Η Βενεζουέλα έχει μπει σε μια απίστευτη περίοδο χάους, καθώς τόσο ο Νικολάς Μαδούρο όσο και ο Χουάν Γκουαϊδό υποστηρίζουν ότι είναι πρόεδροι- ο δεύτερος μέχρι να γίνουν εκλογές- και κανείς από τους δύο τους δεν έχει πρόθεση να υποχωρήσει.
Ο Μαδούρο έχει ελάχιστη λαϊκή υποστήριξη, αλλά έχει στο πλευρό του τις ένοπλες δυνάμεις. Ο Γκουαϊδό από την άλλη μπορεί να κινητοποιήσει τον λαό να βγει στους δρόμους και έχει τη στήριξη της Δύσης, αλλά ελάχιστο έλεγχο σε ό,τι αφορά την εξουσία εντός της χώρας.
Ποια είναι λοιπόν τα πιθανότερα σενάρια για την επόμενη ημέρα στη Βενεζουέλα; Ο Guardian παρουσιάζει τα τέσσερα επικρατέστερα, από το πραξικόπημα μέχρι τον πόλεμο.
Ο Μαδούρο μένει, αλλά για πόσο;
Ο Μαδούρο έχει αντέξει άλλες δύο φορές που απειλήθηκε η εξουσία του. Επειτα από μαζικές διαδηλώσεις το 2014, έβαλε στο στόχαστρο τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, όπως ο πολιτικός «προστάτης» του Γκουαϊδό, Λεοπόλδο Λόπεζ, ο οποίος συνελήφθη και του απαγορεύθηκε να είναι υποψήφιος σε εκλογές. Ακόμη είναι σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Νέες αναταραχές είχαν ξεσπάσει το 2017, όταν ο Μαδούρο παραγκώνισε την Εθνοσυνέλευση όταν πέρασε στα χέρια της αντιπολίτευσης. Ακολούθησαν αιματηρές κινητοποιήσεις, στις οποίες πάνω από 120 διαδηλωτές σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Η διεθνής κοινότητα καταδίκασε την αντίδραση του καθεστώτος, αλλά ο Μαδούρο εδραίωσε την εξουσία του.
Μία τέτοια προσέγγιση φαίνεται λιγότερο εφικτή σήμερα. Παρότι ο Μαδούρο έχει ακόμη τη στήριξη συμμάχων όπως η Ρωσία, η Τουρκία και η Κούβα, δέχεται άνευ προηγουμένου διεθνή πίεση, μεταξύ άλλων και από αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής. Οι ανώτεροι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων έχουν κάνει επίδειξη αφοσίωσης στον Μαδούρο, αλλά έχουν «λιποτακτήσει» αρκετοί χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί.
Αν ο Μαδούρο καταφέρει να επιβιώσει αυτή τη φορά, θα πρέπει να κρατήσει στο πλευρό του τον στρατό, κάτι που σημαίνει να βρει έναν τρόπο να συνεχίσει να τους πληρώνει, καθώς και οι ένστολοι έχουν νιώσει τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης της Βενεζουέλας.
Ο Νικολάς Μαδούρο μιλά σε υποστηρικτές του
Ο Μαδούρο αντικαθίσταται από πολίτη ή γίνεται στρατιωτικό πραξικόπημα
Ενας άλλος δρόμος για την άρση του αδιεξόδου- ο οποίος όμως δεν θα ωφελήσει τον λαό της Βενεζουέλας- είναι ένα στρατιωτικό πραξικόπημα μετά το οποίο κάποιος στρατηγός ή ένας πιο συμπαθητικός πολίτης θα αναλάβουν την ηγεσία. Αυτό πιθανότατα θα σημαίνει επιστροφή στα γνωστά: κλεπτοκρατία, κακοδιαχείριση και απολυταρχισμός.
Πιθανοί διάδοχοι στον στρατό είναι είτε ο «υπαρχηγός» του Μαδούρο, Διοσδάδο Καμπέλιο ή ο υπουργός Αμυνας Βλαντιμίρ Παδρίνο Λόπεζ. Αμφότεροι έχουν τη στήριξη των ενόπλων δυνάμεων, αλλά είναι μισητοί σε πολλούς πολίτες. Αλλοι θα μπορούσαν να είναι η αντιπρόεδρος Ντέλσι Ροντρίγκεζ, ή ο προκάτοχός της, Ταρέκ Ελ Αϊσάμι. Αμφότεροι θεωρούνται παρίες για τη διεθνή κοινότητα.
Σε κάθε περίπτωση, η αλλαγή στην ηγεσία δεν θα κατευνάσει την αντιπολίτευση, που έχει ενθαρρυνθεί τώρα και είναι αποφασισμένη να αποκαταστήσει τη δημοκρατία. Αν οι πολιτικές λύσεις «κλείσουν» για τα καλά, υπάρχει ισχυρός κίνδυνος οι αντίπαλοι του καθεστώτος να στραφούν στην ένοπλη μάχη.
Ο Χουάν Γκουαϊδό
Εξοδος με διαπραγμάτευση
Η μετάβαση στη δημοκρατία θα ήταν ο πιο εύκολος τρόπος να βγει από το αδιέξοδο η Βενεζουέλα. Αλλά ο Μαδούρο θα χάσει τα πάντα παραδίδοντας την εξουσία, χωρίς να κερδίσει τίποτα. Εχει υπαινιχθεί ότι είναι ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις, με ξένο μεσολαβητή, αν και στο παρελθόν έχει χρησιμοποιήσει τέτοιες συζητήσεις για να κερδίσει χρόνο και να διχάσει την αντιπολίτευση.
Ακόμη κι αν ο Μαδούρο συμφωνήσει να φύγει, δεν θέλει να ρισκάρει το όποιο ξεκαθάρισμα του απολυταρχικού καθεστώτος του, κάτι που δεν θέλουν ούτε οι χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι και στρατιωτικοί που τον βοήθησαν.
Ο Γκουαϊδό έχει υποσχεθεί αμνηστία σε μέλη των ενόπλων δυνάμεων που θα συμβάλουν στην αποκατάσταση της δημοκρατικής τάξης. Ο Μαδούρο και ο κύκλος του πιθανότατα θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη χώρα, αλλά είναι ασαφές πού θα πήγαινε. Οι μόνοι μεγάλοι σύμμαχοί του είναι οι Ρωσία, Κίνα, Κούνα και Τουρκία και δεν είναι ξεκάθαρο τι θα έδινε κίνητρο σε κάποια από αυτές της χώρες για να τον υποδεχθεί.
«Μαδούρο=πείνα. Οχι άλλη δικτατορία!», το μήνυμα που κρατά διαδηλώτρια στο Καράκας
Πόλεμος
Ο Μαδούρο εδώ και καιρό υποστηρίζει ότι τα προβλήματα της χώρας του είναι αποτέλεσμα της ιμπεριαλιστικής καμπάνιας των ΗΠΑ για οικονομικό πόλεμο. Αυτό τον έχει βοηθήσει, συσπειρώνοντας τους στρατηγούς του. Τώρα όμως κάποιοι αναλυτές φοβούνται ότι τα «γεράκια» σε Ουάσινγκτον και Καράκας θα οδηγήσουν τις δύο χώρες σε πραγματική σύγκρουση.
Η κρίση στη Βενεζουέλα έχει προκαλέσει το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης στην ιστορία της χώρας και τα γειτονικά κράτη είναι απελπισμένα για μια γρήγορη λύση. «Αν τα πράγματα χειροτερεύσουν, θα αυξηθεί η πίεση για ένα στρατιωτικό χτύπημα για τον τερματισμό του αδιεξόδου. Και αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που όλοι θα έπρεπε να προσπαθούμε να αποφευχθεί», δήλωσε ο Φιλ Γκάνσον, σύμβουλος της Crisis Group.
Αυτή τη στιγμή θεωρείται ως μακρινή πιθανότητα η περίπτωση σύγκρουσης. Ομως, πιθανώς, οι δεξιές κυβερνήσεις της Βραζιλίας και της Κολομβίας συμφωνήσουν σε έναν συνασπισμό υπό τις ΗΠΑ εναντίον του Μαδούρο. Ενας τέτοιος πόλεμος θα ήταν παρατεταμένος, αιματηρός και με πολλές απρόβλεπτες παραμέτρους. Ομως, όταν ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ντόναλντ Τραμπ, Τζον Μπόλτον, φωτογραφήθηκε κρατώντας σημείωμα που ανέφερε «5.000 στρατιώτες στην Κολομβία», προκλήθηκε η ανησυχία ότι οι ΗΠΑ σκέφτονται σοβαρά μια τέτοια επιλογή. Αυτός ο αριθμός δεν θα ήταν αρκετός όμως. Στην εισβολή των ΗΠΑ στον Καναδά ενεπλάκησαν περίπου 27.000 στρατιώτες.
«Πιστεύω ότι ο Μπόλτον απλά μπλόφαρε. Αλλά ο όποιος πόλεμος περιλαμβάνει την Κολομβία και τη Βενεζουέλα θα είναι καταστροφικός. Και οι δύο χώρες έχουν ισχυρή πολεμική αεροπορία, οπότε θα ήταν ένας πόλεμος για υποδομές, στρατιωτικές βάσεις και πόλεις, όχι απλά τα σύνορα», τόνισε ο Ανταμ Αϊζακσον, αναλυτής ασφάλειας.
Η επίμαχη σημείωση του Μπόλτον
