπεριλαμβάνεται στις Πιστώσεις υπό κατανομή), άρα δεν απαιτείται πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος.
Ως προς την ουσία, δηλαδή το κατά πόσο μπορεί να βοηθήσει μια δημοσιονομική «ένεση» στο επίδομα θέρμανσης, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat μιλάνε από μόνα τους: το 21,1% των Ελλήνων ζουν σε συνθήκες σοβαρής υλικής αποστέρησης, δηλαδή δεν μπορούν να καλύψουν βασικές τους ανάγκες, όπως η επαρκής θέρμανση. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από τη Βουλγαρία…
Γιώργος Παππούς στο iefimerida
