Καθοριστική παράμετρο σε μια αποτελεσματική δημοτική θητεία, αποτελεί η λειτουργία των Νομικών Προσώπων (στο εξής Ν.Π.) των Δήμων, δεδομένου ότι μέσω αυτών ασκείται σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων του Α’ βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικά τώρα, στην έναρξη της συγκεκριμένης θητείας, η επιλογή των προσώπων που θα διοικήσουν τα Ν.Π. λαμβάνει ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα, καθώς στην πράξη δύναται να αξιοποιηθεί από τους Δημάρχους που δεν διαθέτουν πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο, ωςκίνητρο προσέλκυσης συναινέσεων είτε άλλων Παρατάξεων είτε μεμονωμένων Δημοτικών Συμβούλων.
Η τέως Κυβέρνηση με τον Κλεισθένη παρενέβη στο θεσμικό πλαίσιο ορισμού των Διοικήσεων των Ν.Π., παρέμβαση που με το πρόσφατο πολυνομοσχέδιο άμεσα αναίρεσε η νέα Κυβέρνηση.
Υπενθυμίζεται πωςο ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ, στην παρ.1 του αρ.91 του ν.4555/2018, είχανμεριμνήσειγια την εξάπλωση και στα Ν.Π. του χάους λήψης αποφάσεων που προδιέγραψαν για τα Δημοτικά Συμβούλια, προσπαθώντας και μέσω αυτής της οδού να ορθώσουν εμπόδια στην κυβερνησιμότητα και την υλοποίηση του προγράμματος των Δημάρχων που ο λαός θα επέλεγε.
Είχαν ψηφίσει ότι « Όπου στις διατάξεις των άρθρων 227, 240, 243, 244, 246, 255, 266 του ν.3463/2006, όπως ισχύει, αναφέρεται ότι τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των Ν.Π. των Δήμων ορίζονται από το Δημοτικό Συμβούλιο κατά συγκεκριμένη αναλογία πλειοψηφίας-μειοψηφίας, η σχετική πρόβλεψη καταργείται από την επόμενη δημοτική περίοδο και, το σύνολο των μελών ορίζεται, με ψηφοφορία, από το Δημοτικό Συμβούλιο.»
Η νέα Κυβέρνηση με την παρ.4 του αρ.6 του ν.4623/2019 κατήργησε ρητά τοαρ.91 του Κλεισθένη.
Αντί αυτού, νομοθέτησε την παρ.1 του αρ.6 του ν.4623/2019 ως εξής: « Όπου στις διατάξεις νόμων, προεδρικών διαταγμάτων και λοιπών κανονιστικών πράξεων, προβλέπεται ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΛΩΝ στη διοίκηση των Ν.Π. των Δήμων και των Περιφερειών, καθώς και των Συνδέσμων τους, κατά συγκεκριμένη αναλογία, τα 3/5των μελών, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου, με τους αναπληρωτές τους, υποδεικνύονται ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ή τον Περιφερειάρχη, αντίστοιχα, και τα 2/5 από τις λοιπές Παρατάξεις. »
Αφήνοντας στο παρελθόν λοιπόν την κλεισθένεια ρύθμιση, η εφαρμογή της οποίας εγκαίρως απετράπη, ας εστιάσουμε στο νέο θεσμικό πλαίσιο που θα εφαρμοστεί το επόμενο διάστημα. Επισημαίνονται τρία σημεία:
– Τα 3/5 « υποδεικνύονται από τον Δήμαρχο». Αρχικά η ρύθμιση, στη μορφή που είχε τεθεί υπό διαβούλευση, προέβλεπε πως τα 3/5 « προέρχονται από την Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ». Η πολιτική σημασία της μεταβολής είναι εμφανής.
– Η ποσόστωση 3/5 – 2/5 αφορά τον ορισμό « μελών» (η διάταξη στη διαβούλευση αναφερόταν στον ορισμό των « αιρετώνμελών»).
– Η ποσόστωση 3/5 – 2/5 έχει ευρύτατο πεδίο εφαρμογής, που μάλιστα ο νομοθέτης δεν έκρινε σκόπιμο να οριοθετήσει στο νόμο. Ενώ το αρ.91 του Κλεισθένη αφορούσε μόνο συγκεκριμένα, ρητά προσδιοριζόμενα, άρθρα του Κώδικα Δήμων για μέλη Διοικητικών Συμβουλίων Ν.Π. οριζόμενα από το Δημοτικό Συμβούλιο, πλέον το νέο πλαίσιο αφορά τα πάντα. Δηλαδή οπουδήποτε (νόμοι, π.δ., κανονιστικές πράξεις) υπάρχει αναφορά περί ορισμού μελών στη διοίκηση Ν.Π. Δήμων κατά συγκεκριμένη αναλογία, θα ισχύει αυτή η ποσόστωση.
Ως προς την ουσία του πως διοικούνται τα Ν.Π. των Δήμων (από ποια όργανα, με ποια σύνθεση και θητεία, ποιες αρμοδιότητες ασκεί έκαστο κλπ),διευκρινίζεται ότι αυτό δεν μπορεί να συμπυκνωθεί στην παρούσα ενημέρωση, καθώς διαφοροποιείται αναλόγως της νομικής φύσης του Ν.Π. Υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις για τα ΝΠΔΔ (δημοσίου δικαίου) και τα ΝΠΙΔ (ιδιωτικού δικαίου) και τις υποκατηγορίες αυτών (π.χ. Δημοτικές Ανώνυμες Εταιρείες, Κοινωφελείς Επιχειρήσεις, Σχολικές Επιτροπές, Ιδρύματα κ.ο.κ.). Ειδικά δε για τις ΔΕΥΑ συμπεριλήφθηκαν τροποποιητικές διατάξεις στον πρόσφατο ν.4623/2019 (παρ.2-3 αρ.6).
Αναμένεται πάντως το Υπουργείο Εσωτερικών να προβεί στην έκδοση της καθιερωμένης Εγκυκλίουγια τον ορισμό Διοικήσεων των Ν.Π.,όπως είχε πράξει το 2014 στην έναρξη της τότε δημοτικής θητείας.
