Τα πασχαλιάτικα τραγούδια και οι χοροί του Σπηλαίου Γρεβενών είναι μοναδικά, τόσο από μουσικοποιητική, όσο και από κινησιολογική άποψη. Τα τραγούδια, φωνητικά, προσιδιάζουν ιδιαίτερα σε μοιρολόγια, και δημιουργούν την αίσθηση ότι υπαγορεύουν και την κινητική εξέλιξη του χορού. Ενταγμένα στο ευρύτερο πλαίσιο των τελετουργικών χορών και τραγουδιών του νομού Γρεβενών, δε μοιάζουν ιδιαίτερα με τα αντίστοιχα τραγούδια της Ηπείρου και Θεσσαλίας. Αντανακλούν ένα μοναδικό δυτικομακεδονικό ύφος, που αντίστοιχό του δεν υπάρχει πουθενά.

Ιδιαίτερης τελετουργικότητας και σημασίας, οι χοροί της Πασχαλιάς του Σπηλαίου ξεχωρίζουν για την ιδιομορφία τους και την καθολικότητα. Η υποχρεωτική σχεδόν συμμετοχή των κατοίκων θεωρούνταν, παλιότερα, αναγκαία για την ευημερία όλης της κοινότητας. Χαρακτηρίζονται από απλά χορευτικά μοτίβα, σχεδόν ιεροπρεπή, προκειμένου οι χορευτές να έχουν επικεντρωμένη την προσοχή στο στίχο των τραγουδιών.

Τα τελευταία χρόνια η τέλεση των χορών και άλλων δρώμενων ακολούθησαν μια φθίνουσα πορεία, ως αποτέλεσμα των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν γενικότερα στην ελληνική κοινωνία. Παρατηρήθηκε, χρόνο με το χρόνο, άρνηση συμμετοχής νεότερων και μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αποσπασματική και ενδεχομένως τροποποιημένη ή εγκατάλειψη του εθίμου.

Προκειμένου να μην ξεχαστούν και χαθούν οι πασχαλιάτικοι χοροί και τα τραγούδια αυτής της περιόδου, που είναι πολύτιμα, μοναδικά και ιδιαίτερης σημασίας στοιχεία της Σπηλιώτικης παράδοσης, οΣύλλογος Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης και η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Σπηλαίου (Ι.Λ.Ε.Σ.) συντονίζουν προσπάθεια αναβίωσης με τίτλο:

“Ξανά στον χορό, όπως τον παλιό καλό καρό”

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 16-4-2017 ώρα 18:00, μετά τη δεύτερη Ανάσταση, στη «Χώρα» (κεντρική πλατεία Σπηλαίου-βιβλιοθήκη).

Καλούνται όλοι οι Σπηλιώτες και οι φίλοι να συμμετάσχουν, ώστε αφ’ ενος μεν οι νεότεροι με βιωματικό τρόπο να κάνουν κτήμα τα μοναδικά στοιχεία της Σπηλιώτικης παράδοσης, αφ΄ ετέρου δε οι παλιότεροι να θυμηθούν και να αναπολήσουν.