Οι εκτιμήσεις των αναλυτών, τα σχέδια της Μόσχας, οι φόβοι του Κιέβου και η στάση της Δύσης
Πόλεμος ή ειρήνη; Ποιο θα είναι το φινάλε στην Ουκρανία; Εμφύλιος, ρωσική εισβολή ή εκλογές και ομαλοποίηση; Πέντε είναι τα πιθανότερα σενάρια, σύμφωνα με τους αναλυτές.
1. Ο Πούτιν εισβάλλει με τα τανκς στην Ανατολική Ουκρανία
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι δεν έχει σχέδια για να εισβάλει ή να προσαρτήσει με τη στρατιωτική βία την Ανατολική Ουκρανία, παρά την παρουσία περίπου 40.000 ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα σύνορα. «Είναι η πιο απίθανη εξέλιξη, διότι θα σήμαινε πόλεμο, πραγματικό πόλεμο μεταξύ κρατών» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ματιέ Μπουλέγκ, ερευνητής στο Ινστιτούτο για την Ασφάλεια στην Ευρώπη (ΙΡSE), στο Παρίσι.
«Ο Πούτιν γνωρίζει ότι αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή και δεν θα την ξεπεράσει. Ετσι προς το παρόν ασκεί πιέσεις για την ομοσπονδιοποίηση της χώρας ώστε να διατηρήσει μια ισχυρή επιρροή στο “χρήσιμο” μέρος της Ουκρανίας (στη βιομηχανική λεκάνη στο Ντονέτσκ, στα εδάφη με ρωσικούς πληθυσμούς κτλ.)» τονίζει ο Μπουλέγκ.
Μια στρατιωτική εισβολή θα οδηγούσε σε πολύ αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας από τη Δύση. Και η χρήση συμβατικών δυνάμεων για μια παρατεταμένη κατοχή θα ήταν μια επικίνδυνη και δαπανηρή κίνηση για τη ρωσική οικονομία.
2. Εμφύλιος πόλεμος
Θεωρείται επίσης μάλλον απίθανος, εκτός αν ξεσπάσει πραγματικά αιματηρή βία με πολύνεκρες συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών και φιλορώσων αυτονομιστών. Ο Πούτιν δήλωσε ότι η Ουκρανία βρίσκεται στο χείλος του εμφυλίου, αλλά η κατάσταση στο έδαφος τον διαψεύδει. Οι φιλορώσοι διαδηλωτές μετρούνται σε δεκάδες αντί εκατοντάδων και δεν έχουν γίνει μεγάλες διαδηλώσεις και συγκρούσεις στους δρόμους.
Η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου συνεχίζει να ζει κανονικά πασχίζοντας να τα βγάλει πέρα καθώς η οικονομία επιδεινώνεται, με τη φτώχεια να αυξάνεται. Το εθνικό νόμισμα, η γρίβνα, έχει χάσει περισσότερο από το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου εφέτος. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν οι Ουκρανοί είναι η βία.
3. Ο κυβερνητικός στρατός ανακτά τον έλεγχο στα ανατολικά
Αν κρίνουμε από τα όσα έχουν συμβεί τις τελευταίες εβδομάδες, και αυτό φαίνεται πολύ απίθανο. Φιλορωσικές ομάδες ενόπλων ελέγχουν κυβερνητικά κτίρια από το Σλαβιάνσκ στον Βορρά ως τη Μαριούπολη στην Αζοφική Θάλασσα. Συχνά καθοδηγούνται από τους «άνδρες με τα πράσινα», ενστόλους χωρίς διακριτικά που μάλλον προέρχονται από τη Ρωσία. Αυτοί ελέγχουν τώρα την κατάσταση σε περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Η τοπική αστυνομία είτε έχει εξαφανιστεί είτε έχει κάνει συμφωνίες μαζί τους. Μέχρι στιγμής οι προσπάθειες του στρατού να επιβληθεί υπήρξαν καταστροφικές.
4. «Ξεσπάει» ειρήνη
Το έργο για την εφαρμογή της Συμφωνίας της Γενεύης, η οποία προβλέπει τον αφοπλισμό των ενόπλων, έχει ανατεθεί στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Ο ΟΑΣΕ έχει ήδη περίπου 100 παρατηρητές στην Ανατολική Ουκρανία, που είναι επιφορτισμένοι με τη διαπραγμάτευση για την παράδοση κτιρίων που έχουν καταληφθεί σε δέκα πόλεις.
Αλλά οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ δεν έχουν εξουσίες επιβολής – και το άσβεστο μίσος των φιλορώσων τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ευρώπη καθιστά το έργο τους τρομερά δύσκολο. Πολλά θα εξαρτηθούν από το είδος της συνταγματικής μεταρρύθμισης που θα προωθηθεί για περισσότερη αυτονομία στα ανατολικά. Αλλά η Ρωσία θέλει περισσότερα: κυρίως μια εγγύηση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και άμεσες εκλογές στις περιφέρειες για την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. Οι διαδηλωτές λένε ότι δεν θα δεχθούν τίποτα λιγότερο από ένα περιφερειακό δημοψήφισμα που θα δίνει στο Ντονέτσκ και σε άλλες ανατολικές περιοχές τη δυνατότητα να αποσχιστούν από την Ουκρανία. Στο Ντονέτσκ και στο Λουχάνσκ έχουν συσταθεί επιτροπές για να διοργανώσουν τοπικά δημοψηφίσματα στις 11 Μαΐου.
5. Εδραιώνεται το τέλμα
Κατά πολλούς παρατηρητές, αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο – ένα τεταμένο αδιέξοδο στην αντιπαράθεση μεταξύ Κιέβου και φιλορωσικών ομάδων στα ανατολικά. «Τα πράγματα θα ξεδιαλύνουν μόνα τους “εκ φύσεως”, αν και ο Πούτιν θα συνεχίσει να υποθάλπει τις ταραχές στην Ανατολή, οι οποίες θα υπονομεύσουν την αξιοπιστία των προεδρικών εκλογών στις 25 Μαΐου» καταλήγει ο Μπουλέγκ.
Η νέα και σε μεγάλο βαθμό άπειρη ουκρανική κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις φιλορωσικές ομάδες, οι οποίες με τη σειρά τους δεν έχουν ακόμη την ισχύ να μετατρέψουν τη διαμαρτυρία σε ολοκληρωτική απόσχιση.
