Ο καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης μιλά για τις αγκυλώσεις της κρατικής μηχανής

Την ώρα που οι δημόσιοι υπάλληλοι «πληρώνουν» για τα δεινά του κράτους, των τελευταίων 50 ετών, η Αμερικανική Εταιρεία Δημόσιας Διοίκησης βραβεύει έναν Έλληνα ως το καλύτερο στέλεχος δημοσίου τομέα στον κόσμο.
Ο καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, Παναγιώτης Καρκατσούλης, τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο για τη Δημόσια Διοίκηση.

Η εν λόγω διάκριση απονέμεται κάθε χρόνο από την Αμερικανική Ένωση Δημόσιας Διοίκησης σε έναν διακεκριμένο, μη Αμερικανό, ακαδημαϊκό ή επαγγελματία για τη συμβολή του στη δημόσια διοίκηση. Η απονομή του βραβείου θα γίνει στις 2 Μαρτίου 2012 στο Λας Βέγκας των ΗΠΑ.

Ο «νούμερο 1» δημόσιος λειτουργός είναι βαθύς γνώστης του ελληνικού κράτους, αφού υπηρετεί περισσότερα από 20 χρόνια στο Δημόσιο και υπήρξε σύμβουλος πληθώρας υπουργών που πέρασαν από την πλατεία Κλαυθμώνος, όπου πρωτοστεγάστηκε το υπουργείο Εσωτερικών.

Σε συνέντευξη του στο «Έθνος της Κυριακής», ο Παναγιώτης Καρκατσούλης δηλώνει πως αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την εφεδρεία, με τον τρόπο που γίνεται σήμερα, υποστηρίζει ότι μονιμότητα δεν σημαίνει τεμπελιά και θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξει δραματική μείωση των 4.000 τμημάτων που υφίστανται σήμερα στο Δημόσιο. Ο ίδιος δούλεψε για την Έκθεση του ΟΟΣΑ, μαζί με ένα επιτελείο 198 ατόμων από 16 επιτροπές, 15 υπουργείων, θεωρώντας ότι έχει έρθει η ώρα των μεταρρυθμίσεων που άργησαν πολύ για την Ελλάδα.

Έχετε ζήσει δίπλα σε υπουργούς όλες τις απόπειρες των μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση. Τι νομίζετε πως φταίει που αυτές δεν πέτυχαν;
Ξεκινώ από τη διαπίστωση ότι ποτέ δεν συνάντησα υπουργούς που να είχαν κακές προθέσεις. Η ιδέα ότι το κράτος είναι αποκούμπι και άσυλο προστασίας, είναι υπόθεση 100 ετών για την Ελλάδα. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι η Πολιτεία ποτέ δεν σκέφθηκε σοβαρά για το Δημόσιο. Δεν μπήκε καν στον κόπο να συσχετίσει τους προϋπολογισμούς, τα χρήματα που δίνονται, με συγκεκριμένα αποτελέσματα. Να συνδέσουν δηλαδή, άμεσα τις δαπάνες με το διοικητικό προϊόν.

Ο ΟΟΣΑ μας ζητά μείωση κατά 30% των θέσεων. Είναι εφικτό αυτό;
Ναι, είναι εφικτό, εάν σκεφθεί κανείς ότι υπάρχουν 15 υπουργεία με 75 γενικές και ειδικές γραμματείες και 4.000 τμήματα. Από αυτά τα τμήματα, περισσότερα από τα μισά έχουν από 0-3 υπαλλήλους. Εάν αυτά συμπτυχθούν και δημιουργήσεις μονάδες με 10 τουλάχιστον ανθρώπους, κάλλιστα τα 4.000 τμήματα μπορούν να γίνουν 1.000.

Για την εφεδρεία, όπως γίνεται, τι γνώμη έχετε;
Στο Δημόσιο αυτή τη στιγμή γίνονται ασκήσεις παραλόγου. Πριν προχωρήσεις στο “κούρεμα” του ανθρώπινου δυναμικού, πρέπει να δεις τι παρεμβάσεις πρέπει να προηγηθούν, οι οποίες σου κοστίζουν πολύ περισσότερο από τις εφεδρείες ή τις απολύσεις. Το κεντρικό κράτος έχει περισσότερες από 20.000 αρμοδιότητες, λεπτομερώς περιγεγραμμένες που έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας του Δημοσίου, κι έναν νομοθετικό πληθωρισμό, που μπλοκάρει τα πάντα. Η γραφειοκρατία είναι αποτέλεσμα όλων αυτών. Θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν 15 δισ. τον χρόνο μόνο με μια απλούστευση των διαδικασιών στο 20%.

Η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ περιγράφει τις τρομακτικές συνέπειες από τη μη ξεκαθάριση των αρμοδιοτήτων. Η αδυναμία αποτελεσματικών διοικητικών μεταρρυθμίσεων έχει οδηγήσει στο σημείο τα δομικά και λειτουργικά προβλήματα του ελληνικού διοικητικού κράτους να αντανακλώνται στη λειτουργία των κυβερνήσεων και να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας στο σύνολό της.

Στα προβλήματα συγκαταλέγονται η πολυνομία, ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων και των δομών εφαρμογής τους, η άτυπη κοινωνική αντίδραση στην κρατική ρύθμιση και η διευρυμένη εγωκεντρική αντίληψη των κοινών.

Πώς αντιμετωπίζονται όμως αυτά τα προβλήματα;
Η αντιμετώπιση των προηγούμενων προβλημάτων δεν αποτελεί υπόθεση μιας κυβέρνησης, αλλά του συνόλου των δυνάμεων που αντιλαμβάνονται ότι το μεταπολιτευτικό κράτος είναι πλέον αδύνατον να διατηρηθεί και να συντηρηθεί.

Η κρίση παρέχει την ευκαιρία αναδιοργάνωσης των κρατικών δομών με έμφαση στον στρατηγικό σχεδιασμό, τη σύνδεση των αποτελεσμάτων των δράσεων των υπουργείων με τους προϋπολογισμούς, την αξιοποίηση των εργαζομένων ανάλογα με τα προσόντα και τις δεξιότητές τους σε ένα περιβάλλον ηλεκτρονικής πραγματικότητας.