Το άγαρ, ίσως το σημαντικότερο αναλώσιμο της Μικροβιολογίας, βρίσκεται τους τελευταίους μήνες σε παγκόσμια έλλειψη, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά νοσοκομεία και ερευνητικά εργαστήρια σε όλο τον κόσμο.

Το άγαρ, το οποίο αποτελείται από αλυσίδες μορίων σακχάρου, πήζει όταν αναμειγνύεται με νερό και σχηματίζει ένα πυκνό τζελ, πάνω στο οποίο αφήνονται να αναπτυχθούν τα υπό εξέταση μικρόβια.

Το αναντικατάστατο αυτό υλικό, το οποίο χρησιμοποιείται στην έρευνα από τη δεκαετία του 1880, παράγεται από ροδοφύκη του γένους Gelidium, τα οποία αναπτύσσονται σε τρικυμιώδη νερά και είναι πρακτικά αδύνατο να καλλιεργηθούν.

Ο μεγαλύτερος παραγωγός σήμερα είναι το Μαρόκο, ενώ μικρότερες ποσότητες παράγονται σε Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία, Μεξικό, Χιλή, Νότιο Αφρική, Ιαπωνία και Νότιο Κορέα.

Όπως αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Nature, κύρια αιτία της έλλειψης είναι η απόφαση του Μαρόκου να  περιορίσει τη συλλογή φυκών από τους 14 στους 6 χιλιάδες τόνους το χρόνο, προκειμένου να προστατευτούν από την υπερεκμετάλλευση οι φυσικοί πληθυσμοί Gelidium. Επιπλέον, οι αρχές της χώρας περιόρισαν τις εξαγωγές στους 1.200 τόνους το χρόνο.

Αποτέλεσμα της απόφασης ήταν να πλημμυρίσει η αγορά του Μαρόκου με άγαρ και να δημιουργηθούν ελλείψεις στις υπόλοιπες αγορές. Οι τιμές χονδρικής έχουν πλέον τριπλασιαστεί και φτάνουν το ιστορικό ρεκόρ των 25-45 δολαρίων ανά κιλό, ενώ η επιβάρυνση είναι πολύ μεγαλύτερη για τα εργαστήρια που αγοράζουν συσκευασμένο θρεπτικό άγαρ.

«Τα φύκια δεν φτάνουν για όλους, και τώρα είμαστε αναγκασμένοι να περιορίσουμε την παραγωγή» λέει ο Πέντρο Σάντζεθ της ισπανικής εταιρείας Industrias Roko, η οποία επεξεργάζεται το 40% της παγκόσμιας παραγωγής άγαρ.

Στις ΗΠΑ, δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες που παράγουν προϊόντα άγαρ για εργαστηριακή χρήση, η Thermo Fisher Scientific και η Millipore Sigma, έχουν ανακοινώσει ότι αναστέλλουν τις πωλήσεις σκέτου άγαρ -άγαρ που δεν έχει εμπλουτιστεί με θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη μικροβιακών καλλιεργειών.

Σύμφωνα με την Millipore Sigma, η έλλειψη σε άγαρ για εργαστηριακή χρήση οφείλεται στον ανταγωνισμό των εταιρειών τροφίμων για επεξεργασμένο άγαρ.

Η βιομηχανία τροφίμων καταναλώνει χιλιάδες τόνους το χρόνο, πολύ περισσότερο από τους περίπου 900 τόνους που χρειάζονται τα εργαστήρια.

Μέχρι στιγμής, το Μαρόκο δεν έχει αντιδράσει στον ισχυρισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι το πλαφόν στις εξαγωγές αντιβαίνει στις διμερείς συμφωνίες διμερούς εμπορίου.

Δεδομένου ότι τα φύκη Gelidium φυτρώνουν σε σχετικά λίγες περιοχές, η κατάσταση είναι απίθανο να εξομαλυνθεί στο άμεσο μέλλον.

Μεγάλοι πληθυσμοί Gelidium υπάρχουν στις θάλασσες της Βορείου Κορέας, η οποία όμως είναι πολιτικά και οικονομικά απομονωμένη και δεν κάνει μπίζνες με Δυτικές βιομηχανίες.

in