Το άγχος από την ανασφάλεια και την ανεργία ο κύριος υπεύθυνος, που μπορεί να εκδηλώσει πρόωρα την πάθηση
Σοκ, ένα μεγάλο «γιατί» και έντονη στενοχώρια. Ολοι ένιωσαν τα ίδια συναισθήματα ακούγοντας το μεσημέρι της 22ας Φεβρουαρίου την τραγική είδηση του θανάτου μιας κοπέλας μόλις 23 ετών στις πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή της Αττικής. Απαντες σοκαρίστηκαν μόλις άκουσαν ότι τα αίτια του θανάτου της πιθανότατα ήταν παθολογικά, καθώς οι πρώτες εκτιμήσεις μιλούσαν για ανακοπή.
«Τον τελευταίο καιρό έχουμε πολλούς αιφνίδιους θανάτους νέων ανθρώπων» διαπιστώνει γιατρός μεγάλου νοσοκομείου της Αθήνας. Στοιχεία που έχει συγκεντρώσει δείχνουν σημαντική αύξηση των αιφνιδίων θανάτων ή από έμφραγμα το πρώτο δίμηνο του 2013 σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια. Το 2011 καταγράφηκαν στο συγκεκριμένο νοσοκομείο 69 θάνατοι λόγω καρδιαγγειακών προβλημάτων και 76 το 2012. Από τους δύο πρώτους μήνες του 2013 τα περιστατικά έχουν πάρει την ανιούσα φθάνοντας ήδη τα 19.
Κατά 20% αύξηση των περιστατικών
Οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν ότι την τελευταία διετία παρατηρείται αύξηση των καρδιαγγειακών περιστατικών και των αιφνιδίων θανάτων. Τη θλιβερή αυτή πραγματικότητα αποδίδουν στο έντονο άγχος και στο στρες ως συνέπεια της εργασιακής ανασφάλειας, της ανεργίας, της αβεβαιότητας για το αύριο…
«Στις χώρες όπου υπήρξε οικονομική κρίση, όπως σε εκείνες της Νότιας Αμερικής και της πρώην ΕΣΣΔ, παρατηρήθηκε επιδημιολογικά αύξηση των καρδιαγγειακών επεισοδίων, των αιφνιδίων θανάτων και γενικά μείωση του προσδόκιμου ζωής τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Ανάλογα δεδομένα φαίνεται ότι προκύπτουν και στη χώρα μας. Ηδη δικές μας παρατηρήσεις καταγράφουν αύξηση σε ποσοστό που αγγίζει το 20% των ασθενών που έρχονται με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και υποβάλλονται σε πρωτογενή αγγειοπλαστική» δηλώνει προς «Το Βήμα» ο καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης.
Οπως εξηγεί, η οικονομική κρίση συνοδεύεται από αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, διατροφικές εκτροπές και συσσωρευμένο άγχος από την απώλεια εργασίας. Επίσης οι πάσχοντες δεν απευθύνονται εγκαίρως στον γιατρό, λόγω οικονομικής αδυναμίας, και συχνά διακόπτουν τη θεραπεία τους επειδή δεν μπορούν να καταβάλουν τη συμμετοχή τους στην αγορά φαρμάκων.
Αναφερόμενος ειδικά στους νέους ανθρώπους είπε ότι μπορεί να μη γνωρίζουν την ύπαρξη μιας προϊούσας διαδικασίας στεφανιαίας νόσου. Λόγω άγχους είναι δυνατόν να εκδηλώσουν πρόωρα την πάθηση και να έλθει ο θάνατος με τη μορφή οξέος εμφράγματος ή αιφνιδίου θανάτου.
Το στρες πυροδοτεί εμφράγματα
Σύμφωνα με τον διευθυντή καρδιολόγο και πρόεδρο του σωματείου εργαζομένων του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» κ. Ηλία Σιώρα, στον ανδρικό πληθυσμό ως πριν από πέντε-δέκα χρόνια βλέπαμε – ανεξάρτητα από προδιαθεσικούς παράγοντες (σάκχαρο, υπέρταση, χοληστερόλη, κάπνισμα, παχυσαρκία, κληρονομικότητα) – οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε ηλικίες άνω των 45 ετών. «Αυτό ήταν το σύνηθες. Τα τελευταία πέντε χρόνια τα 45 έτη έγιναν 40 και κάποιες φορές το πρόβλημα χτυπά και μικρότερες ηλικίες».
Η εξέλιξη αυτή, όπως σημειώνει ο κ. Σιώρας, οφείλεται στους προδιαθεσικούς παράγοντες, αλλά και σε έναν εξίσου σημαντικό βαθμό οφείλεται στο στρες που βιώνουν άνθρωποι νέων ηλικιών ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που επηρεάζει τον οργανισμό σε όλα τα επίπεδα. «Το στρες», εξηγεί, «είτε αυξάνει σταθερά την αρτηριακή πίεση, που είναι ένας από τους προδιαθεσικούς παράγοντες, ή πυροδοτεί σαν καταλύτης καρδιακά επεισόδια σε άτομα που κατά τ’ άλλα μπορεί να φαίνονται υγιή».
Ο κ. Σιώρας έχει παρατηρήσει ότι στον «Ευαγγελισμό» οι γιατροί βλέπουν όλο και περισσότερο νεότερες ηλικίες με καρδιαγγειακά προβλήματα. «Επειδή στα νέα άτομα δεν έχει προλάβει να αναπτυχθεί η παράπλευρη κυκλοφορία (π.χ. αν είναι στενή μια αρτηρία, το αίμα μπορεί να περάσει από άλλη οδό που ως τότε ήταν αδρανής), ορισμένες φορές το έμφραγμα είναι θανατηφόρο προτού προλάβει ο ασθενής να φθάσει στο νοσοκομείο». Για τους λόγους αυτούς ο γιατρός συνιστά ο προληπτικός έλεγχος να ξεκινά νωρίς. Παρατηρεί ωστόσο ότι «στην Ελλάδα δεν υπάρχει οργανωμένη πρόληψη, και αν υπάρχει πληρώνεται αδρά από αυτούς που την κάνουν».
Οι προβλέψεις των ειδικών για το μέλλον είναι δυσοίωνες, καθώς εκτιμούν ότι η αυξητική τάση της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά θα συνεχισθεί. «Η οικονομική κρίση που μαστίζει την υφήλιο αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα στη θνησιμότητα των καρδιαγγειακών, και σύμφωνα με τα στοιχεία των διεθνών οργανισμών το 2025 οι θάνατοι από την αιτία αυτή θα φθάσουν στα 25 εκατομμύρια ανά τον κόσμο» επισημαίνει ο κ. Γιάννης Υφαντόπουλος, καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Το έμφραγμα έχει αναδεχθεί ο πρώτος “φονιάς” ανά τον κόσμο λόγω της οικονομικής κρίσης» λέει ο κ. Υφαντόπουλος αναλύοντας τα επιδημιολογικά και οικονομικά δεδομένα από μελέτες που έγιναν σε άλλες «μνημονιακές» χώρες.
Νοσογόνος συνδυασμός
Κατά τον καθηγητή, σήμερα ο χρόνιος ασθενής που πάσχει από καρδιαγγειακά αντιμετωπίζει τουλάχιστον τρεις σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της θνησιμότητας από εμφράγματα. Ο πρώτος συνδέεται με την οικονομική κρίση και την έλλειψη ουσιαστικής προνοιακής προληπτικής φροντίδας για την έγκαιρη αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών μέσω του ΕΚΑΒ και των πρωτοβάθμιων μονάδων υγείας της χώρας. Ο δεύτερος συνδέεται με τη γραφειοκρατική «περιπλάνηση» του ασθενούς σε διαφορετικές υπηρεσίες Υγείας προκειμένου να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πρόσβαση σε μονάδες επειγόντων περιστατικών. Ο τρίτος, ιδιαίτερα ανησυχητικός παράγοντας είναι η αυξημένη συμμετοχή του ασθενούς στο κόστος της φαρμακευτικής αγωγής.
«Με την οικονομική συρρίκνωση των εισοδημάτων οι ασθενείς, και ιδιαίτερα οι χαμηλές εισοδηματικές τάξεις», σημειώνει, «καλούνται να καταβάλουν σημαντικό μέρος του κόστους της φαρμακευτικής φροντίδας τους. Η έλλειψη κοινωνικών υπηρεσιών για τη συστηματική προνοιακή φροντίδα των χρονίως πασχόντων, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο οικονομικό βάρος της ασθένειας από τα νοικοκυριά, θα επιδεινώσει τους δείκτες υγείας στη χώρα μας και θα οδηγήσει τις χαμηλότερες οικονομικά τάξεις στη φτώχεια, στην αρρώστια και στην εξαθλίωση».
Δεν επισκέπτονται εγκαίρως τον γιατρό
«Σκέφτονται την Εφορία και όχι το ΕΚΑΒ…»
Αν και οι γιατροί των νοσοκομείων μιλούν για αύξηση των περιστατικών, η άποψη του νεοεκλεγέντος προέδρου της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, επίκουρου καθηγητή κ. Στέφανου Φούσα, είναι κατά τι διαφορετική. «Στην Ελλάδα ήρθε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά οι Ελληνες το αντιμετωπίζουμε με νηφαλιότητα και ψυχραιμία. Αυτό που βλέπω είναι ότι οι Ελληνες συγκριτικά με τους άλλους λαούς ακόμη αντέχουν, γι’ αυτό δεν βλέπουμε αύξηση των στεφανιαίων συνδρόμων, των εμφραγμάτων και των αιφνιδίων θανάτων ανάλογη με άλλες χώρες».
Αυτό όμως που βλέπουν οι γιατροί των νοσοκομείων καθημερινά είναι περισσότερους ανασφάλιστους και πάσχοντες που δεν παίρνουν τη θεραπεία τους, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται περισσότερες επιπλοκές από τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα. Επίσης οι περισσότεροι δεν επικοινωνούν με το ΕΚΑΒ ή με τον γιατρό τους την κρίσιμη ώρα, αλλά δύο και τρεις ώρες αργότερα. Ως εκ τούτου, το 70% των ατόμων φθάνει στο νοσοκομείο με μεγάλη καθυστέρηση. Από αυτούς, το 25% χάνει τη μάχη για τη ζωή. «Οι Ελληνες σήμερα καθυστερούν να καλέσουν βοήθεια, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους. Καθυστερούν πολύ, περισσότερο απ’ ό,τι πριν από την κρίση. Εχουν στο μυαλό τους άλλα θέματα, την Εφορία, την εργασία τους, και δεν καλούν εγκαίρως το ΕΚΑΒ».
