Στη διάρκεια της δισχιλιετούς ιστορικής πορείας της Εκκλησίας το μαρτύριο υπήρξε η ουσιαστικότερη έκφραση της αυτοσυνειδησίας της.
Αν εξαιρέσει κανείς τους τρεις πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η περίοδος εκείνη που έχει να παρουσιάσει τους περισσότερους μάρτυρες είναι η περίοδος της Τουρκοκρατίας.
Σ’ αυτήν την ιστορική περίοδο το μαρτύριο βρίσκει την ουσιαστικότερη έκφρασή του στους νεομάρτυρες, που αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια της νεοελληνικής μας διάρκειας.
Μεταξύ των Ελλήνων Νεομαρτύρων, οι οποίοι στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας ανέκοψαν το κύμα του εξισλαμισμού, έγιναν σύμβολα αντιστάσεως του λαού, στέργιωσαν την πίστη των ραγιάδων και έδωσαν ελπίδες καινούργιας ζωής, είναι και ο νεομάρτυς Γεώργιος ο εκ Τσουρχλίου Γρεβενών και εν Ιωαννίνοις αθλήσας την 17 Ιανουαρίου 1838.
Ο Νεομάρτυς Γεώργιος γεννήθηκε το 1808 στο χωριό Τσούρχλι των Γρεβενών (σημερινό Άγιο Γεώργιο). Λόγω των δυσκόλων συνθηκών που επικρατούσαν εκεί, αναγκάσθηκε να έλθει στα Ιωάννινα για να εργασθεί.
Στα Ιωάννινα προσκολλήθηκε ως ιπποκόμος στον Χατζή Αβδουλλάχ Εφέντη, έναν από τους αξιωματικούς του Ιμίν Πασά. Όταν ο Ιμίν Πασάς με τον Αβδουλλάχ έφυγαν από τα Ιωάννινα, ο Γεώργιος μετέβη για τρεις μήνες στον Μουσελίμη των Φιλιατών. Στη συνέχεια επέστρεψε πάλι στα Ιωάννινα.
Ύστερα από παρότρυνση φίλων του νυμφεύτηκε την Ελένη, μια νέα, ορφανή και από τους δύο γονείς, με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον οποίο ονόμασε Ιωάννη.
Την 8η Ιανουαρίου 1838, μια μέρα μετά τη βάπτιση του γιου του και ενώ βρισκόταν στην Αγορά των Ιωαννίνων, κατηγορήθηκε δημόσια από τον Χότζα του Τεκέ του Μουχτάρ για εμπαιγμό της μουσουλμανικής θρησκείας.
Τότε ο Νταούτ Πασάς, διοικητής του τακτικού στρατού, ζήτησε να εμφανιστούν μπροστά του ο Χότζας και ο Γεώργιος. Σε ερώτηση του Πασά προς τον Γεώργιο αν είναι Τούρκος ή Χριστιανός, ο Γεώργιος απάντησε: «χριστιανός εγεννήθην, Χριστιανός είμαι και χριστιανός αποθνήσκω».
Στη συνέχεια ο Γεώργιος οδηγήθηκε στον Κατή και αργότερα στον Ανθύπατο (Κεχαγιάμπεη), με εντολή του οποίου φυλακίστηκε. Η προσπάθεια του Κατή να πεισθεί ο Γεώργιος να τουρκέψει απέτυχε.
Ο Κατής, εκτιμώντας τις αρετές του Γεωργίου, σκέφτηκε προς στιγμήν να τον αφήσει ελεύθερο. Όμως το μαινόμενο πλήθος ζητούσε επίμονα τη θανάτωσή του, γιατί ασέβησε σε βάρος της θρησκείας του Ισλάμ.
Τελικά, οδηγήθηκε στην αγχόνη στη θέση «Κουρμανιό» στην είσοδο του Κάστρου, όπου ο Γεώργιος σε ηλικία μόλις 28 ετών παρέδωσε την αγιασμένη του ψυχή στον Αρχηγό της ζωής και του θανάτου.
Ήταν η 17η Ιανουαρίου 1838. Το σώμα του αγίου παρέμεινε στην αγχόνη επί τρεις ημέρες και έγινε πρόξενο θαυμάτων και άλλων θαυμαστών σημείων. Κηδεύτηκε στον μητροπολιτικό ναό του αγίου Αθανασίου και ενταφιάστηκε στο αριστερό μέρος του ναού.
Ο νεομάρτυς Γεώργιος από την πρώτη στιγμή του μαρτυρίου του κέρδισε την τιμή του μάρτυρος στη συνείδηση και την πίστη της Εκκλησίας. Υπέροχες ασματικές ακολουθίες γράφτηκαν προς τιμήν του και ωραιότατες εικόνες ιστόρησαν τη μορφή και το μαρτύριό του.
Ιδιαίτερη είναι η τιμή του στις βαλκανικές χώρες. Εικόνες του βρίσκονται στην Αχρίδα, στη Jacodina, στο Kratovo, στη Βοσνία, στα Σκόπια, στο Grabovo, και στο Μοναστήρι. Ανάγλυφη παράστασή του σώζεται στην ανατολική πλευρά της αγίας Παρασκευής Μηλόβιστας Πελαγονίας.
Επίσης ωραιότατες τοιχογραφίες του αγίου βρίσκονται στη Σόφια, στη Φιλιππούπολη και σε ναούς της Ρουμανίας.
Ο νεομάρτυς Γεώργιος κατετάγη στο ορθόδοξο αγιολόγιο την 19η Σεπτεμβρίου 1839 και η ανακομιδή των λειψάνων του έγινε την 26η Οκτωβρίου 1971, αρχιερατεύοντος εν Ιωαννίνοις Σεραφείμ Τίκα, του μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος.
Τα λείψανά του έχουν εναποτεθεί στο ναό του, στην πλατεία Πάργης Ιωαννίνων.
Για την εποχή μας, μια εποχή αποπροσανατολισμένη πνευματικά, ο νεομάρτυς Γεώργιος αποτελεί αληθινό πρότυπο χριστιανού και παρέχει δυνατό μέτρο αγωνιστικότητας και συνέπειας στις αρχές:
Ομολογουμένως ο νεομάρτυς Γεώργιος:
Μας μεταγγίζει το υψηλό φρόνημα του χριστιανικού ηρωισμού.
Μας υπενθυμίζει ότι η αυθεντική χριστιανική ζωή είναι μια συνεχής προσπάθεια και ένας αδιάκοπος αγώνας χωρίς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.
Μας δείχνει, τέλος, το σωστό προσανατολισμό της ζωής, που δεν είναι ούτε ιδέες, ούτε πράγματα, ούτε καταστάσεις, αλλά μονάχα ο Χριστός. Μονάχα
Αυτός μπορεί να μας ελευθερώσει από τους εφιάλτες των οριακών καταστάσεων της ζωής, να γεμίσει το εσωτερικό μας ανικανοποίητο και να μας προσφέρει τη λύτρωση, την οποία καμιά άλλη ενδοκοσμική αξία δεν μπορεί να μας προσφέρει.
