Του Στέργιου Πουρνάρα, φιλολόγου,
Προέδρου του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών ΠΕ Γρεβενών
Με μεγάλη μου χαρά δέχτηκα το δώρο της Ιουλίας Αγοράστη, την τελευταία ποιητική της συλλογή με τίτλο «συνειρμοί και χρώματα», το οποίο μου το ενεχείρισε κατά τη διάρκεια των εορτών η Πρόεδρος του συλλόγου Αλληλεγγύης και Εθελοντισμού ΕΛΠΙΔΑ κυρία Ευαγγελία Μπόγκια. Το βιβλίο που είναι καλαίσθητο και ευανάγνωστο το διάβασα απνευστί και πραγματικά ανακάλυψα μια ευαίσθητη καλλιτέχνιδα που εκφράζεται με μεγάλη επιτυχία και άνεση τόσο με τον στίχο και τον πεζό λόγο, όσο και με τα χρώματα.
Πρέπει να ομολογήσω εξαρχής ότι, παρόλο που ζω στα Γρεβενά σαράντα χρόνια, δεν γνώριζα καλά την Ιουλία Αγοράστη. Γνώρισα πολύ καλά και θαύμασα τα αξιολογότατα ξυλόγλυπτα έργα του πατέρα της, που έκανε το ξύλο να μιλά και που προς τιμή τους μαζί με την αδερφή της τα δώρισαν στον Δήμο και εκτίθενται στο λαογραφικό μουσείο στο Κέντρο Πολιτισμού, αλλά για την Ιουλία είχαν υποπέσει στην αντίληψή μου μόνο ένα δύο λευκώματα και μία ποιητική συλλογή. Τώρα που ενημερώθηκα καλύτερα, διαπίστωσα ότι ήταν μία έγκριτη και επιτυχημένη νομικός, η οποία όμως άφησε νωρίς το επάγγελμα της, γιατί την κέρδισε η Τέχνη και η προσφορά προς τον συνάνθρωπο. Έτσι έχει εκδώσει συνολικά πέντε λευκώματα με πίνακες ζωγραφικής – τα έσοδα (3500 E) μάλιστα από την πώληση ενός λευκώματος τα δώρισε στον Σύλλογο Αλληλεγγύης και Εθελοντισμού Γρεβενών ΕΛΠΙΔΑ και άλλες τρεις ποιητικές συλλογές με θέματα από τις δύο αγαπημένες της πατρίδες, τα Γρεβενά και τη Θεσσαλονίκη. Νομίζω λοιπόν ότι πρέπει το έργο της, καλλιτεχνικό και φιλανθρωπικό, να γίνει ευρύτερα γνωστό στην πατρίδα της τα Γρεβενά και θα προτείνω στο ΔΣ του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ να το παρουσιάσουμε στο Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου ή στο Υπαίθριο Θέατρο Θεοδωρίδη, μόλις επιστρέψουμε στην κανονικότητα.
Ας δούμε όμως τώρα την τελευταία συλλογή που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2021 από τον THESSPRINT, σε χαρτί MUNKEN PURE 150gr και καλλιτεχνική επιμέλεια – οργάνωση της Μίκας Ζαχαροπούλου – Ρίγγου. Πρόκειται για ένα πολύ ελκυστικό και καλαίσθητο βιβλίο που με το όμορφο πορτοκαλί λουλούδι και το χαρούμενο γκρίζο πουλί των εξωφύλλων αποπνέει αισιοδοξία και μια ελπίδα… Όπως ομολογεί η ίδια η συγγραφέας στον πρόλογο, από όταν άρχισε να συνειδητοποιεί τον κόσμο θυμάται την αγάπη της για τα χρώματα και ότι πάντοτε την «ταξίδευαν της Πίνδου τα φθινόπωρα». Όταν ωρίμασε και πλούτισε από την πείρα της ζωής ήρθε να την συναντήσει και η Ποίηση. Πράγματι αυτή η τελευταία συλλογή αποδεικνύει ότι είναι προϊόν πείρας και βιοσοφίας, γιατί διαποτίζεται από όλη τη ζωή της, τις παιδικές μνήμες, την σκληρή εμπειρία του εμφυλίου, την επαγγελματική της σταδιοδρομία και το αμείλικτο παρόν που το αντιπαλεύει με γενναιότητα προσπαθώντας, όπως η τρυγώνα στα βουνά της Πίνδου, που θρηνεί για το χαμένο ταίρι της, να διατηρήσει την ακεραιότητά της κατακρίνοντας την αποξένωση, τις ψευδαισθήσεις και τα ηλεκτρονικά μέσα που απομονώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο και δυσκολεύουν την ουσιαστική επικοινωνία.
Έτσι, ξεκινάει το ταξίδι της που από καιρό ήθελε να κάνει και δεν αποτολμούσε, τραγουδώντας τις πληγές της «τις πληγές μου τις λέω μνήμες. Έτσι αιμορραγούν λιγότερο » αναλογιζόμενη για την αξία του εγχειρήματος:
«Και έμεινα μετέωρη πασχίζοντας να καταλάβω
Γιατί τόσα στριφογυρίσματα
Για έναν δρόμο ολότελα ίσιο,
Γιατί τόσο παίδεμα
Για μια διαδρομή μοιραία
Και τόσο μα τόσο σύντομη».
Αναπολεί λοιπόν τα δύσκολα παιδικά της χρόνια, της κατοχής και του εμφυλίου, με την πείνα, τη θλίψη και τον πόνο στη γενέτειρά της τη μικρή επαρχιακή πόλη, τα Γρεβενά και «τα φριχτά σημάδια της μάνας Γης από τη διχόνοια, στου Γράμμου τις ψηλές κορφές, όπου το άγιο αίμα των παλικαριών έγινε κρίνα άλικα, με ρίζες αδερφωμένες» και, αφού αφηγείται τις ζεστές σχέσεις και την εγκάρδια επαφή και επικοινωνία των ανθρώπων της μικρής πόλης, επικρίνει τις απρόσωπες σχέσεις στην μεγαλούπολη που μετακόμισε που ούτε μια καλημέρα δεν βγαίνει από το στόμα των ανθρώπων και που έχουν στηθεί πια χαρακώματα που δυσκολεύουν την προσέγγιση «Δεν επενδύουμε πια σε στενές φιλίες, δεν ριψοκινδυνεύουμε σε ψυχικές επαφές…». Επαινούμε πια μόνο όσους ικανοποιούν τις προσδοκίες μας σε ένα κόσμο που «τα αηδόνια σώπασαν και λαλούν οι κόρακες » και όσοι και σήμερα αγωνίζονται για τις αξίες μοιάζουν με τον άγνωστο στρατιώτη, όπως τον φιλοτέχνησε ο πατέρα της σε εκείνο το υπέροχο ξυλόγλυπτο που το παραθέτει στη σελίδα 22, ένα συμβολικό έργο που συμβολίζει τον μοναχικό θάνατο των αγωνιστών με τους κόρακες που παραμονεύουν, αλλά και τη ζωή και τις θυσίες τους που δεν πήγαν χαμένες με τα όμορφα ελάφια – το ένα δροσίζεται στην πηγή.
«Τιμής και μνήμης ένεκεν» αφιερώνει από χρέος δύο ποιήματα στον πατέρα της, στον οποίο χρωστάει την πνευματικότητά της και τη μύηση στην Τέχνη «στα μαγικά τα χέρια σου το ξύλο μας μιλούσε» και στον ακριβό της φίλο Δήμητρη Ρίγγο που τον παρομοιάζει με αετό να αγναντεύει από ψηλά τα αγαπημένα του Γρεβενά και σαν πλάτανο στην πλατεία του χωριού, δυο πραγματικούς άντρες και δύο πεζά σε δυο πραγματικές γυναίκες, τη μάνα της Βικτώρια και σε όλες τις μανάδες του κόσμου και στην Κασσιανή Παπαποστόλου, σεβαστή και αγαπημένη παιδαγωγό και φίλη…
«Μα το καράβι συνεχίζει να πλέει στη ρότα που του χαράζει η ζωή» και εδώ υμνεί τις ομορφιές και την παλιά δόξα της δεύτερης πατρίδας της Θεσσαλονίκης που τις απαθανατίζει τόσο με τους ωραίους πίνακές της – με αδυναμία στο λιμάνι της – όσο και με τους στίχους της στις ωραίες φωτογραφίες του Παναγιώτη Οικονομίδη. Καταγγέλλει την Θέμιδα με μια εικονική αγωγή για έλλειψη αμεροληψίας, απογοητευμένη που «η ζυγαριά της είναι λειψή προσθέτει ή αφαιρεί κατά παραγγελία τα δράμια», ενώ στη νεότητά της είχε επενδύσει πολύ πάνω της και επιτέλους είναι πια ελεύθερη να αφοσιωθεί στην Τέχνη. Την ενοχλούν τα πικρόχολα σχόλια του περιγύρου της, αλλά είναι περήφανη για την επιλογή της «εκείνη που δεν ήθελε άλλο τη δικηγορία». Καυτηριάζει και εξορίζει από τη ζωή της την τηλεόραση και τα κινητά τηλέφωνα που μας στερούν την ελευθερία και απορρίπτει τις ψευδαισθήσεις των συνομηλίκων της που δεν συμβιβάζονται με την πραγματικότητα.
Στα τελευταία ποιήματα που αναφέρονται και στα τελευταία χρόνια της ζωής της και στο τέλος που πλησιάζει φανερά επηρεασμένη από τον Αλεξανδρινό ποιητή θεωρεί τις μεταμέλειες περιττές και μάταιες και με στωικότητα και θερμό παραινετικό ύφος συμβουλεύει τους νέους να χαρούν τη ζωή, να μην μετανιώνουν για τα λάθη που κάνουν και να κυνηγούν τα όνειρά τους ακόμη κι αν είναι χίμαιρες και τους μεγαλύτερους να μην ξεπερνούν το μέτρο και να μην επιδιώκουν την ομοιομορφία και τη μαζικοποίηση. Δεν μετανιώνει που δεν ήταν ένα καλοκουρδισμένο ρολόγι και κατακρίνει την άγονη κριτική που δεν αφήνει χώρο για την αγάπη, καθώς και τις πολλές βεβαιότητές μας που δεν είναι παρά προφάσεις και εμμονές για την ανασφάλειά μας. Περιμένοντας το μεγάλο τέλος αφηγείται και περιγράφει τον μαρασμό και τη αδυναμία του ανθρώπινου σώματος με λύπη και μελαγχολία για το μοιραίο αλλά κλείνει με αισιοδοξία καθώς «τα δύο μπουμπούκια στη γλάστρα / σύντομα θα ανθίσουν / για να μας θυμίσουν / ότι υπάρχουν και άλλοι χρόνοι του ρήματος (εκτός από τον σκληρό παρατατικό και ενεστώτα) ο παρακείμενος, / με όσα έχουμε πετύχει / και το κυριότερο ο μέλλων, / ο ελπιδοφόρος, ο γεμάτος υποσχέσεις χρόνος».
Η ποίηση της Ιουλίας Αγοράστη είναι ώριμη, μεστή από βαθιά νοήματα, τραγική που ψυχογραφεί το ανθρώπινο δράμα που αποπνέει όμως μια χαρμολύπη και μια αισιοδοξία, γιατί υπάρχουν και οι άγνωστοι στρατιώτες που αγωνίζονται με τα όποια λάθη, για να κρατήσουν όρθιο τον άνθρωπο. Άφησα τελευταίο το ποίημα επιστροφή που αποτελεί μια εξομολόγηση και δείχνει τον προσωπικό αγώνα της ποιήτριας αλλά και κάθε πνευματικού ανθρώπου να τιμήσει το ανθρώπινο είδος.
Επιστροφή
Σου επιστρέφω
το σώμα που μου έδωσες
Φθαρμένο, ρημαγμένο.
Στο σκαμμένο μου πρόσωπο
μπορείς να διαβάσεις την ιστορία μου
καλύτερα απ’ ότι η μνήμη την κατέγραψε.
Στο μαραμένο μου κορμί
θα βρεις σημάδια
από στερήσεις και απολαύσεις.
Κύριε,
Μπορεί να μη φύλαξα σωστά
τα αγαθά που μου χάρισες,
όμως πόνεσα, χάρηκα, έκλαψα.
Έζησα.
Κι έπειτα
ένα πρόσωπο άγραφο,
θα ήταν προσβολή
στο ίδιο Σου το έργο…
Προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω την γενναία ποίηση τη Ιουλίας Αγοράστη, αλλά σίγουρα είναι πολύ περισσότερα τα κρυφά νοήματα που θα ανακαλύψει ο προσεκτικός αναγνώστης που θα απολαύσει και την ωραία αισθητική του βιβλίου με τους όμορφους ζωγραφικούς πίνακες…
Γρεβενά 21 Γενάρη 2022
