Πριν από 33 χρόνια την 16 Ιανουαρίου 1988 τα Γρεβενά χάνουν έναν μεγάλο καλλιτέχνη της παραδοσιακής μουσικής : Ο Γιώργος Αδάμος σκοτώνεται στα 73 χρόνια του, σε αυτοκινητιστικό ατύχημα έξω από τα Τρίκαλα.
Στην μνήμη του γράφεται σήμερα αυτό το μικρό αφιέρωμα για να τιμήσουμε το πρόσωπο, την ιστορία, το ήθος και την ξεχωριστή προσφορά στη Δημοτική Μουσική αυτού του μεγάλου βιολιτζή.
Ο Γιώργος Αδάμος γεννήθηκε το 1915 στον Αιμιλιανό Γρεβενών, με το παλαιό όνομα το χωριό ονομάζονταν «Γκριντάδες», γι’ αυτό και έγινε περισσότερο γνωστός και σαν Γκρινταβιώτης. Είχε όμως και το παρατσούκλι “Κούτσικος”.
Σε ηλικία 7-8 χρονών άρχισε να μαθαίνει βιολί. Εξελίχθηκε μόνος του και σε ηλικία 12 χρονών είχε δικό του συγκρότημα με τοπικούς οργανοπαίχτες.
Στα 17 του χρόνια πήγε στο Βόλο όπου δούλεψε για αρκετά χρόνια. Τραγουδούσε και έπαιζε βιολί ταυτόχρονα. Ασχολούνταν με όλη τη γκάμα των παραδοσιακών τραγουδιών με πολύ μεγάλο ρεπερτόριο.
(φωτ. Ο Γιώργος Αδάμος την δεκαετία του 1930 και την δεκαετία 1970. Δημοσιεύθηκαν στην έκδοση του 2009 ΜΟΥΣΙΚΟΙ & ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ της ΒΑ Πίνδου ©)
Ο Γιώργος Αδάμος επαγγελματικά υπήρξε από τους εκφραστικούς και έντεχνους βιολιτζήδες της Δυτικής Μακεδονίας. Σε ατομικό επίπεδο χρησιμοποιούσε το βιολί με πολλές ποικιλίες στις νότες και σε συνεχή συνεργασία με το κλαρίνο που είχε πάντα στη σύνθεση της ορχήστρας του. Αν και είχε ένα δικό του στυλ στο παίξιμο, γνωρίζοντας μεθόδους συνεργασίας και ρυθμού έπαιξε μαζί και με άλλους μεγάλους βιολιτζήδες της περιοχής, οι οποίοι αναγνωρίζοντας την δεξιοτεχνία του Γιώργου δέχονταν να παίξουν μαζί.
Ήταν οι περιπτώσεις όπου πράγματι η δημοτική μουσική άγγιζε τα όρια της μελωδίας και της απογείωσης. Πολλές φορές έλεγε στον πατέρα μου, με τον οποίο τον συνέδεε μακρόχρονη φιλία και αμοιβαία αγάπη, ότι το παίξιμο του μερικές φορές “δεν είχε τόσο σχέση με τις νότες όσο με τα συναισθήματά του εκείνης τη στιγμής”.
Υπήρξε από τους πρώτους που έπαιζε συχνά στις ψηλές νότες ξεφεύγοντας μερικές φορές σε “ήχους αηδονιού”.
Η ειδικότητά του αλλά και η μαεστρία του, θα έλεγε κανείς ότι ήταν τα αναπάντεχα και θαυμάσια γυρίσματά του.
Είχε τη δεξιοτεχνία να αλλάζει τόσο συχνά ρυθμούς, ώστε μερικές φορές να αναγκάζεται να παίζει για πολλά λεπτά της ώρας, ακούραστος όπως ήταν.
Και εδώ ακριβώς βρίσκονταν το πρόβλημα με τους κλαρινίστες που τον συνόδευαν αφού δεν ήξεραν “πότε θα το γυρίσει ο Γιώργος”.
Σχεδόν πάντα τραγουδούσε και έπαιζε (γι’ αυτό δεν συνδέθηκε με κάποιο τραγουδιστή ή τραγουδίστρια δημοτικού τραγουδιού) έχοντας έτσι τον απόλυτο έλεγχο στην ορχήστρα του κάτι που του έδινε την δυνατότητα να αυτοσχεδιάζει όποτε ήθελε.
Η σταδιοδρομία του στο Βόλο ήταν εξαιρετική και άφησε πολύ καλό όνομα. Όταν επέστρεψε στα Γρεβενά, είχε ήδη μία λαμπρή καριέρα και έτσι έγινε για χρόνια περιζήτητος.
Σαν χαρακτήρας δεν έδινε ποτέ πολύ μεγάλη σημασία στα χρήματα, ενώ παράλληλα ήταν πολύ ανθρώπινος, ανοιχτός, καλόκαρδος και καλαμπουρτζής.
(Με τον κλαρινίστα Πέτρο Γκιουλέκα και τον γιό του Σάκη στο ακορντεον)
( Μία από τις μεγαλύτερες κομπανίες του Γιώργου Αδάμου με δύο βιολιά και δύο λαούτα. Από αριστερά : Χρ. Τέγος-λαούτο, Απόστολος Μπέτζιος-Κλαρίνο από το Ντόλο Πενταλόφου, Αριστείδης Μπέτζιος-βιολί, και Θοδ. Τσιοτίκας – ντέφι. ©).
Ο Γιώργος Αδάμος υπήρξε ένας ξεχωριστός καλλιτέχνης με δική του ‘‘φωνή’’ και αναγνωρισμένο προσωπικό έντεχνο εκφραστικό παίξιμο, που άγγιζε και συνέπαιρνε την ψυχή σου, ακόμη και εκείνων που δεν είχαν ιδιαίτερη αγάπη προς τη δημοτική μουσική.
Παντρεύτηκε το 1948 την Όλγα Τσιοτίκα από τον Άγιο Γεώργιο και απέκτησαν τον Αθανάσιο Αδάμο, ο οποίος σε ηλικία 10 χρονών άρχισε να ασχολείται με την μουσική. Αυτοδίδακτος ο Θανάσης, παίζει σήμερα αρμόνιο και ακορντεόν, με τον όνομα “Καπάτος”. Ο γιός του Θανάση φέρει το όνομα του παππού του και συνεχίζει επάξια την οικογενειακή ιστορία της οικογένειάς-του.
(Μέσα δεκαετίας 1960. Με βροχερό καιρό μάλλον έγινε ο γάμος όπου κλήθηκε να παίξει ο Γ. Αδάμος με το συγκρότημά του. Στο κέντρο ο Θοδ. Φασούλας [ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης του κλαρίνου που θα άφηνε εποχή αν δεν αποσύρονταν τόσο γρήγορα λόγω υγείας, αφού πολύ νωρίς εμφάνισε τις απίστευτες ικανότητες του με το ιδιαίτερο παίξιμό του], δεξιά ο Αρ. Μπέτζιος και ο Μιχ. Παναγούλας. Σελ. 54 ΜΟΥΣΙΚΟΙ & ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ της ΒΑ ΠΙΝΔΟΥ © Α.Τζ.).
(Ένα από τα δύο CD αφιερωμένα στον Γ. Αδάμο και δεξιά ο πίνακας με το λίστα των τραγουδιών σε κάθε δίσκο. Ηχογραφήσεις του 1969 από τον πατέρα μου Γεώργιο Τζιόλα, στο σπίτι μας στην συνοικία Σουλιό των Γρεβενών ©).
ΣΗΜ : Στον 1ο τόμο της έκδοσης ΜΟΥΣΙΚΟΙ & ΟΡΧΗΣΤΡΕΣ της ΒΑ ΠΙΝΔΟΥ του 2009, έχουμε συμπεριλάβει δύο μουσικούς δίσκου,ς που ηχογραφήθηκαν την άνοιξη του 1969 με τον φυσικό ήχο των οργάνων στο σπίτι του πατέρα μου Γεωργίου Τζιόλα (μαζί με τον Κ. Ταφέκη).
Από την έκδοση αυτή αντλήσαμε και τις φωτογραφίες του αφιερώματος.
Θεσσαλονίκη 16/1/2020.
Περισσότερα : http://grebena.blogspot.com/
& https://independent.academia.edu/AlexTziolas
