Σύμφωνα με την παράδοση τα κυπαρίσσια προέρχονται από έναν πολύ όμορφο νέο, τον Κυπάρισσο από την Κέα. Ήταν γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ο Κυπάρισσος είχε στη συντροφιά του ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Κάποια ημέρα, όμως, του καλοκαιριού καθώς το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε άθελά του με ένα ακόντιο. Τότε η απόγνωση και η απελπισία τον οδήγησαν στην επιθυμία να βάλει τέλος στη ζωή του. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυά του αιώνια. Οι θεοί ακούγοντας τις κραυγές του και την επιθυμάι του τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης. Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία.

Υπάρχει, βέβαια, και μία ακόμη θεωρία, σύμφωνα με την οποία τα κυπαρίσσια φυτεύονται στα κοιμητήρια, για να αποδίδουν φόρο τιμής στους νεκρούς. Αυτή η θεωρία στηρίζεται σε κάποια σημεία. Αρχικά, οι κορυφές τους κλίνουν προς τα κάτω αποδίδοντας έτσι σεβασμό προς τους κεκοιμημένους. Πρόκειται για ένα δέντρο το οποίο δεν έχει καρπούς δείχνοντας έτσι την έλλειψη ζωής στον χώρο. Το χρώμα του κυπαρισσιού είναι σκούρο, για να ταιριάζει με την θλίψη και το άρωμά του μένει χαραγμένο στη μνήμη μας, όπως μένουν οι άνθρωποι που φεύγουν. Εξάλλου, λόγω της μορφής του, υπάρχει και η εικασία ότι συνδέει τη γη με τον ουρανό και βοηθά τις ψυχές να ανέβουν στον ουρανό.Στη Δημητσάνα υπάρχει το περίφημο κυπαρίσσι που φύτεψε ο Θ. Κολοκοτρώνης στη μνήμη του αδελφού του, Γιάννου, που σκοτώθηκε στην περιοχή.

Πέρα από όλα αυτά βέβαια, τα Κυπαρίσσια είναι δέντρα που φτάνουν σε ύψος τα 30 μέτρα και έχουν σχήμα οβελίσκου. Λίγα είναι τα θαμνώδη είδη που είναι αυτοφυή άγριων βραχωδών περιοχών με απλωμένα κλαδιά που δεν ξεπερνούν σε ύψος τα 7 μέτρα. Είναι σημαντικό, επίσης, ότι οι ρίζες δεν απλώνονται, ώστε να δημιουργούν προβλήματα στα μνήματα.

Ο φλοιός του δέντρου χωρίζεται σε λωρίδες που αποχωρίζονται και πέφτουν. Τα φύλλα του είναι απλωτά βελονοειδή και σε μεγαλύτερη ηλικία αποκτούν λέπια. Οι κώνοι του κυπαρισσιού έχουν σχήμα σφαιρικό και φέρουν ζεύγη ξυλωδών λεπιών που βγαίνουν από τον άξονα του κάθε κώνου. Τα κυπαρίσσια ευδοκιμούν στις εύκρατες ζώνες του βόρειου ημισφαίριου και χρησιμοποιούνται για διακοσμητικούς σκοπούς και για την παραγωγή ξυλείας.

dogma