Ένα στα επτά βαζάκια με μέλι που ανοίγεται κάθε μέρα περιέχει νοθευμένο προϊόν. Ενώ η ζήτηση αυξάνεται παγκοσμίως, οι πληθυσμοί μελισσών μειώνονται εξαιτίας της μόλυνσης από φυτοφάρμακα.
Το μέλι έχει καταταγεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως το έκτο κατά σειρά είδος διατροφής που είναι ευάλωτο σε νοθεία. Αυτό ήταν ένα από τα πιο ανησυχητικά δεδομένα που ακούστηκαν από εκπρόσωπο της Ένωσης Μελισσοκόμων Σλοβενίας στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ της Κρύνικα στη νότια Πολωνία. Το μέλι νοθεύεται κυρίως με την προσθήκη ζάχαρης, μελάσας, σιροπιού πατάτας ή σιροπιού ζάχαρης. «Όλα αυτά είναι φθηνότερα από το πραγματικό μέλι και ο απλός καταναλωτής δεν είναι σε θέση να καταλάβει τη διαφορά» αναφέρει ο Σλοβένος μελισσοκόμος Αντρέι Καντόφ Μπόροφσακ. Μια άλλη μέθοδος νοθείας είναι η ανάμειξη διαφορετικών ειδών μελιού, που συνοδεύεται από ψευδείς πληροφορίες προέλευσης στις ετικέτες του προϊόντος.
«Από τα χιλιάδες δείγματα μελιού που υποβλήθηκαν σε ελέγχους σχεδόν το 14% αποδείχθηκε ότι ήταν νοθευμένο», ανέφερε ο Μπόροφσακ, αναφερόμενος σε κοινή ευρωπαϊκή έρευνα που διενεργήθηκε κατόπιν σχετικής έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για νοθευμένα τρόφιμα. Ερευνητές έθεσαν υπό έλεγχο συνολικά 2264 δείγματα μελιού από διάφορα κράτη-μέλη της ΕΕ (μαζί με την Ελβετία και τη Νορβηγία) καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μόνο 20% του μελιού προερχόταν από την ΕΕ ή ήταν καθαρό.
Το πρόβλημα των φυτοφαρμάκων
Η νοθεία όμως δεν είναι το μόνο πρόβλημα γύρω από το μέλι. «Η μόλυνση του μελιού από φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στη γεωργία έχει γίνει πια μάστιγα» λέει χαρακτηριστικά ο Μπόροφσακ. Σύμφωνα με μελέτη το 75% των δειγμάτων μελιού περιείχε ίχνη τουλάχιστον ενός φυτοφαρμάκου από την ομάδα των νεονικοτινοειδών. «Ευτυχώς ακόμη δεν παρατηρείται υπέρβαση των επιτρεπτών ορίων», εκτιμά ο Σλοβένος παραγωγός, ωστόσο είναι γεγονός ότι οι μέλισσες είναι ολοένα περισσότερο εκτεθειμένες στη χρήση χημικών ουσιών.
Τα παρασιτοκτόνα διεισδύουν στην κηρήθρα, ενώ οι νεονικοτινοειδείς ουσίες συμβάλλουν στην εξαφάνιση των μελισσών.
Οι μέλισσες όμως έχουν ιδιαίτερη σημασία για το οικοσύστημα αφού βοηθούν στην ανάπτυξη των φυτών κατά 30% με 50%, δεδομένου ότι συμβάλλουν στη γονιμοποίησή τους μέσω της εναπόθεσης γύρης. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Πέτερ Κότσμους, πρόεδρο της Ένωσης Μελισσοκόμων Σλοβενίας, οι μέλισσες είναι τα πιο υποτιμημένα έμβια όντα. Όπως λέει χαρακτηριστικά: «Η εξαφάνιση των μελισσών ενδέχεται να προκαλέσει απώλειες στην αγροτική παραγωγή, αλλά και λιμούς, ακόμη και ανθρωπιστικές καταστροφές που δεν έχουμε γνωρίσει ως τώρα» αναφέρει ο ίδιος.
Τα παρασιτοκτόνα διεισδύουν στην κηρήθρα, ενώ οι νεονικοτινοειδείς ουσίες συμβάλλουν στην εξαφάνιση των μελισσών
Παγκόσμιο πρόβλημα
Σημαντικό πρόβλημα με την παραγωγή μελιού αντιμετωπίζει η Αυστραλία, που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αγορές μελιού στον κόσμο. Τα τελευταία δέκα χρόνια η μελισσοκομία και παραγωγή μελιού μειώθηκε όμως κατά 25% λόγω των εισαγωγών φθηνού μελιού, που πωλείται στο ένα τρίτο της τιμής των τοπικών προϊόντων. Σύμφωνα με τις αυστραλιανές αρχές υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με το νοθευμένο μέλι που κυκλοφορεί πλέον στην αγορά. Το γερμανικό εργαστήριο QSI διενήργησε δειγματοληπτικό έλεγχο σε μέλι από την Αυστραλία και συμπέρανε ότι 12 στα 28 βαζάκια αγορασμένα από αυστραλιακά σουπερμάρκετ ήταν νοθευμένα.
Η Κίνα έχει γίνει η μεγαλύτερη παραγωγός μελιού στον κόσμο
Και η Ευρώπη όμως αντιμετωπίζει πρόβλημα. Παράγει μάλιστα λιγότερο μέλι από όσο καταναλώνει κι έτσι αναγκάζεται να καταφεύγει στην εισαγωγή μελιού από την Κίνα. Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς κινεζικού μελιού είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και το Βέλγιο, αναφέρει ο Κότσμους.
Η Κίνα έχει γίνει η μεγαλύτερη παραγωγός μελιού στον κόσμο. Για παράδειγμα το 2014 παρήγαγε 473.000 τόνους, ενώ η Ευρώπη την ίδια χρονιά περίπου 161.000. Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας από το 2000 ως το 2014 οι εξαγωγές μελιού από την Κίνα αυξήθηκαν κατά 88%.
Κατά την ίδια περίοδο όμως ο αριθμός των κυψελών στην Κίνα αυξήθηκε μόλις κατά 21%, ενώ οι πληθυσμοί μελισσών μειώνονται λόγω της μαζικής αστικοποίησης και της χρήσης φυτοφαρμάκων.
Τέλος, το φθηνό κινεζικό μέλι που εισάγεται κατά κόρον στην Ευρώπη εξάγεται ενίοτε στη συνέχεια από τις χώρες αυτές ως τοπικό προϊόν.
