Αν δεν είστε το αγαπημένο μοναχοπαίδι μίας οικογένειας, τότε σίγουρα έστω και μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής σας η μητέρα σας σας είχε φωνάξει με τα ονόματα της αδερφής ή του αδερφού σας.

Στην ίδια θέση μπορεί πλέον να βρίσκεστε κι εσείς, φωνάζοντας το ένα σας παιδί με το όνομα του άλλου. (Ποιος ξεχνάει τα δίδυμα της οικογένειας Γουέσλι στον Χάρι Πότερ;!) Η αλήθεια είναι πως αυτό το φαινόμενο είναι πολύ περίεργο, αφού συνήθως οι άνθρωποι ξεχνούν κάτι με το οποίο δεν έχουν μεγάλη οικειότητα. Ποιος μπορεί όμως να κατηγορήσει μία μητέρα για κάτι τέτοιο;

Το μπέρδεμα τον ονομάτων δεν είναι ούτε δείγμα κακής μνήμης, ούτε ανεύθυνης μητέρας, ούτε ομοιότητας δύο ανθρώπων και δύο ονομάτων. Και κυρίως δεν αποτελεί απόδειξη πως ο άνθρωπος του οποίου το όνομα μπερδεύετε δεν είναι σημαντικός για εσάς.

Στην πραγματικότητα είναι σημάδι και απόδειξη αγάπης! Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Memory & Cognition, όταν αποκαλείτε κάποιον με το όνομα κάποιου άλλου που έχετε στενή σχέση, σημαίνει πως νοιάζεστε εξίσου και για τους δύο.

Οι ερευνητές (όλοι νυν και πρώην μέλη του Τμήματος Ψυχολογίας και Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου Duke στη Βόρεια Καρολίνα) διεξήγαγαν 5 διαφορετικές μελέτες και εξέτασαν περισσότερους από 1.700 ανθρώπους προκειμένου να ανακαλύψουν τη βαθύτερη αιτία αυτού του φαινομένου ανάμεσα σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Κατέληξαν στο συμπέρασμά τους αφού διαπίστωσαν πως οι άνθρωποι συνήθως μπερδεύονται και λένε ονόματα ατόμων με τα οποία βρίσκονται στην «ίδια κοινωνική ομάδα». Όσον αφορά στις μητέρες, αυτό αποδεικνύεται με το γεγονός πως θα μπερδέψουν δύο αδέρφια και όχι το όνομα του παιδιού τους με ενός άσχετου παιδιού ή ενός τηλεοπτικού χαρακτήρα.

Η εξήγηση είναι απλή: ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου καταγράφει και αποθηκεύει ονόματα και πληροφορίες σε κατηγορίες. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί ένα «σημασιολογικό δίκτυο» -ένα σύστημα αρχειοθέτησης για την ακρίβεια- στο οποίο οι παρόμοιες ή οι άμεσα συσχετιζόμενες πληροφορίες τοποθετούνται η μία «δίπλα» στην άλλη. Όταν λοιπόν ο εγκέφαλος της μητέρας ψάχνει το όνομα του πρωτότοκου Γιαννάκη για να του πει να μαζέψει το δωμάτιό του, είναι πολύ πιθανό να επιλέξει το λάθος αρχείο από τον «οικογενειακό φάκελο» και στη θέση του μεγάλου γιου, να φωνάξει τον μικρό.

Φυσικά, αυτό το φαινόμενο δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των γονέων και για να το αποδείξουν αυτό οι ερευνητές έφεραν ως παράδειγμα μία από τις καλύτερες σκηνές της τηλεόρασης: τον Ρος που αποκάλεσε Ρέιτσελ την Έμιλι κατά τη διάρκεια των γαμήλιων όρκων τους στα Φιλαράκια. (Ποιος μπορεί να το ξεχάσει;)

Γι’ αυτό μην ανησυχείτε αν η μνήμη σας σας εγκαταλείπει σε κρίσιμες στιγμές που θέλετε να φωνάξετε κάποιον κοντινό σας άνθρωπο. Και ακόμη περισσότερο, μην ανησυχήσετε ή παρεξηγηθείτε αν οι γονείς σας σας αποκαλέσουν κάποια στιγμή με το όνομα του σκύλου. Ο φάκελος «Οικογένεια» περιλαμβάνει τα ονόματα όλων όσων βρίσκονται μέσα στο σπίτι!

bovary