Παρελθόν θα αποτελέσουν τα τεκμήρια διαβίωσης από την Πρωτοχρονιά του νέου έτους, καθώς το νέο σύστημα που θα τα αντικαταστήσει το λεγόμενο περιουσιολόγιο είναι σχεδόν έτοιμο.
Ανώτερος παράγοντας της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων τονίζει ότι οι υποδομές και τα δεδομένα που θα επιτρέψουν την κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης είναι πλέον επαρκή και εφόσον δοθεί το «πράσινο φώς» από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, τα τεκμήρια θα μπουν από το νέο έτος στο… συρτάρι.
Μπορεί, όμως να μπουν στο συρτάρι, αλλά αυτό δεν σημαίνει και ότι θα πεταχτούν στο καλάθι των αχρήστων. Με βάση το σημερινό σύστημα των τεκμηρίων η εφορία υπολογίζει μια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για στοιχεία διαβίωσης του φορολογούμενου, όπως είναι το ΙΧ του, η επιφάνεια της κατοικίας του, το αν διαθέτει πισίνα κα. Επίσης, στο τεκμαρτό εισόδημα προστίθενται και πραγματικές δαπάνες όπως είναι αυτές για ιδιωτικά σχολεία. Αν ο φορολογούμενος δηλώσει εισόδημα χαμηλότερο από το τεκμαρτό τότε φορολογείται με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
Με αυτό το σύστημα έχουν βρεθεί σε εξαιρετικά δυσμενή θέση καλούμενοι να πληρώσουν υπέρογκους και εξοντωτικούς φόρους φορολογούμενοι με πενιχρά εισοδήματα οι οποίοι έκαναν το λάθος να διαθέτουν απλώς ένα ΙΧ και μια κατοικία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα επιτηδευματιών που αντί για κέρδη είχαν ζημιές καθώς και ιδιοκτητών ακινήτων που ενώ το πραγματικό τους εισόδημα από μισθώματα είναι πολύ χαμηλό καλούνται να πληρώσουν φόρους για το κατά πολύ υψηλότερο τεκμαρτό τους εισόδημα. Επιπλέον, δεν είναι και λίγοι οι μισθωτοί που πιάνονται στην τσιμπίδα των τεκμηρίων.
Με το σύστημα του περιουσιολογίου η παραπάνω λειτουργία των τεκμηρίων αποσύρεται. «Τα τεκμήρια είναι ένας τριτοκοσμικός τρόπος φορολόγησης των εισοδημάτων», λέει ανώτερη πηγή της ΓΓΔΕ. «Στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αποσυρθεί εδώ και αρκετές δεκαετίες. Δημιουργούν σοβαρές στρεβλώσεις και προκαλούν παράπλευρα πλήγματα στην οικονομία». Για παράδειγμα, ουσιαστικά απαγορεύουν την αγορά ή κατασκευή μιας κατοικίας πάνω από κάποια τετραγωνικά ή την αγορά ενός οχήματος μεγάλου κυβισμού. Στη Γαλλία κάποτε έχτιζαν παράθυρα σε σπίτια γιατί ο αριθμός των παραθύρων ήταν τεκμήριο. Μάρτυρας αυτού του φαινομένου ήταν η ίδια η γενική γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κα Κατερίνα Σαββαϊδου η οποία καλείται τώρα να πάρει από το χέρι το φορολογικό σύστημα και να το πάει στην μετά τεκμηρίων εποχή.
Με βάση το σύστημα του περιουσιολογίου που πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2015 τα τεκμήρια θα καταργηθούν ως μέτρο υπολογισμού του πραγματικού εισοδήματος, αλλά θα διατηρηθούν εμμέσως και «μεταρρυθμισμένα» για την επιλογή των φορολογούμενων που θα υπόκεινται σε φορολογικό έλεγχο. Για παράδειγμα, αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από αυτό που προκύπτει με βάση το τεκμήριο δεν θα φορολογείται με βάση το τελευταίο. Θα εκδίδεται εντολή φορολογικού ελέγχου και θα υπόκεινται σε έλεγχο με βάση τις έμμεσες τεχνικές προσδιορισμού του εισοδήματος στις οποίες βασικά συστατικά αποτελούν οι τραπεζικές καταθέσεις, οι πραγματικές δαπάνες του φορολογούμενου, τα περιουσιακά του στοιχεία κ.α.
Η αλλαγή αυτή θα φανεί από τη φορολογική δήλωση του 2016 ενώ στη φορολογική δήλωση του 2015 αναμένεται να φανεί η επίπτωση από τη σχεδιαζόμενη μείωση του τεκμηρίου διαβίωσης για τα ΙΧ με αναδρομική ισχύ από την 1-1-2014.
Του Σπύρου Δημητρέλη στο capital
