Ο αθλητισμός συμβάλλει στη σωματική ανάπτυξη κι υγεία, αλλά παράλληλα προάγει και την ψυχοκοινωνική υγεία του ατόμου, δρώντας ως προστατευτικός παράγοντας κατά της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Το φαινόμενο της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών και της εξάρτησης γενικότερα είναι πολυπαραγοντικό. Δε μπορεί να θεωρηθεί ως κύρια αιτία το άτομο ή η οικογένεια αφού έτσι αποδυναμώνονται άλλοι παράγοντες που πιθανά οδηγούν στη χρήση όπως η κοινωνία.

Έρευνες δείχνουν πως τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν στη χρήση ουσιών σχετίζονται με την χαμηλή αυτοεκτίμηση , τη σχολική αποτυχία, την απουσία ορίων, τη δυσκολία λήψης αποφάσεων, την έλλειψη στόχων και ενδιαφερόντων, τη μαγκιά και άλλα· όσον αφορά την προσωπικότητα και τα χαρακτηριστικά του ατόμου. Ανάλογες έρευνες έχουν συνδέσει τέτοιους κινδύνους και με την οικογένεια ενός ατόμου και με την ευρύτερη κοινωνία ( σχολείο, παρέα, μέσα μαζικής ενημέρωσης). Στον αντίποδα υπάρχουν οι προστατευτικοί παράγοντες, οι οποίοι όσον αφορά στο άτομο είναι η αυτοπεποίθηση, ο αυτοέλεγχος, η διαχείριση και έκφραση των συναισθημάτων, η συνεργασία καθώς και η συμμετοχή σε ομαδικά, αλλά και ατομικά αθλήματα.

Η ενασχόληση με τον αθλητισμό δίνει την ευκαιρία στα άτομα να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση και να συνηθίσουν σ’ έναν τρόπο ζωής και άσκησης που ιδανικά θα συνεχίσουν σε όλη τους τη ζωή. Συγκεκριμένα στα παιδιά αναπτύσσονται οι κινητικές τους δεξιότητες και οι δεξιότητες συντονισμού. Μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσα από τη σφαίρα της συνεργατικότητας και της ισότιμης προσπάθειας για ένα κοινό στόχο. Γίνονται μέλη μιας ομάδας, εντάσσονται σε αυτή και μαθαίνουν να υπακούν σε κανόνες. Κάνουν νέους φίλους και αρχίζουν να αντιλαμβάνονται και να αποδέχονται τη διαφορετικότητα.
Ο ομαδικός αθλητισμό καλλιεργεί την ιδέα του αλληλοσεβασμού και της ανεκτικότητας.

Προσοχή όμως· σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί ότι αρκετές φορές η χαρά του παιδιού να ασχοληθεί με ένα άθλημα μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε απογοήτευση. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί έχει γίνει λάθος επιλογή αθλήματος, είτε γιατί καταπιέζεται από τους γονείς ή από τους φιλόδοξους προπονητές.  Για αυτό λοιπόν γνώμονας για την επιλογή του κατάλληλου αθλήματος πρέπει να είναι οι επιθυμίες και οι δεξιότητες του παιδιού. Παραδείγματος χάρη, ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών προσχολικής ηλικίας δεν έχει ακόμη τις κατάλληλες κινητικές δεξιότητες και την απαραίτητη προσοχή για να ασχοληθεί  με κάποιο οργανωμένο άθλημα. Αντίστοιχα, σε παιδιά που δε συμπαθούν τα σπορ είναι σημαντικό  να γίνει μια συζήτηση για τα οφέλη του αθλητισμού, αλλά και για τις ανησυχίες του παιδιού, ώστε να ανακαλύψει το ίδιο το παιδί αυτό που του ταιριάζει.

Οι γονείς μπορούν και πρέπει να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των παιδιών τους, να σχολιάζουν τις δραστηριότητές τους, αλλά και αν είναι δυνατό να αθλούνται μαζί τους. Καλό είναι να διατηρούν ρεαλιστικές προσδοκίες για την εξέλιξη και τις επιδόσεις του παιδιού και να ενδιαφέρονται για τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα του αθλήματος. Να το επαινούν για την προσπάθεια και να το ενθαρρύνουν στην περίπτωση αποτυχίας. Επίσης, με το παράδειγμά τους μπορούν να διδάξουν τη σωστή αθλητική συμπεριφορά, τη διατήρηση της ψυχραιμίας σε καλές και κακές στιγμές και το σεβασμό προς τους αντιπάλους. Τέλος, οι γονείς καλό είναι να έχουν επαφή με τους προπονητές, για να διασφαλίζουν την αποφυγή υπερβολικής πίεσης στα παιδιά.

Κλείνοντας, αυτό που θα ήθελα να θυμάστε, είναι πως ο αθλητισμός,  δεν είναι απλώς άσκηση, γυμναστική και ευχαρίστηση· ο αθλητισμός είναι στάση ζωής, διότι αθλούμαι σημαίνει μαθαίνω να ζω, να υπομένω, να είμαι δυνατός, να προσπαθώ, να σηκώνομαι όταν πέφτω, να αντιστέκομαι, να προσέχω το σώμα μου, να αγαπώ τον εαυτό μου, να αποδέχομαι τους άλλους…

«Όταν ο πλούτος χάνεται, τίποτα δεν έχει χαθεί. Όταν η υγεία χάνεται, κάτι έχει χαθεί. Όταν ο χαρακτήρας χάνεται, όλα έχουν χαθεί. »

Billy Graham

Βιβλιογραφία-πηγές :

• Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων, www.psychotherapeia.net.gr
• Ζέρβας (1993) Ψυχολογία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, σελ.15American College of Sport Medicine. (1998). Position Stand. The recommended quantity and quality of exercise for developing and maintaining cardiorespiratory and muscular fitness, and flexibility in healthy adults. Medicine & Science in Sports & Exercise, 30, 975–991.
• Αθηνά Πετρομιχελάκη, Παιδίατρος, Επιμελήτρια Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. Άρθρο: Παιδιά και αθλητισμός-Ναι στην άθληση, χωρίς υπερβολές! http://www.leto.gr
•  Γιάννης Ζαρώτης – Ψυχολόγος – Αθλητικός Ψυχολόγος 2018 powered by AtMedia.gr ,www.psychology.org.gr

Για το Κέντρο Πρόληψης

Αναστασία Μπατσάρα

Ψυχολόγος

«ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ»
Σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ