1960! «Ακριβό δώρο οι σπουδές και τα γράμματα, δεν τις σήκωνε εύκολα το καντάρι της φτώχειας!…»
«Τραχύς αγώνας, μα γλυκός του πνεύματος το μπόλι. Βαρύ και δύσκολο έργο…θέλει τέχνη το ρημάδι!.. Κι αγάπη και δίψα κι αντοχή!…»«Τι ευλογία!… Ν’ αφήσεις ένα σημάδι, ας είναι μια στάλα! Σε κάθε εφηβική ψυχή να σύρεις μια τόση δα μενεξεδένια πινελιά. Στον άβαφο πνευματικό καμβά, τον άμορφο και πλαστικό να στάξεις λίγο χρώμα…»
Στην αίθουσα του Αναγνωστηρίου της Βιβλιοθήκης, στις 8:30 το βράδυ, οι ογδόντα καθήμενοι και άλλοι είκοσι περίπου όρθιοι, όλοι φίλοι του συγγραφέα, με τη δέουσα προσήλωση, παρακολούθησαν την φιλόλογο Δήμητρα Καραγιάννη και τον προϊστάμενο της Βιβλιοθήκης Σίμο Ζαγκανίκα που προσπάθησαν να προσεγγίσουν και να ξεδιπλώσουν τη συγγραφή του βιβλίου «Διπλωμένες ψυχές».
Ο αργαλειός της πλοκής έχει ως υφάδι τη ζωή ενός εκπαιδευτικού, με στημόνι το σχολείο, τους μαθητές, τις αισθησιακές του παρορμήσεις, τις ερωτικές του διαδρομές και την οικογενειακή του ζωή! Αργαλειός, τα σύγχρονα χρόνια της οικονομικής κρίσης και της κατάπτωσης των αξιών στην πατρίδα μας!
Εκπαιδευτικός και ο ίδιος επηρεάζεται από τα προσωπικά του βιώματα αλλά και από τις αφηγήσεις των συναδέλφων του, και ως εκ τούτου αποκαλύπτει τις ψυχικές φορτίσεις και αποφορτίσεις που ζουν και βιώνονται στην αυλή, στα γραφεία των καθηγητών και στις αίθουσες διδασκαλίας, από το σύνολο των «συνοικούντων», σ’ ένα σχολείο της ελληνικής επαρχίας.
Φορτίσεις και αποφορτίσεις που δεν ξεφεύγουν από το όριο του κοινωνικά αποδεκτού!.. Εξ’ ου και ο ευπροσήγορος τίτλος του βιβλίου «Διπλωμένες ψυχές». Διπλωμένες ψυχές, όπως το μαντηλάκι του καθωσπρεπισμού, που διπλωμένο και σιδερωμένο είναι στο μικρό τσεπάκι του σακακιού. Η παραμικρή παρατσάκιση και το ξεχείλισμα του από το τσεπάκι θα επικέντρωνε τα αποδοκιμαστικά βλέμματα της συμβατικής κοινωνίας. Έτσι και οι «ψυχές», μέσα από τον εθιμοτυπικό, κοινωνικό κώδικα συμπεριφοράς, αναγκάζονται να αναδιπλώνονται στο τσεπάκι της ανάγκης και ιδιαίτερα της συγκυριακής οικονομικής ανάγκης, που στην παντοκρατορία της υποτάσσει και αφαιρεί την αυτόβουλη δημιουργία, τον ανεξάρτητο αυτοπροσδιορισμό και την ελεύθερη επιλογή!
Χιλιοπλούμιστο και μελίρρυτο το υφάδι!..
Ένα μυθιστόρημα με πολύ όμορφη και λόγια γραφή!
Μία γραφή που σε βυθίζει στην απλόχωρη λίμνη ενός περίτεχνου λεξιλογίου, που σίγουρα θα ξεδιψάσει τους «στρατοκόπους», οι οποίοι αναζητούν τις δροσοσταλίδες, που κλείνουν οι λέξεις στις αράδες των βιβλίων.
Λέξεις καλοβαλμένες σε μια όμορφη κελαριστή ροή, που δίνουν ξεχωριστή αξία στην πλοκή!.
Λέξεις έμφορτες με καλολογισμό και ωραιοπρέπεια, που δεν υπερθεματίζουν, ως φανταχτερές, για να επισημάνουν το περισπούδαστο του συγγραφέα, αλλά στέκονται, η μία δίπλα στην άλλη και αποσκοπούν να μας δώσουν, με την απλή συρραφή τους, την γλαφυρή απόληξη της πρότασης, ή της περιγραφής!..
Και παρ’ ότι η πλοκή δεν έχει σασπένς, συνταρακτικότητα, ώστε η αφήγηση να σε κρατά σε αγωνία για την επόμενη παράγραφο, οι όμορφες περιγραφές, η λόγια γλώσσα και οι νοηματικές ακηδεμόνευτες προτάσεις, χωρίς την αγχωτική αγωνία της πλοκής, σε κρατούν προσκολλημένο στο βιβλίο μέχρι και τον επίλογο του!…
Εμπεριέχονται απίθανες περιγραφές του περιβάλλοντα χώρου, ανάγλυφες πινελιές του ψυχισμού του πρωταγωνιστή, αδρές εικόνες των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, ανατόμες εξιστορήσεις των φαινομένων του ωχαδερφισμού, που τροφοδοτεί την κρίση και την παθογένεια στην εκπαίδευση!…
Οι περιγραφές του δίνουν ζωντάνια, δίνουν ψυχή και κίνηση στα πρόσωπα και στα φυσικά φαινόμενα. Κατασκευάζονται με τη χάρη του Φειδία οι γυναικείες φιγούρες, με τη διαφορά ότι ο Γιώργος Τσάρος τις εμφυσά θηλυκότητα, ζωή και προσωπικότητα!..
Σε μια μακάβρια γκροτέσκο εικόνα προσεγγίζει τον πόλεμο και τις καταστροφικές επιπτώσεις στη ζωή. Την ειρήνη και την ομορφιά της συναδέλφωσης των λαών. Τον ρατσισμό και την αφαίρεση της προμετωπίδας του πατριωτισμού, από τους θύλακες,, που στα ανήλιαγα υπόγεια τους, τον απεργάζονται και τον φέρνουν στην κοινωνία, ως λυτρωτή!…
Πολλές οι εικόνες από την καθημερινή ζωή που φεγγίζουν στη σκιά των γεγονότων και πλείστοι οι προβληματισμοί από την εκπαιδευτική διαδικασία που χρειάζονται ανοικονόμητο χρόνο, για τη λεκτική τους παρουσίαση και την αναλυτική τους προσέγγιση.
Οι «Διπλωμένες ψυχές» δεν είναι μυθιστορία που οργιάζει η φαντασία με την τοξική της αποχαλίνωση, είναι μια εκτενής πρωτοπρόσωπη διήγηση, μία βιοκοινωνική μυθιστορία, που παραπέμπει σε αυτοβιογραφική εξιστόρηση. Οι πρωταγωνιστές είναι πλασμένοι με τα υλικά της ζώσας πραγματικότητας, ήτοι είναι σημερινοί, καθημερινοί τύποι που βρίσκονται ανάμεσά μας!… Είναι ένα διδακτικό μυθιστόρημα και εμπεριέχει τον εσώψυχο λόγο του χρέους και της αποστολής, χωρίς διδακτισμούς και χωρίς τον κομπορρήμονα λόγο της επιδεικτικής πολυμάθειας. Είναι ένα μυθιστόρημα που θα έπρεπε όλοι να το αναγνώσουν για τον γνωσιακό τους εμπλουτισμό και όλοι οι εκπαιδευτικοί να το έχουν στις ηθικές αποσκευές τους, γιατί το μάτι της κοινωνικής κριτικής εισχωρεί και βλέπει και στην αθέατη πλευρά της εκπαιδευτικής τους συμπεριφοράς!…
Η όλη παρουσίαση καταχειροκροτήθηκε θερμότατα από τους ακροατές και φίλους του συγγραφέα.
Η οργανωτική προετοιμασία της εκδήλωσης επιμελήθηκε από τον Σταύρο Χασπερίδη
Σίμος Ζαγκανίκας
