Τι είναι τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα ή αλλιώς λειομυώματα είναι ο πιο συχνός καλοήθης όγκος που εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Ξεκινούν να αναπτύσσονται από τη μυϊκή μάζα της μήτρας (μυομήτριο) και η ανάπτυξή τους συνδέεται άμεσα από την παραγωγή των γυναικείων ορμονών, των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Με βάση τη θέση τους διαχωρίζονται σε 3 κατηγορίες: εξωτερικά (που προεξέχουν προς το εξωτερικό της μήτρας), ενδομυϊκά (εσωτερικά του μυομητρίου) και υποβλενογόνια (που προεξέχουν προς το εσωτερικό της μήτρας).

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα και η έντασή τους επηρεάζονται από το μέγεθος, τον αριθμό και τη θέση των ινομυωμάτων. Ωστόσο, το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η μη φυσιολογική αιμορραγία, με κύριο χαρακτηριστικό την υπερβολική αιμορραγία κατά την έμμηνο ρύση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυελική πίεση, εντερική δυσλειτουργία και συχνά δυσκοιλιότητα, αυξημένη συχνότητα ούρων και αίσθημα επείγουσας ανάγκη ούρησης, πόνος στη μέση αλλά και πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή.

Σε ποιες γυναίκες εμφανίζονται συχνότερα;

Παρ΄όλο που είναι μια πολύ συχνή πάθηση στις γυναίκες, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης του. Φαίνεται ότι οι Αφρικανές έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης ινομυωμάτων. Ακόμη, η ηλικία φαίνεται ότι επηρεάζει καθώς μετά τα 40 έτη αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισής τους. Επιπλέον, η έναρξη της έμμηνου ρύσεως σε πολύ νεαρή ηλικία (πριν τα 10 έτη) καθώς και το οικογενειακό ιστορικό αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ινομυωμάτων. Τέλος, επιβαρυντικός παράγοντας αποτελεί η παχυσαρκία, το οποίο θα αναλυθεί περισσότερο στη συνέχεια.

Πως γίνεται η διάγνωση τους;

Η αξιολόγηση των ινομυωμάτων γίνεται βάσει των συμπτωμάτων. Παρ’ όλα αυτά πολύ συχνά η διάγνωση μπορεί να γίνει και σε γυναίκες χωρίς συμπτώματα μέσω ψηλάφησης ή απεικονιστικών μεθόδων. Το διακολπικό υπερηχογράφημα ανιχνεύει περίπου το 90 έως 99% των περιπτώσεων των ινομυωμάτων.

Πως αντιμετωπίζονται;

Το μέγεθος και η θέση των ινομυωμάτων καθορίζει την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Ιδανικά, η επιθυμητή μέθοδος θα πρέπει να ικανοποιεί 4 βασικούς στόχους:

1. την ανακούφιση των συμπτωμάτων
2. τη μείωση του μεγέθους τους
3. τη διατήρηση της γονιμότητας (αν αυτή είναι επιθυμητή) και φυσικά
4. την αποφυγή τραυματισμού.

Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 3 έως 7% των ινομυωμάτων που δεν αντιμετωπίζονται υποχωρούν μετά από 6 μήνες έως και 3 έτη και η πλειοψηφία τους μειώνεται σε μέγεθος μετά την εμμηνόπαυση. Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν τόσο φαρμακευτική όσο και χειρουργική αντιμετώπιση. Ο πιο συχνός λόγος χειρουργικής αφαίρεσης είναι η ύπαρξη υπογονιμότητας και η επιθυμία για τεκνοποίηση.

Πώς συνδέονται τα ινομυώματα με την υπογονιμότητα;

Τη σύγχρονη εποχή ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ζευγάρια είναι η υπογονιμότητα. Τα ινομυώματα παρατηρούνται περίπου στο 1/3 των ατόμων που αναζητούν βοήθεια σε θέματα γονιμότητας και αναπαραγωγής. Μελέτη έδειξε ότι η παρουσία υποβλενογόνιων ινομυωμάτων επηρέασε όλους τους δείκτες γονιμότητας. Παράλληλα, γυναίκες με ινομυώματα είχαν μειωμένη πιθανότητα για κύησης κατά 64% συγκριτικά με γυναίκες που δεν είχαν ινομυώματα. Μάλιστα, σύμφωνα με δεδομένα η αφαίρεσή τους αύξησε τον αριθμό των κυήσεων ενώ παράλληλα μείωσε τον αριθμό των αποβολών. Συνεπώς, όπως είπαμε και νωρίτερα η τεκνοποίηση αποτελεί βασικό λόγο χειρουργικής αφαίρεσής του.

Πως επηρεάζει το αυξημένο σωματικό βάρος;

Η παχυσαρκία, όπως είδαμε και νωρίτερα, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση ινομυωμάτων. Η κύρια αιτία σύνδεση μεταξύ τους φαίνεται ότι είναι οι αλλαγές στη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος. Συγκεκριμένα, το αυξημένο σωματικό βάρος και ιδιαίτερα το αυξημένο σωματικό λίπος, επηρεάζει τις ορμόνες του φύλου και προκαλεί αλλαγές στην έκκριση και στη λειτουργία τους στα διάφορα όργανα. Ειδικότερα, μελέτη έδειξε ότι η περιφέρεια μέσης και το ποσοστό λίπους στην κοιλιακή χώρα ήταν πιο υψηλά στις γυναίκες με ινομυώματα συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν είχαν ινομυώματα. Το ενδιαφέρον ήταν ότι αυτή η σχέση παρατηρήθηκε ότι ισχύει και αντίστροφα, δηλαδή η ύπαρξη ινομυωμάτων ήταν πιο συχνή σε παχύσαρκες σε σύγκριση με φυσιολογικού βάρους γυναίκες. Συνεπώς, τα δεδομένα αυτά ενισχύουν τη συσχέτιση μεταξύ υπέρβαρου και παχυσαρκίας με την εμφάνιση ινομυωμάτων. Γι’ αυτό και ο έλεγχος του σωματικού βάρους αποτελεί συχνά βασικό στόχο τόσο για τη μείωση των ινομυωμάτων όσο και για τη βελτίωση της γονιμότητας.

Ποια είναι η σχέση της διατροφής;

Τα τελευταία χρόνια αντικείμενο διερεύνησης αποτελεί η σχέση της διατροφής με την εμφάνιση ινομυωμάτων, καθώς πολλά συστατικά της διατροφής φαίνεται ότι επηρεάζουν την έκκριση ορμονών.

Φρούτα και λαχανικά

Πιο συγκεκριμένα, προστατευτική φαίνεται ότι είναι η αυξημένη κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών περίπου 4 μερίδες ημερησίως. Επιπλέον, πολύ θετική φαίνεται ότι είναι η επίδραση της κατανάλωσης εσπεριδοειδών. Η περιεκτικότητα των φρούτων και λαχανικών σε βιταμίνες, φλαβονοειδή και αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στη μείωση της εμφάνισης ινομυωμάτων. Παρ’ όλα αυτά όταν εξετάστηκε η επιμέρους επίδραση των βιταμινών και μετάλλων, η συσχέτιση αυτή δεν ήταν τόσο ισχυρή. Με αυτό τον τρόπο, φαίνεται πόσο σημαντική είναι η επίδραση της κατανάλωσης ολόκληρων των τροφίμων σε διάφορες παθήσεις.

Ψάρι

Ενδιαφέρον εύρημα φαίνεται να είναι η κατανάλωση ψαριού, καθώς η συσχέτιση μεταξύ τους εξαρτάται από τη χώρα της μελέτης. Συγκεκριμένα, μελέτη στην Ιταλία έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση ψαριού λειτουργεί προστατευτικά στην εμφάνιση ινομυωμάτων ενώ μελέτη στις Βαλτικές χώρες έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση ψαριού έχει επιβαρυντική επίδραση. Μια πιθανή εξήγηση είναι λόγω της διαφορετικής ποικιλίας στην κατανάλωση ψαριών μεταξύ των χωρών. Τα άτομα στις βόρειες χώρες καταναλώνουν συνήθως μεγάλα ψάρια, τα οποία έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πολυχλωριωμένα διφαινύλια, ενώσεις επιβλαβείς για την υγεία, ενώ η Ιταλία ως μεσογειακή χώρα έχει αυξημένη κατανάλωση μικρότερων ψαριών.

Αλκοόλ

Η σχέση της κατανάλωσης του αλκοόλ με την υγεία χαρακτηρίζεται κυρίως από τη γνωστή φράση «παν μέτρον άριστον», υποδεικνύοντας ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει κάποια οφέλη για τον οργανισμό. Ωστόσο στην περίπτωση των ινομυωμάτων φαίνεται ότι η κατανάλωση αλκοόλ, ιδιαίτερα της μπύρας, σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης. Συνεπώς, οι γυναίκες με ιστορικό στην οικογένεια ή πολλούς παράγοντες κινδύνου ενδεχομένως θα επωφελούνταν από τον περιορισμό του.

Βιταμίνη D

Πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν τη σημασία της βιταμίνης D στην εμφάνιση των ινομυωμάτων, καθώς αποτελεί μια βιταμίνη που ασκεί επίδραση στη ρύθμιση ορμονών. Συγκεκριμένα, έρευνες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D συνδέεται με την εμφάνιση ινομυωμάτων, ενώ αντίθετα η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D μειώνει την εμφάνιση τους ή την εξέλιξη τους. Συνεπώς, ενδεχομένως η χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D αποτελεί καλή επιλογή σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ινομυωμάτων.

Συνολικά, φαίνεται ότι μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως η Μεσογειακή διατροφή, αποτελεί τη βάση για τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης των ινομυωμάτων.

Είναι απαραίτητη η χρήση συμπληρωμάτων;

Η υιοθέτηση ενός υγιεινού πρότυπου διατροφής είναι πολύ σημαντική έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η κάλυψη όλων των ημερήσιων αναγκών μας σε μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά. Όπως είδαμε νωρίτερα, η έλλειψη της βιταμίνης D αποτελεί σημαντικό παράγοντα εμφάνισης των ινομυωμάτων γι’ αυτό και η κάλυψή της κρίνεται απαραίτητη. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι ημερήσιες ανάγκες της βιταμίνης D είναι δύσκολο να καλυφθούν μέσω της διατροφής και η ανεπάρκειά της αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο τη σύγχρονη εποχή, η χρήση κάποιου συμπληρώματος διατροφής ίσως είναι απαραίτητη. Ακόμη, συχνά οι γυναίκες με ινομυώματα έχουν ανεπάρκεια σιδήρου λόγω της αυξημένης αιμορραγίας, γι’ αυτό ίσως η χορήγηση σιδήρου κρίνεται σημαντική για την αποκατάσταση της αναιμίας.

Είναι σημαντική η άσκηση;

Φυσικά, η σωματική άσκηση είναι σημαντική για τη διατήρηση της υγείας και της ποιότητα ζωής μας! Αναφορικά με τα ινομυώματα, μελέτες δείχνουν ότι η διατήρηση υψηλών επιπέδων άσκησης συμβάλλει στη φυσιολογική μείωση των ινομυωμάτων, στη μείωση των συμπτωμάτων της δυσμηνόρροιας καθώς και στην αύξηση των περιστατικών εγκυμοσύνης. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να υιοθετήσουμε ένα δραστήριο τρόπο ζωής και να εντάξουμε την άσκηση στην καθημερινότητά μας!