Στην αίθουσα του Αναγνωστηρίου της Βιβλιοθήκης Γρεβενών, το απόγευμα της Παρασκευής, διοργανώθηκε, η τέμνουσα την εθισμένη τελετουργία, εκδήλωση της ανάγνωσης επιστολών και ημερολογίων, Ιταλών στρατιωτών, από τον Ελληνο- ιταλικό Πόλεμο του 1940, με ομιλητή τον ιστορικό ερευνητή και φιλόλογο της ιταλικής φιλολογίας, συμπατριώτη μας, κύριο Κοιλανίτη Φάνη.
Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε ο Διευθυντής της Βιβλιοθήκης, Ζαγκανίκας Σίμος. Ένα συνοπτικό περίγραμμα των όσων είπε: «Η αποψινή μας εκδήλωση, είναι επετειακή και φέρνει όλο εκείνο το ιστορικό βάρος μιας ιστορίας που γράφτηκε με ανεξίτηλα χρώματα στη μνήμη του λαού μας. Έχουν γραφτεί αμέτρητες σελίδες για την εποποιία του λαού μας και την χαλυβδωμένη ψυχή του να υπερασπιστεί την Ελευθερία του. Έχει τραγουδηθεί από τη λαϊκή μας μούσα και έχει κεντρίσει τον ποιητικό οίστρο τον ποιητών μας. Είναι το σύγχρονο έπος που έδωσε φτερά στην ψυχή και το φρόνημα των Ελλήνων. Ο Πόλεμος, όμως είναι συνυφασμένος με την απώλεια και τον θάνατο, με την καταστροφή και τον όλεθρο, με την κατάπτωση της ζωής, την ορφάνια και τις κακουχίες. Η Πατρίδα μας και οι Έλληνες εξαναγκάσθηκαν να πολεμήσουν για να υπερασπιστούν την Ελευθερία τους. Από την άλλη πλευρά, ο Μουσολίνι, ο δικτάτορας της Ιταλίας, αναίτια, προέβει σ’ έναν κατακτητικό πόλεμο επιθυμώντας να αναστήσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία,…μη υπολογίζοντας τη ζωή τόσων αδικοχαμένων Ιταλών στρατιωτών και τις συνέπειες στις οικογένειες τους, από την αφόρητη αίσθηση της απώλειας και της οικονομικής καταβαράθρωσης της χώρας του.
Σήμερα λοιπόν, με μια ολιγόλεπτη υπόμνηση, όπου με αμεσότητα περιγράφεται ο πόλεμος, με τις ματωμένες σελίδες εκείνων των ημερών, μέσα από τις επιστολές των Ελλήνων στρατιωτών, θα παρακολουθήσουμε τον συμπατριώτη μας φιλόλογο της Ιταλικής Φιλολογίας και ιστορικό Φάνη Κοιλανίτη, που θα μας δανείσει τα γυαλιά της μεταπτυχιακής του έρευνας, για να δούμε τους έτερους του πολέμου, τους Ιταλούς στρατιώτες και κατώτερους αξιωματικούς, που ζουν και βιώνουν αυτόν τον πόλεμο, πως τον ζουν και τον βιώνουν, μέσα από τις επιστολές τους, που στέλνουν στις οικογένειες τους».
Ακολούθησε προβολή video, με την απαγγελία της μεγάλης, λαϊκής μας τραγουδίστριας Μαρινέλας, σε στίχους Πυθαγόρα Παπασταματίου, με τίτλο : «Γράμμα από το Μέτωπο» Και απαγγελία του ποιήματος «Γράμματα από το Μέτωπο» του Γιάννη Ρίτσου.
«……………………
Μάνα, μας τρώει η λάσπη, η ψείρα, η βρώμα,
Λίγνεψε και καμπούριασε το σώμα,
Μας τρώει τα σπλάχνα ο φόβος του θανάτου….
………………………………………………..»
Αναγνώσθηκαν αποσπάσματα από το ημερολόγιο ενός δασκάλου που υπηρετούσε στο Μέτωπο. «Το διαλογισµό µου τριγυρίζει διαρκώς ο θάνατος. Στη µνήµη µου περνάνε συνεχώς εικόνες φρίκης, που µου σαλεύουν το µυαλό: νεκροί εχθροί και δικοί µας µε το σιωπηλό στ΄ανοιχτά µάτια παράπονο του αδικοσκοτωµένου, κατακρεουργηµένα, σπαραγµένα από τις οβίδες και τις βόµβες σώµατα, µικρές λίµνες από αίµα, κουφάρια άταφα που αναδίνουν µια απαίσια βρώµα πτωμαΐνης και πολυκαιρινής απλυσιάς.
Αχ, αγαπηµένη µου, χιλιάκριβη µάνα, κάθε ώρα και κάθε στιγµή µε τρώει η αµφιβολία, αν θα µε ξαναδείς και φαρµακώνω την καρδιά µου µ΄αυτή τη σκέψη Αλλά, επειδή ,όσο και να φωνάζω δε θα µ΄ακούσεις, αποφάσισα να τα πω σ΄αυτό το άψυχο χαρτί που τώρα έχω συντροφιά µου και παρηγοριά µου. Οµως σταµατάω.
Αγαπηµένη µου µάνα, µην κλαις για µένα. Ο Θεός είναι µαζί µας. Ο,τι και να γίνει, εµείς θα δώσουµε και τη ζωή µας για τη δύστυχη πατρίδα, γιατί οι άτιµοι αυτοί αναίτια, µε το << έτσι θέλω >> ζητάνε να µας πάρουν τον τόπο µας, το σπίτι µας, ζητάνε να µας σκλαβώσουν. Οχι, δε θα το ανεχτούµε ποτέ, µα ποτέ. Κάλλιο σκοτωµένοι, παρά σκλαβωµένοι. Αλλά πάλι διακόπτω. Πάλι πέφτουν βλήµατα όλµων. Φαίνεται ότι επεσήµαναν τις θέσεις µας. Τρέχω στα βράχια κι ο Θεός βοηθός….»
Στην εκτενέστατη παράθεση των επιστολών των Ιταλών στρατιωτών και κατώτερων αξιωματικών, παρά την λογοκρισία που επέβαλε ο Μουσολίνι, έχουμε την ίδια παράθεση συναισθημάτων και τις ίδιες εικόνες. Πράγμα, που μας οδήγησε, μετά από συζήτηση, η οποία έλαβε χώρα στην κατάμεστη αίθουσα του Αναγνωστηρίου, στο συμπέρασμα:
«Πόσο απαράλλακτα ίδιες είναι οι συνθήκες του πολέμου και στις δυο εμπόλεμες πλευρές για τους φαντάρους της πρώτης γραμμής! Χειμώνας, λάσπες, κρύο, λέρα, ψείρες, πείνα, φόβος, πόνος, αγωνία, απώλειες, ατέλειωτη η μέρα, ανύπνωτη η νύχτα, άγριες στριγγλισμένες φωνές από τους χαροπαλεύοντες…
Ο χάρος, μετά γυρτά του κέρατα, να περιφέρεται και να κόβει χωρίς να κάνει καμιά διάκριση για τους δίκαιους και τους άδικους, για τους επιτιθέμενους και τους υπερασπιστές. Μπήκε στ’ αλώνι και θερίζει. Θερίζει τα μαλακά πράσινα στάχυα, γιατί τούτα δεν στομώνουν το δρεπάνι του!. Και των λύκων το ουρλιαχτό να σχίζει τις ακουστικές μεμβράνες και να φτάνει ως τις μακρινές πύλες που φυλάσσει ο αδηφάγος τρικέφαλος, ο Κέρβερός των εφιαλτικών αγωνιών … των ασύμπτωτων λεπτών, όσων παραμένουν ζωντανοί!….»
Την νατουραλιστική παράσταση της αφίσας φιλοτέχνησε ο Σταύρος Χασπερίδης και για την επιτυχία της εκδήλωσης συνέβαλε η Κατερίνα Βάιου.
Ζαγκανίκας Σίμος
