Η φυγή κεφαλαίων, η υποτίμηση του νέου νομίσματος και τα πετρέλαια της Β. Θάλασσας
Καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου για την ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι αμφίρροπο, οι αγορές παρακολουθούν με αυξημένη ανησυχία τις εξελίξεις, με τη στερλίνα να σημειώνει απώλειες υποχωρώντας σε χαμηλό 10 μηνών και τις μετοχές των σκωτσέζικων εταιρειών να σημειώνουν πτώση.
Οι υπέρμαχοι του «Οχι» θεωρούν ότι η ανεξαρτησία της Σκωτίας θα δημιουργήσει νομισματική και όχι μόνο αβεβαιότητα, ενώ θα μπορούσε να προκαλέσει φυγή κεφαλαίων από τη χώρα, αφήνοντας το χρηματοπιστωτικό της σύστημα σε οικτρή κατάσταση. Οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δεν έχουν διευκρινίσει επίσης αν η Σκωτία θα ορίσει δικό της νόμισμα ή θα διατηρήσει μια άτυπη σύνδεση με τη βρετανική στερλίνα. Οποια και να είναι η προσέγγισή της, το κόστος δανεισμού της Σκωτίας και εκείνο των επιχειρήσεων και των καταναλωτών θα αυξηθούν.
Οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας πάλι, βλέπουν το Εδιμβούργο να αντλεί περισσότερα οφέλη ως ανεξάρτητο κράτος ενισχύοντας την ανάπτυξή της. Μια ανεξάρτητη Σκωτία θα έχει εξάλλου στην κατοχή της το 90% των πηγών πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα. Από την πλευρά της, σε μια τέτοια περίπτωση η Βρετανία θα χάσει τα φορολογικά κέρδη που αποκόμιζε από τις πωλήσεις πετρελαιοειδών.
«Ακόμη και αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι “Ναι”, θα χρειαστεί να περάσουν μήνες, αν όχι χρόνια, ώσπου να διευθετηθούν τα ζητήματα που αφορούν τον διαχωρισμό των στοιχείων ενεργητικού και του χρέους, ενώ θα προκύψει και το ερώτημα σχετικά με το ποιο νόμισμα θα χρησιμοποιεί το νέο ανεξάρτητο κράτος της Σκωτίας» παρατηρεί ο John J. Hardy, Head of FX Strategy της Saxo Bank. Οι διαπραγματεύσεις είναι πολύ λεπτές ανάμεσα στη Σκωτία και το Ηνωμένο Βασίλειο και όλα θα κριθούν από το ποσοστό συμβολής του πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας και του εθνικού χρέους στο συνολικό χρέος του Ηνωμένου Βασιλείου, εκτιμούν οικονομολόγοι διεθνών τραπεζών.
Σε ένα σενάριο ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας, η κεντρική τράπεζα της Βρετανίας θα καθυστερήσει πάντως την αύξηση επιτοκίων γιατί θα υπάρξει αποσταθεροποίηση της οικονομίας στην επιχειρηματικότητα και στην αγορά εργασίας. Σε ένα αντίθετο σενάριο απόρριψης της ανεξαρτησίας, αναμένεται ράλι της στερλίνας έναντι των βασικών νομισμάτων.
Ακόμη και αν το «Ναι» στο δημοψήφισμα δεν περάσει, το πολιτικό τοπίο στην Βρετανία αναμένεται να παραμείνει ρευστό, παρατηρούσαν οι αναλυτές Michael Saunders και Tina M. Fordham της Citigroup, καθώς το κίνημα της ανεξαρτησίας μπορεί να εξελιχθεί σε πολιτική δύναμη στη Βρετανία, η οποία έχει μπροστά της και τον κίνδυνο ενός δημοψηφίσματος το 2017 σχετικά με τη συμμετοχή της ή όχι στην ΕΕ. Το δημοψήφισμα παρακολουθείται επίσης επισταμένως από την Ουαλία, όπου παρατηρείται ένα μικρό κίνημα ανεξαρτησίας, αλλά και από τη Βόρεια Ιρλανδία. Επίσης και τα μάτια των Ισπανών είναι στραμμένα στη Βρετανία, εν όψει του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας τον ερχόμενο Οκτώβριο.
Πάντως το βασικό σενάριο της Citigroup κάνει λόγο για την επικράτηση του «Οχι», κάτι που θα απομακρύνει τις αβεβαιότητες, καθώς η τάση ανεξαρτησίας θα αντικατασταθεί από την ενίσχυση της αυτονομίας της Σκωτίας. Αντίθετα, ένα «Ναι» θα αποτελέσει τεράστια έκπληξη, ενισχύοντας τους πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους, ενώ οι ανησυχίες στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μπορεί να πληγεί από ένα «σοκ χρέους», πιθανότατα θα οδηγήσουν σε πιέσεις τα μακροπρόθεσμα ομόλογα της χώρας.
Πιθανότητες 25% η Σκωτία να ψηφίσει «Ναι» δίδουν ο στρατηγικός αναλυτής της Credit Suisse, Andrew Garthwaite, και η ομάδα του. Συνολικά η ελβετική τράπεζα δίδει πιθανότητα 50% στη δημιουργία νέου νομίσματος σε περίπτωση επικράτησης του «Ναι», που θα οδηγήσει όμως σε σημαντική υποτίμηση, ενώ πιθανότητες 40% δίδονται να συνδεθεί με τη στερλίνα και 10% να αποτελέσει ένα ελεύθερα κυμαινόμενο νόμισμα.
Σύμφωνα με την Credit Suisse αν η Σκωτία ψηφίσει «Ναι» στο δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου είναι πολύ πιθανό να καταγραφεί σημαντική φυγή καταθέσεων που θα προκαλέσει προβλήματα στην οικονομία της χώρας, την ώρα που το ενεργητικό των τραπεζών είναι 12 φορές μεγαλύτερο από το ΑΕΠ της Σκωτίας. Η παραγωγή πετρελαίου θα επιβραδυνθεί και η οικονομία εκτός των εσόδων από τα πετρέλαια θα χρειαστεί μια υποτίμηση της τάξης του 10%-20% για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας, την ώρα που μια μείωση των μισθών 5%-10% θα οδηγήσει σε απότομη αύξηση της ανεργίας.
