Εις μνημόσυνον
Μακάριοι οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες
«Αποκάλυψις»Η αγαπητή μου συμμαθήτρια Κατερίνα, η ανταγωνίστριά μου στην τάξη μας και έγκριτη φιλόλογος εκοιμήθη εν Κυρίω. Εκοιμήθη και ετάφη στο κοιμητήριο της μονής της μετανοίας της κόρης της, της αδελφής Φεβρωνίας, αφού δέχθηκε την περιποίηση αυτής και των άλλων αδελφών της μονής του Αγίου Αυγουστίνου της Φλώρινας. Και είχε τόση την ανάγκη της περιποίησης αυτής, καθώς τα τέλη της ήταν εξόχως επώδυνα.Η Κατερίνα είχε το χάρισμα του γράφειν και το τάλαντο, που της χάρισε ο Θεός, δεν το άφησε αναξιοποίητο. Στον τοπικό τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό, οι συντοπίτες μας είχαν την ευκαιρία να διαβάζουν κείμενα, στα οποία κυριαρχούσε η ανάλυση των πληγών της σύγχρονης κοινωνίας. Και είναι οι πληγές αυτές χαίνουσες και κακοφορμισμένες κατά γενική ομολογία, πλην όμως εμείς με πείσμα αρνούμαστε να το αποδεχθούμε και να εφαρμόσουμε τη σωτήρια αγωγή. Απεναντίας λαμβάνουμε διαρκώς μέτρα, με τα οποία το κακό επιδεινώνεται. Η κοινωνία μας έχει στρέψει την πλάτη της στον Θεό και αρνείται πεισματικά να ακολουθήσει τις εντολές Του στο όνομα δήθεν της ελευθερίας. Και όμως έχουμε υποδουλωθεί όσο καμιά άλλη γενιά στο παρελθόν σε πλήθος από πάθη, ακόμη και πάθη ατιμίας. Βιώνοντας έντονη παρακμή όμως αδυνατούμε να αξιολογήσουμε ορθά την κατάστασή μας!Πριν από δύο έτη οι συμμαθητές, που αποφοιτήσαμε από το Γυμνάσιο Γρεβενών το 1966, συγκεντρωθήκαμε για να γιορτάσουμε την επέτειο των 50 ετών από την αποφοίτηση. Φορτωμένοι με την πείρα του βίου, αναπολήσαμε τα περασμένα, χαρήκαμε, συμφάγαμε, χορέψαμε, επισκεφθήκαμε το διδακτήριο, αναγνώστηκε ο κατάλογος των συμμαθητών. Δεν ήταν ευκαταφρόνητος ο αριθμός εκείνων που δεν προσήλθαν όχι λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, αλλά λόγω αναχώρησης από τον, κακώς χαρακτηριζόμενο, μάταιο αυτό κόσμο. Ο κόσμος δεν είναι διόλου μάταιος, όταν ο άνθρωπος καταφέρνει να δώσει νόημα στην ύπαρξή του, ακόμη και αν αντιμετωπίζει πλήθος από αντιξοότητες, ακόμη και αν τον βρουν ποικίλες συμφορές.Η Κατερίνα δεν περίμενε να γνωστοποιήσουν κάποιοι άλλοι τον βιολογικό της θάνατο. Τον προανήγγειλε με θάρρος, όταν οι θεράποντες ιατροί της έκαναν γνωστό ότι η ασθένειά της δεν επιδέχεται θεραπεία. Τον προανήγγειλε με ιδιάζοντα τρόπο, μέσα δηλαδή από κείμενο, το  οποίο έδωσε στη δημοσιότητα, όπως συνήθιζε. Όμως αυτό είχε ασφαλώς την ιδιαιτερότητά του. Δεν ανέλυε κάποιο κοινωνικό κακό αυτή τη φορά, γνωστοποιούσε ότι αποσυρόταν για να αντιμετωπίσει το κατ’ εξοχήν κακό για τον άνθρωπο, τον θάνατο! Θα αποσυρόταν για να ετοιμάσει την υποδοχή του ή, ορθότερα, για να αντιμετωπίσει έτοιμη την έλευσή του!«Θρηνώ και οδύρομαι, όταν εννοήσω τον θάνατον», ψάλλουμε στη θαυμάσια νεκρώσιμη ακολουθία του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. «Όντως φοβερώτατον το του θανάτου μυστήριον» έγραψε ο ίδιος. Ασφαλώς ο μέγας αυτός ασκητής και πατέρας της Εκκλησίας δεν εξέφραζε προσωπική άποψη. Επιχείρησε μέσα από το κείμενο να προσεγγίσει αυτό που ο άνθρωπος αισθάνεται, όταν δεν είναι ζωντανή μέσα του η ελπίδα στον Θεό και η πίστη στην αιώνια βασιλεία Του. Γι’ αυτό και η Εκκλησία όρισε να ακούγεται κατά την εξόδιο ακολουθία η περικοπή από επιστολή του Αποστόλου Παύλου, η πλήρης ελπίδων.Η Κατερίνα δεν είχε ανάγκη από τόνωση της πίστης της. Λαμβάνοντας την απόφαση να αποσυρθεί από τη δημοσιότητα, σκοπό είχε να ετοιμαστεί όχι βέβαια για την αντιμετώπιση του θανάτου, αλλά του Κριτού κατά τη μέλλουσα κρίση. Στην κατάσταση της περισυλλογής της η θεία χάρη τη φώτιζε. Σε τί θα εμπόδιζε την ετοιμασία της η συνέχιση της αρθογραφίας; Τώρα οι αναγνώστες θα μελετούσαν τα κείμενά της με περισσότερη προσοχή, καθώς ενώπιον του θανάτου, η ψυχή απελευθερώνεται από το πλήθος των συμβατικοτήτων, των καθωπρεπεισμών και των κοινωνικών κανόνων. Έτσι μπορεί να εκφράσει με πειστικότερο τρόπο αλήθειες, που γίνονται δύσκολα κατανοητές λόγω προκαταλήψεων.Και η Κατερίνα συνέχισε να γράφει έως ότου το επέτρεπαν οι σωματικές της δυνάμεις. Λίγες ημέρες προ της κοιμήσεώς της έλαβα μήνυμα από την αδελφή Φεβρωνία: «Η μητέρα μου πονά πολύ». Επικοινώνησα τηλεφωνικά μαζί της. Αντιλήφθηκα την απόλυτη ηρεμία στη φωνή της. Και ύστερα ήλθε και άλλο μήνυμα: «Η μητέρα έπεσε σε λήθαργο, να προσεύχεσθε». Και το τελευταίο: «Η μητέρα εκοιμήθη».Ναι εκοιμήθη και ανεπαύθη στο κοιμητήριο, λέξη που, ενώ έχουμε δανείσει στις γλώσσες της Δύσης (cimetero, cimetiere, cemetery), έχομε εξοβελίσει από το λεξιλόγιό μας υποκαθιστώντας την με τη λέξη νεκροταφείο. Γι’ αυτό και θρηνούμε τον θάνατο «ως μη έχοντες ελπίδα».Είθε η γαλήνια στάση της μακαριστής Κατερίνας ενώπιον του φοβερότερου εχθρού του ανθρώπου να μας προσφέρει την ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τη στάση μας και, ετοιμαζόμενοι κατάλληλα, να τον αντιμετωπίσουμε χωρίς τρόμο και πανικό, αλλά με την προσδοκία της αναστάσεώς μας.

Απόστολος Παπαδημητρίου