«Μαύρη» τρύπα ύψους 21 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε στα έσοδα των ταμείων κατά την τριετία 2010-2013, καθώς το ύψος του συνόλου των εισφορών μειώθηκε κατά 40% εξαιτίας της ανεργίας, της υποτίμησης των μισθών, της ανασφάλιστης εργασίας και της αδυναμίας των ελεύθερων επαγγελματιών να καταβάλουν ασφάλιστρα.
Στην απώλεια εσόδων περιλαμβάνεται η μείωση εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους (συνολικά 5%) που κοστολογείται για τα ταμεία περίπου 1,3 δισ. αλλά και η περικοπή των κοινωνικών πόρων που θα κοστίσει στα ταμεία 1 δισ. ευρώ. Πάντως, η δραματικότερη απώλεια που υπέστησαν τα ταμεία -για να μην το ξεχνάμε- είναι το PSI που αφαίρεσε από την περιουσία τους 12 δισ.
Αποτέλεσμα; Τα αποθεματικά των ταμείων δεν υπερβαίνουν σήμερα τα 4,5 δισ. από 23 δισ. ευρώ που ήταν το 2009 ενώ η κρατική επιχορήγηση βαίνει διαρκώς μειούμενη.
Η κατακόρυφη πτώση των εσόδων «τρομοκρατεί» το Υπουργείο Εργασίας καθώς θα αποτυπωθεί στις αναλογιστικές μελέτες των ταμείων που επιβάλλεται από το μνημόνιο να συνταχθούν έως το Σεπτέμβριο.
Το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς που θα ισχύσει από την 1/1/2015 με άξονα την εγγυημένη από το κράτος σύνταξη των 360 ευρώ θα νομοθετηθεί το Νοέμβριο με βάση τις μελέτες αλλά και την επισήμανση του ΔΝΤ στην έκθεση αξιολόγησης ότι «η συνταξιοδοτική δαπάνη, παρά τις περικοπές παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα».
Αν αποδειχθεί ότι κινδυνεύει η βιωσιμότητα του συστήματος εκτός των «αθώων» ενοποιήσεων των ταμείων και της εναρμόνισης εισφορών-παροχών, θα γενικευτεί η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος και στις κύριες συντάξεις. Αυτό σημαίνει ότι στο στόχαστρο θα μπουν και οι συντάξεις κάτω από τα 1.000 ευρώ, καθώς τα προηγούμενα χρόνια οι περικοπές αφορούσαν σε μόνιμη βάση τις υψηλότερες συντάξεις.
Το πρώτο ταμείο που «φωτογράφησε» το ΔΝΤ συνιστώντας εμμέσως εξορθολογισμό των παροχών είναι ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών. Πράγματι στον ΟΑΕΕ εμφανίζονται αποκλίσεις στην ανταποδοτικότητα εισφορών-παροχών κυρίως για τους παλαιούς συνταξιούχους του ΤΕΒΕ που «καρπώνονται» το «μαξιλαράκι» της βασικής σύνταξης των 220 ευρώ, δημιουργώντας αδικίες και στρεβλώσεις στο σύστημα. Αν καταργηθεί το επιπλέον ποσό ένας δικαιούχους σύνταξης του πρώην ΤΕΒΕ που λαμβάνει σύνταξη 1.000 ευρώ, μετά την περικοπή θα λάβει 780 ευρώ.
Οι παράγοντες που απειλούν το ασφαλιστικό σύστημα είναι δύο:
-Η πρώτη απειλή σχετίζεται με τις 350.000 εκκρεμείς αιτήσεις για απονομή συντάξεων και εφάπαξ από όλα τα ταμεία (σύμφωνα με στοιχεία της ομοσπονδίας εργαζομένων). Το ποσό που υπολογίζεται ότι πρέπει να καταβάλουν τα ταμεία ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ.
-Η δεύτερη απειλή αφορά στο 2016 που θεωρείται χρονιά ορόσημο ακόμα και για τη βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού. Συγκεκριμένα, πρόσφατη αναλογιστική μελέτη του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ (2013-2050) του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ) στην Ελλάδα, εκτός ΝΑΤ, ΟΓΑ και Δημοσίου, έδειξε ότι το 2016 το ΣΚΑ για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του χρειάζονται επιπλέον των εισφορών των ασφαλισμένων-εργοδοτών και των επιχορηγήσεων του κράτους 950 εκατ. ευρώ. Το 2017 χρειάζεται επιπλέον 1,88 δισ. ευρώ, το 2018 χρειάζεται επιπλέον 2,14 δισ. ευρώ, το 2019 χρειάζεται επιπλέον 2,40 δισ. ευρώ, το 2020 χρειάζεται επιπλέον 2,67 δισ. ευρώ… κλπ.
