Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τα ευρήματα στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης δόθηκαν στη δημοσιότητα κατά τη σημερινή συνέντευξη τύπου που έλαβε χώρα στο κατάμεστο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τασούλα. Τη συνέντευξη παρακολούθησε και πλήθος δημοσιογράφων από διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης ο αρχαιολόγος Bασίλειος Λαμπρινουδάκης χαρακτήρισε το μνημείο της Aμφίπολης λαμπρή ψηφίδα στην ιστορία της Eλλάδας. Στη συνέχεια, ο καθηγητής Nικόλαος Σταμπολίδης σημείωσε οτι με την εκδήλωση αυτή ξεκινά ο επιστημονικός διάλογος για το θέμα.

Κατόπιν ο λόγος δόθηκε στην Kατερίνα Περιστέρη, για να παρουσιάσει τις ανασκαφές στον τύμβο Καστά από το 2012 και όπως εξελίχθηκε το 2014.

«Ξεκινήσαμε το 2012 μια μικρή ομάδα με πολύ μεράκι και όρεξη για να δούμε τι συμβαίνει στον λόφο μυστήριο. Ήταν αφημένος για χρόνια, δεν πίστευαν πως είχε να δώσει άλλα πράγματα. Αυτό ήταν ένα έναυσμα για να δούμε τι πραγματικά γίνεται. Οι κάτοικοι μιλούσαν για τον «τάφο της Βασίλισσας». Σκεφτείτε όμως ότι πάντα κάτι έχουν να πουν όσα ακούγονται σε έναν τόπο. Ελπίζαμε να οριοθετήσουμε τον τύμβο γιατί δεν ήταν στρογγυλός μετά από όλα αυτά τα χρόνια και τις ανασκαφές», είπε η κ. Περιστέρη η οποία στη συνέχεια έδωσε λεπτομερείς πληροφορίες για τα ευρήματα, τονίζοντας πως «το πιο δύσκολο κομμάτι τώρα αρχίζει».

H κ. Περιστέρη άρχισε την ομιλία της από τις ανασκαφές του 2012, 2013 οι οποίες διερεύνησαν τον περίβολο των 497 μέτρων περιμέτρου και 158,4 μ. διαμέτρου. Παρουσίασε βημα βημα και τις ανασκαφες του 2014 και την αποκάλυψη του τάφου. Κατέληξε λεγοντας ότι ο κιβωτιόσχημος τάφος στο βάθος του τρίτου θαλάμου έφτανε στα 8.9 μέτρα από τον θόλο. Σε αυτόν είχαν παρέμβει όπως είπε βάναυσες χείρες. «Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ποιος ή ποια είναι ο νεκρός», πρόσθεσε.

Για τα περιστατικά τυμβωρυχίας
Η επικεφαλής των ανασκαφών ανέφερε πως στον χώρο της Αμφίπολης οργίαζε η αρχαιοκαπηλία, ενώ αρχικά ο περίβολος μπροστά από τα σκαλοπάτια ήταν ανοιχτός και μετά τον έκλεισαν. «Άρα ο τύμβος ήταν κάποτε επισκέψιμος», δήλωσε.

Σε άλλο σημείο, ο αρχιτέκτονας Mιχάλης Λεφαντζής ανέφερε πως χίλια και πλέον μέλη απο τη βάση του λέοντος και τον περίβολο εντοπίσθηκαν το 1916 διάσπαρτα. Αναμεσά τους 11 κομματια του γλυπτού του λέοντος σε φραγματα. Εμειναν εκεί μετά απο αποτυχημένη προσπαθεια βρετανών να τα μεταφέρουν στη χώρα τους. Οπως είπε είναι δυνατή η ανασύσταση μέρους του περιβόλου και της βάσης του γλυπτού.

Οι επιστήμονες ανέφεραν επίσης πως εντόπισαν ίχνη και από έναν αρχαίο γερανό, με τον οποίο αφαιρέθηκαν κομμάτια του περιβόλου.

Για την καταστροφή του προσώπου της Καρυάτιδας
Αναφερόμενη στις περιπτώσεις βανδαλισμών και τυμβωρυχίας, η κα Περιστέρη αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο ζήτημα του προσώπου της δεξιάς Καρυάτιδας, που έχει καταστραφεί.

Η επικεφαλής της ανασκαφής παρουσίασε φωτογραφία από μια μαρμάρινη δοκό του επιστυλίου που βρέθηκε στο έδαφος του τάφου.

Η δοκός αυτή του επιστυλίου, αυτό που βρισκόταν πάνω από τις Καρυάτιδες, πέφτοντας, κατέστρεψε το κεφάλι της μίας οδηγώντας έτσι την ανασκαφική ομάδα στο συμπέρασμα ότι η εκδοχή περί βανδαλισμού του συγκεκριμένου αγάλματος αποκλείεται.

Για την ταυτότητα του νεκρού
Στις ερωτήσεις αναφορικά με την ταυτότητα του νεκρού, η κα Περιστέρη δήλωσε: «Υπάρχουν μαρτυρίες από το παρελθόν ότι υπήρχε η πρόθεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την δημιουργία ενός μεγάλου μνημείου. Η Αμφίπολη ήταν ένα πολύ σημαντικό κέντρο (…) Μέσα στον τύμβο υπήρχε μια σημαντική προσωπικότητα αλλιώς δεν θα έστηναν το λιοντάρι στην κορυφή»

Σχολιάζοντας παλιότερη δήλωσή της πως στην Αμφίπολη είναι θαμμένος Μακεδόνας στρατηγός, τόνισε: «Με ένα λιοντάρι στην κορυφή και ένα τέτοιο τεράστιο μνημείο θα μπορούσε να είναι στρατηγός είχα πει όταν με είχατε ρωτήσει παλιότερα. Όταν βρέθηκε ο σκελετός δεν θα μπορούσε ποτέ ένας αρχαιολόγος να πει αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Βρέθηκε σε άσχημη κατάσταση. Εγώ μιλώ με βάση το ίδιο το μνημείο. Είπα ότι όταν υπάρχει ένα λιοντάρι στην κορυφή θα μπορούσε να είναι στρατηγός. Δεν απαντώ σε θεωρίες συνωμοσίας ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος», απάντησε η κ. Περιστέρη ενώ όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο να ειναι θαμμένος στον τάφο κάποιος απο τη βασιλική οικογένεια των Τημενιδών απάντησε πως «δεν συζητάμε ονόματα».

Η Κατερίνα Περιστέρη απάντησε αινιγματικά στην ερώτηση αν ήταν μόνο ένας ο νεκρός της Αμφίπολης. Είπε «αυτόν βρήκαμε», ενώ ερωτώμενη αν ο νεκρός είναι μέλος της οικογένειας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και είπε πως τίποτα δεν αποκλείεται και δεν μπορεί κανείς να πει τίποτα με σιγουριά.

Στα κινητά ευρήματα συγκαταλέγονται μελαμβαφή αγγεία (που ίσως κατεβάζουν τη χρονολόγηση του μνημείου, όπως είπε η Τζένη Βελένη) και νομίσματα με το πορτραίτο του Μ. Αλεξάνδρου, άλλα του 2ου αιώνα π.Χ και άλλα του 3ου μ.Χ.

Για τον σκελετό
Αν και αρχικά η κα. Περιστέρη αρνούνταν να δώσει φωτογραφίες του σκελετού, αυτό έγινε κατόπιν πιέσεων των δημοσιογράφων. Η αρχαιολόγος διευκρίνισε πως ο σκελετός φωτογραφήθηκε με χώματα καθώς ήταν «διαταραγμένος» από τυμβωρύχους και έτσι έπρεπε η μεταφορά του να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή.

Δίνοντας πληροφορίες για τον σκελετό, η κ. Μενδώνη είπε ότι το μεγαλύτερο μέρος του βρέθηκε εντός του ορύγματος. Στο όριο του ορύγματος ήταν το κρανίο, ενώ εκτός αυτού η κάτω γνάθος. Ο σκελετός έχει πληρότητα σχεδόν 100% και η λεκάνη ήταν σε τόσο αποσπασματική κατάσταση, ώστε να μη μπορεί να αναγνωριστεί το φύλο του νεκρού.

Η ομάδα ανθρωπολόγων που θα ασχοληθεί με τον σκελετό, δεν εχει ακομα αποφασισθεί, είπε η κ. Περιστέρη. Όσο για τη γεωφυσική διασκόπηση, εκτιμάται ότι θα υπαρχουν αποτελέσματα σε δυο με τρεις μηνες.

Για τα έργα υποστήλωσης και τον κίνδυνο κατάρρευσης
Μνημείο με εσωτερική και εξωτερική επίχωση ήταν κατά τον πολιτικό μηχανικό Δημήτρη Εγγλέζο ο τάφος της Αφίπολης. Εγιναν παρεμβάσεις και υποστυλώσεις, προκειμένου να μην κινδυνεύσει. Η υποστύλωση ήταν παθητική, δηλαδή δεν δημιουργούσε εντάσεις και έγινε με ζωροδικτύωμα, σωληνώσεις και ξύλινα στοιχεία.

Ειδικά στον κυρίως ταφικό θάλαμο, όπου η κατάσταση ηταν οριακή, έπεσαν «δέκα τεμάχια σχετικά μεγάλου όγκου».

Ο ομιλητής είπε ακόμη οτι η κατασκευή του ταφικού ορύγματος έγινε πριν από την κατασκευή του τάφου. Ο σεισμός του εβδόμου αιώνα μ.Χ. επέφερε, όπως είπε, μικρή καταπόνηση. Αντίθετα, υπήρξε καταπόνηση απο αποθέσεις προηγούμενων ανασκαφών όπως είπε. Τέλος, ως προς το αν πλημμύρα επέφερε κατάχωση, απάντησε αρνητικά.

Για το μέλλον των ανασκαφών
Αναφορικά με τις ανασκαφές η κ. Περιστέρη δήλωσε ότι η ανασκαφή του τάφου έχει μόλις τελειώσει, προσθέτοντας ότι ελπίζουν του χρόνου να συνεχίσουν σε άλλο σημείο.

Η γεωσκόπηση που γίνεται θα δείξει αν υπάρχουν κι άλλοι τάφοι στην Αμφίπολη είπε η Κατερίνα Περιστέρη που εμφανίστηκε βέβαια πως «σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλα πράγματα».

Ανταπόκριση: Αγγελική Κώττη