Aκόμη ένα μέτρο στον «πόλεμο» κατά της τρομοκρατίας: όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα υποβάλλονται σε ηλεκτρονικό έλεγχο ασφαλείας κατά την είσοδο και έξοδό τους από την ΕΕ. «Έξυπνα σύνορα» ή «ευρωπαϊκό φρούριο»;

Ο σχετικός κανονισμός εγκρίθηκε την Πέμπτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τίθεται σε ισχύ άμεσα, δηλαδή είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευσή του. Αφετηρία ήταν η προσπάθεια της ΕΕ να εντοπίσει τους αποκαλούμενους «ξένους μαχητές» (foreign fighters), δηλαδή τους Ευρωπαίους που ταξιδεύουν στο Ιράκ ή στη Συρία, ενδεχομένως μέσω τρίτης χώρας, με σκοπό να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες ή να λάβουν σχετική εκπαίδευση και να επιστρέψουν στην Ευρώπη για να διαπράξουν τρομοκρατικές επιθέσεις. Επιπλέον, το Κοινοβούλιο ψήφισε την Πέμπτη μία νέα ευρωπαϊκή οδηγία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η οποία ποινικοποιεί τη δράση των «ξένων μαχητών», αλλά και ενέργειες όπως η συνδρομή σε τρομοκρατική επίθεση, αλλά και η δημόσια υποκίνηση ή εξύμνηση τρομοκρατικών πράξεων.

Το επόμενο βήμα για τη στρατηγική κατά της τρομοκρατίας, αλλά και για τη νέα πολιτική συμμαχία της Κεντροδεξιάς με τους Φιλελεύθερους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα είναι η πληρέστερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών. Αυτό επισημαίνει ο επικεφαλής της Κ.Ο. του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Μάνφρεντ Βέμπερ, μιλώντας στους δημοσιογράφους την Τετάρτη. «Έχουμε πει ότι δραστηριοποιούμαστε από κοινού στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, γι’ αυτό θέλουμε να ιδρύσουμε μία ειδική επιτροπή στο Ευρωκοινοβούλιο για την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διασύνδεση των υπηρεσιών» δηλώνει ο γερμανός πολιτικός. «Υπάρχουν κενά στη συνεργασία μας, κάτι που φάνηκε στις τρομοκρατικές επιθέσεις σε Παρίσι, Βρυξέλλες και Βερολίνο. Εδώ θα εστιάσουμε. Ο πολίτης δεν ενδιαφέρεται αν το θέμα ρυθμίζεται σε τοπικό, εθνικό, ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό που θέλει ο πολίτης είναι η μέγιστη δυνατή ασφάλεια» καταλήγει ο Μάνφρεντ Βέμπερ.

«Έξυπνα σύνορα» ή «ευρωπαϊκό φρούριο»;

Πολλοί ευρωβουλευτές εκφράζουν πάντως επιφυλάξεις για τον ιδιαίτερο νομοθετικό ζήλο σε θέματα ασφάλειας. Η αντιπρόεδρος της σοσιαλιστικής ομάδας Τάνια Φαγιόν κάνει λόγο για υπερπληθώρα νομοθετημάτων που ψηφίζονται ή ετοιμάζονται, χωρίς καν να έχουν εξαντληθεί οι σημερινές δυνατότητες της νομοθεσίας. «Ήδη συζητούμε σχετικά με τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία για τα έξυπνα σύνορα. Υψώνουμε πολυδάπανα ηλεκτρονικά τείχη για να προστατεύσουμε τα εξωτερικά σύνορα του Σένγκεν, αλλά χωρίς να έχουμε εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες που παρέχουν οι υφιστάμενες τράπεζες δεδομένων, όπως το SIS. Εκτός από το ερώτημα, αν η Ευρώπη γίνεται φρούριο στα εξωτερικά της σύνορα, πρέπει να δούμε και κατά πόσον όλα αυτά συνάδουν με τα θεμελιώδη δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών» λέει η Τάνια Φαγιόν στην Deutsche Welle.

Πρακτικά, ο νέος κανονισμός σημαίνει ότι όταν, για παράδειγμα, ένας Έλληνας κάνει ολιγοήμερο ταξίδι στην Τουρκία ή στην Τυνησία για λόγους αναψυχής, θα ελεγχθεί βγαίνοντας από την Ελλάδα, αλλά και επιστρέφοντας, με βάση τα ηλεκτρονικά αρχεία για απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα, το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν και άλλες τράπεζες δεδομένων. «Αυτοί είναι οι νέοι κανόνες του Σένγκεν» επισημαίνει η αντιπρόεδρος της Κ.Ο. των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. «Για πρώτη φορά όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες που βγαίνουν από τη ζώνη Σένγκεν θα ελέγχονται στα εξωτερικά σύνορα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει και κάποια προβλήματα στο απόγειο της τουριστικής σεζόν, ιδιαίτερα στα αεροδρόμια, γιατί εκεί οι εξαιρέσεις θα είναι ελάχιστες και θα πρέπει να δικαιολογούνται ειδικώς από τις αρμόδιες αρχές».

Σωστή λύση, αλλά στο …λάθος πρόβλημα

Σε περίπτωση πάντως που προκαλούνται μεγάλες καθυστερήσεις στα χερσαία και θαλάσσια εξωτερικά σύνορα, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα, υπό προϋποθέσεις, να πραγματοποιούν μόνο «στοχευμένους» ελέγχους. Σε πολιτικό επίπεδο η νέα νομοθεσία φέρνει στο προσκήνιο και τη στάση των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων, οι οποίοι παραδοσιακά θεωρούνται υπέρμαχοι των κοινωνικών ελευθεριών. Το δίλημμα περιγράφει με χαρακτηριστικό τρόπο η ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων Σοφία Ίντφελντ, λέγοντας ότι η ομάδα της στηρίζει τα μέτρα, αλλά δεν το …γιορτάζει κιόλας. Άλλωστε, δηλώνει, η ΕΕ βρήκε τη σωστή λύση, αλλά σε …λάθος πρόβλημα: «Η ομάδα μας στηρίζει τη νέα νομοθεσία, αλλά χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό» επισημαίνει η ολλανδέζα ευρωβουλευτής. «Και αυτό γιατί δεν έχει προηγηθεί ανάλυση κινδύνου, ωσάν η Κομισιόν να μην θεωρεί απαραίτητο κάτι τέτοιο. Επιπλέον μου φαίνεται πολύ στρυφνό να αιτιολογούμε τα μέτρα με τις επιθέσεις στο Παρίσι. Γιατί αυτό που έγινε εκεί, πριν από την επίθεση, είναι ότι οι τρομοκράτες διέσχισαν εσωτερικά σύνορα της Ένωσης».

Deutsche Welle