Σειρά εξειδικεύσεων στα μέτρα που θα ισχύσουν για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις περιλαμβάνει ο νόμος 4690/2020.

Ο νόμος που αναφέρεται στα «μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις» ουσιαστικά «φωτίζει» το τί θα ισχύει από εδώ και στο εξής για τις αναστολές συμβάσεων εργασίας και την επιδότηση εργασίας -μέσω του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ».

Υπενθυμίζεται ότι για το ζήτημα της εκ περιτροπής εργασίας αντέδρασε έντονα η τομεάρχης εργασιακών του ΣΥΡΙΖΑ, Εφη Αχτσιόγλου, με τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση να διαψεύδει ότι σχεδιάζεται μείωση του κατώτατου μισθού από την «πίσω πόρτα».

10+1 ερωταπαντήσεις για τα νέα μέτρα για την εργασία
Ο δικηγόρος – εργατολόγος Γιάννης Καρούζος δίνει, μέσω του iefimerida.gr, τις απαντήσεις στα 10+1 βασικά ερωτήματα για τα νέα μέτρα για την εργασία που φέρνει ο νόμος 4690/2020. Ο κ. Καρούζος εξηγεί, μεταξύ άλλων, τι ισχύει για τον κλάδο της εστίασης, για την ασφαλιστική κάλυψη όσων παραμένουν σε αναστολή, το επίδομα των 534 ευρώ ακόμη και για τους γονείς που έχουν τα παιδιά τους σε ολοήμερα σχολεία, τα οποία δεν επαναλειτουργούν.

Ακολουθούν οι 10+1 ερωταπαντήσεις για τα εργασιακά από τον εργατολόγο Γιάννη Καρούζο:

1) Για ποιες επιχειρήσεις συνεχίζει και μετά τον Μάιο το μέτρο της παράτασης αναστολής συμβάσεων εργασίας;

Επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που ανήκουν στους κλάδους τουρισμού, μεταφορών, πολιτισμού και αθλητισμού και πλήττονται σημαντικά, βάσει ΚΑΔ που ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών, δύνανται να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τους που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή ή να θέσουν σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα έως τριάντα (30) ημερών ανά μήνα και πάντως όχι πέραν της 31ης Iουλίου 2020. Επομένως, οι ανωτέρω επιχειρήσεις δεν έχουν το δικαίωμα να παρατείνουν την αναστολή των συμβάσεων έως τις 31-07-2020, αλλά για 30 ημέρες μέχρι την εν λόγω ημερομηνία. Οι επιχειρήσεις μπορούν να θέτουν και σταδιακά τους εργαζόμενους σε παράταση.

2) Τι συμβαίνει με τις επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης; Ισχύει η δυνατότητα παράτασης αναστολής έως 31/07/2020;

Διαφορετική ρύθμιση προβλέπεται ειδικά για τις επιχειρήσεις της εστίασης που πλήττονται σημαντικά βάσει ΚΑΔ . Εκείνες, δύνανται να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τους που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή ή να θέσουν σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα έως τριάντα (30) ημερών ανά μήνα και πάντως όχι πέραν της 30ής Ιουνίου 2020. Οι εργαζόμενοι των παρ. 1 και 2, των οποίων οι συμβάσεις εργασίας τελούν σε αναστολή, είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού και θα λάβουν κατ’ αναλογία των ημερών παράτασης αναστολής των συμβάσεων εργασίας με βάση υπολογισμού το ποσό των πεντακοσίων τριάντα τεσσάρων (534) ευρώ που αντιστοιχεί στις τριάντα (30).

3) Οι εργαζόμενοι των ανωτέρω επιχειρήσεων, που θα παραμείνουν σε αναστολή, θα έχουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη;

Οι ανωτέρω εργαζόμενοι για τους οποίους θα εφαρμοστεί το μέτρο της παράτασης της αναστολής θα απολαύσουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού τους μισθού και όχι επί των 534 ευρώ. Η ασφαλιστική κάλυψη θα παρέχεται στο σύνολό της από τον κρατικό μηχανισμό.

4) Για τις παραπάνω επιχειρήσεις τι ισχύει για τις απολύσεις και την υποχρέωση διατήρησης ίδιου αριθμού εργαζόμενων;

Οι παραπάνω επιχειρήσεις για όσο χρόνο κάνουν χρήση των ανωτέρω μέτρων και σε κάθε περίπτωση μέχρι την 31η.7.2020 και την 30.6.2020 αντίστοιχα, υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις του προσωπικού τους με καταγγελία συμβάσεων εργασίας και σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη. Υπογραμμίζεται ότι η απαγόρευση απόλυσης σε αυτή την περίπτωση ενεργοποιείται για το σύνολο των μισθωτών της επιχείρησης. Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις, που θα εφαρμόσουν την παράταση της αναστολής, υποχρεούνται, μετά από τη λήξη του χρονικού διαστήματος της αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων αυτών, να διατηρήσουν για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας.

5) Τι είναι το πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», από πότε τίθεται σε εφαρμογή, ποιους εργαζόμενους αφορά;

Το εν λόγω πρόγραμμα έχει τον χαρακτήρα της επιδοτούμενης εργασίας και αποσκοπεί στη διατήρηση των θέσεων πλήρους απασχόλησης. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που εντάσσονται στον μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», δύνανται να προβαίνουν σε μείωση του χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας μέχρι και 50% είτε για μέρος είτε για το σύνολο των εργαζομένων τους, ανάλογα με τις λειτουργικές τους ανάγκες. Η μείωση του χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας δεν επιφέρει μετατροπή της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στον μηχανισμό, για το χρονικό διάστημα που οι επιχειρήσεις-εργοδότες κάνουν χρήση του εν λόγω μέτρου. Στους εργαζομένους των επιχειρήσεων-εργοδοτών που εντάσσονται στον μηχανισμό, καταβάλλεται οικονομική ενίσχυση βραχυχρόνιας εργασίας που ανέρχεται σε ποσοστό 60% επί των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων, που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο δεν εργάζονται. Οι ασφαλιστικές εισφορές, που αντιστοιχούν στο ποσό της οικονομικής ενίσχυσης, δεν καλύπτονται από τον μηχανισμό. Σε περίπτωση που οι καθαρές αποδοχές, μετά την ανωτέρω προσαρμογή, υπολείπονται του καθαρού νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου, η διαφορά αναπληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρακτικά λοιπόν, οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν καθαρό βασικό μισθό (550 ευρώ) δεν θα αντιμετωπίσουν καμία απώλεια. Οι εργαζόμενοι δε θα έχουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού τους μισθού.

Το πρόγραμμα τίθεται σε εφαρμογή από 15-06-2020 και θα έχει διάρκεια μέχρι τις 15-10-2020 με δυνατότητα παράτασης εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Ο μηχανισμός εφαρμόζεται αποκλειστικά σε εργαζομένους που έχουν εξαρτημένη σχέση εργασίας, πλήρους απασχόλησης, κατά τις 30-05-2020. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες μπορούν να κάνουν χρήση της ρύθμισης της παρούσας για έναν ή περισσότερους μήνες εντός του χρονικού διαστήματος ισχύος του μηχανισμού για το σύνολο ή μέρος του προσωπικού τους.

6) Μπορεί ο εργοδότης να τροποποιήσει τις συμβάσεις των μισθωτών από μερικής σε πλήρους απασχόλησης ώστε να υπαχθούν στο «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»;

Θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων αλλά και παράβαση της καλής πίστης, ο εργοδότης, προκειμένου να εντάξει κάποιον εργαζόμενο στον μηχανισμό στήριξης της πλήρους απασχόλησης να προβεί σε τροποποίηση της σύμβασής του. Στο πρόγραμμα μπορούν να υπαχθούν μόνο οι εργαζόμενοι που εργάζονταν με το καθεστώς της πλήρους απασχόλησης στις 30-05-2020.

7) Η υπαγωγή στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» συνεπάγεται προστασία από τις απολύσεις;

Οι επιχειρήσεις – εργοδότες που κάνουν χρήση του μηχανισμού υποχρεούνται να μην προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται σε αυτόν και, σε περίπτωση πραγματοποίησής της, αυτή είναι άκυρη. Επισημαίνεται ότι προστατεύονται από τις απολύσεις μόνοι οι εργαζόμενοι που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα και όχι το σύνολο των μισθωτών της επιχείρησης. Υποχρεούνται δε, να διατηρήσουν τους ονομαστικούς μισθούς των εργαζομένων αυτών για όσο χρονικό διάστημα εντάσσεται ο καθένας από αυτούς στον μηχανισμό.

8) Ποιος θα καταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών και επί ποίου μισθού θα υπολογίζονται;

Οι επιχειρήσεις-εργοδότες, που μειώνουν μονομερώς τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας εργαζομένων τους και εντάσσονται στον μηχανισμό «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», έχουν την υποχρέωση κάλυψης του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών, υπολογιζομένων επί του αρχικού ονομαστικού μισθού των εργαζομένων που εντάσσονται στον μηχανισμό και για το χρονικό διάστημα ένταξης καθενός σε αυτόν. Τα οριζόμενα στην περίπτωση αυτή ισχύουν και για το επίδομα αδείας, καθώς και για το δώρο Χριστουγέννων έτους 2020.

9) Μπορούν το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας και το πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» να εφαρμοστούν παράλληλα σε μια επιχείρηση;

Προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα άνισης μεταχείρισης των εργαζομένων στα πλαίσια μιας επιχείρησης το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας από τις 15-06-2020 καταργείται οριστικά. Ο στόχος της νομοθετικής ρύθμισης ήταν προφανώς να μην συνυπάρχουν στην ίδια επιχείρηση εργαζόμενοι που θα υπάγονταν στο σύστημα προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας, με το οποίο θα μειώνονταν έως και κατά 50% ο μισθός τους χωρίς αναπλήρωση και χωρίς πλήρη ασφαλιστική κάλυψη, και από την άλλη μεριά εργαζόμενοι του «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ», που ενώ θα μειώνονταν ο χρόνος εργασίας τους κατά 50% θα αναπληρώνονταν από το κράτος σε μεγάλο βαθμό η απώλεια του μισθού τους με ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού τους μισθού.

Ωστόσο πρόβλημα ενδέχεται να δημιουργήσει η εφαρμογή της εκ περιτροπής εργασίας, όπως θεσμοθετείται στην κείμενη εργατική νομοθεσία σε συνδυασμό με το πρόγραμμα ΣΥΝ- ΕΡΓΑΣΙΑ, στην ίδια επιχείρηση, η οποία δεν απαγορεύεται εκ των προτέρων. Ωστόσο, κατά την άποψή μας συνιστά καταχρηστική άσκηση δικαιώματος, καθώς δημιουργεί ταχύτητες και απαράδεκτες ανισότητες μεταξύ των εργαζομένων. Όπως άλλωστε αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, με την κατάργηση του ανάλογου συστήματος εκ περιτροπής απασχόλησης ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης επιδιώκεται η ενθάρρυνση των εργοδοτών να κάνουν χρήση του μηχανισμού ΣΥΝ- ΕΡΓΑΣΙΑ.

10) Οταν η επιχείρηση που εργάζομαι έκλεισε με απόφαση κρατικής Αρχή βρισκόμουν σε νόμιμη άδεια και εξαιρέθηκα από την αποζημίωση ειδικού σκοπού. Δικαιούμαι τα 534 ευρώ;

Εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις-εργοδότες, των οποίων η λειτουργία ανεστάλη με εντολή δημόσιας αρχής, που είχαν εξαιρεθεί από τον ειδικό μηχανισμό στήριξης, επειδή βρίσκονταν σε νόμιμη άδεια, όπως άδεια ασθενείας, άδεια μητρότητας ή εξάμηνη ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, εφόσον η άδειά τους έληξε κατά τη διάρκεια αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης με εντολή δημόσιας αρχής, καθίστανται δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού για το χρονικό διάστημα από την 01.05.2020 μέχρι την ημέρα λήξης της αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης. Η αποζημίωση ειδικού σκοπού υπολογίζεται κατ’ αναλογία των ημερών κατά τις οποίες η σύμβαση εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων τελεί σε αναστολή με βάση υπολογισμού το ποσό που αντιστοιχεί σε τριάντα (30) ημερολογιακές ημέρες και ανέρχεται στα πεντακόσια τριάντα τέσσερα (534) ευρώ.

11) Το ολοήμερο σχολείο του παιδιού μου δεν επαναλειτουργεί με αποτέλεσμα να πρέπει να το παραλαμβάνω νωρίτερα. Ποιου μέτρου μπορώ να κάνω χρήση χωρίς να χάσω μέρος του μισθού μου;

Προβλέφθηκε η δυνατότητα χρήσης μειωμένου ωραρίου εργασίας γονέων ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο κατ’ εξαίρεση των κείμενων διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας. Αναλυτικά, οι εργαζόμενοι γονείς δύνανται, μέχρι τη λήξη του σχολικού έτους 2019-2020, με αίτησή τους και κατόπιν συμφωνίας με τον εργοδότη, να εργασθούν με μείωση των ωρών του ημερήσιου συμβατικού τους ωραρίου, μέχρι και 25%, χωρίς ανάλογη μείωση των αποδοχών τους. Στην περίπτωση αυτήν απασχολούνται πέραν του ωραρίου τους σε άλλες εργάσιμες ημέρες σε χρόνο που συμφωνείται μεταξύ των μερών, κατά ώρες αντίστοιχες των ως άνω ωρών μείωσης του ωραρίου εργασίας τους, χωρίς επιπλέον αμοιβή υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης. Επομένως, δεν πρόκειται για ένα απόλυτο δικαίωμα του εργοδότη που ενεργοποιεί απόλυτη δέσμευση στον εργοδότη. Αντιθέτως, το μειωμένο ωράριο, προκειμένου να διευκολυνθεί ο εργαζόμενος γονέας, μπορεί να τηρηθεί επί τη βάση συμφωνίας με τον εργοδότη του. Επισημαίνεται, ότι η μείωση ωραρίου δεν συνεπάγεται μείωση του μισθού του εργαζόμενου γονέα. Τέλος, τονίζεται ότι η άνω διευκόλυνση χορηγείται ανεξάρτητα ή συμπληρωματικά της άδειας ειδικού σκοπού.

*Ο Γιάννης Κ. Καρούζος είναι δικηγόρος – εργατολόγος με έδρα την Αθήνα

iefimerida