Του «ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Ο γονικός ρόλος είναι ο πιο σημαντικός ρόλος τον οποίο πολλοί άνθρωποι καλούνται να φέρουν εις πέρας χωρίς την παραμικρή προετοιμασία ούτε και την παραμικρή υποστήριξη.
Τι σημαίνει γίνομαι γονιός; Το να γίνεις γονιός ή πιο επίσημα η γονεικότητα για τους αναλυτικούς θεωρητικούς είναι το σύνολο των ψυχοσυναισθηματικών αναδιοργανώσεων που επιτρέπουν στον ενήλικα να γίνει γονιός, δηλαδή να ανταποκριθεί στις ανάγκες των παιδιών σε τρία επίπεδα: στο σώμα, στη συναισθηματική και τη ψυχική ζωή. (Lamour et Barraco, 1998). Είναι μια διαδικασία που προετοιμάζεται ασυνείδητα από την παιδική ηλικία, πυροδοτείται στην εφηβεία και ενεργοποιείται με τη γέννηση των παιδιών.(Sellenet, 2007). Επιπλέον, η γονεικότητα αναφέρεται και στις γονικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση των παιδιών.
Πιο αναλυτικά, γίνομαι γονιός σημαίνει ότι αφήνω τις προσωπικές μου προσδοκίες προκειμένου να κάνω επιλογές για να ικανοποιήσω τις ανάγκες του παιδιού μου. Είμαι γονιός όταν γίνομαι ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στις απαιτήσεις της κοινωνίας και την προσωπικότητα του παιδιού. Γίνομαι γονιός κάθε φορά που δέχομαι να αντιπροσωπεύσω για το παιδί ένα χώρο προστασίας και ανοίγματος στον κόσμο, ένα τόπο συναισθηματικής ανατροφοδότησης, ένα τόπο απαιτήσεων, ένα λόγο εξατομίκευσης και ένα αίσθημα του ανήκειν σε μια οικογενειακή και κοινωνική ομάδα. “Γίνομαι γονιός κάθε φορά που μυώ το παιδί μου στο αδύνατο της ευτυχίας” (Coum, 2007).
Έτσι, ο ρόλος των γονέων στην ανάπτυξη του παιδιού είναι κεντρικός. Πρέπει να ανταποκριθούν με κατάλληλο τρόπο στις ανάγκες του και να το συνοδεύσουν σε όλα τα στάδια της εξέλιξης τους. Οι γονικές λειτουργίες δε θεωρούνται χάρισμα ή δώρο. Αντίθετα, εγγράφονται σε μια δυναμική διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων αφού πια το μεγάλωμα ενός παιδιού δεν είναι μια εύκολη υπόθεση χρησιμοποιώντας μόνο γνώσεις κληρονομημένες από το παρελθόν.
Μέσα σ’αυτό το πλαίσιο, οι ομάδες γονέων γίνονται εδώ και κάποια χρόνια με σκοπό την ενίσχυση του γονικού ρόλου. Λειτουργούν ως ένα υποστηρικτικό περιβάλλον όπου μέσα από ένα κλίμα ομαδικότητας, συζήτησης, αλληλεπίδρασης, αλληλοϋποστήριξης και σωστής ενημέρωσης οι γονείς βοηθιούνται ώστε να αναρωτηθούν, να εξερευνήσουν και να γνωρίσουν τον εαυτό τους μέσα από το πρίσμα του νέου ρόλου.
Η συμμετοχή σε μια ομάδα γονέων δεν έχει σκοπό την αναζήτηση έτοιμων λύσεων ή έτοιμων τρόπων του να κάνεις ή να είσαι, αλλά την ακρόαση και την υποστήριξη που χρειάζεται κάποιος όταν έρχεται αντιμέτωπος μ’ αυτό που βιώνει και με το ρόλο του ως γονέα. Έτσι, η ομάδα είναι μια ομάδα ανταλλαγής απόψεων των γονέων μεταξύ τους για τις καθημερινές τους σχέσεις με τα παιδιά τους. Σ’ ένα χώρο ασφαλή και φροντιστικό και με την παρουσία άλλων γονέων, ο κάθε γονιός καλείται να εναποθέσει αυτό που έχει στην καρδιά του προκειμένου να πάρει απόσταση από τους προβληματισμούς που έχει ως γονέας, αποφεύγοντας έτσι τη συσσώρευση και την επιβάρυνση του εαυτού του, επιτρέποντας στον εαυτό του να απενοχοποιηθεί και να μην απογοητευτεί σχετικά με το ρόλο του, να ξανασκεφτεί τις ικανότητες του και τις δυσκολίες του (Ducrocq, 2004).
Σύμφωνα με την ίδια συγγραφέα, τα οφέλη από τη συμμετοχή σε μια ομάδα γονέων είναι:
- Η ακρόαση: η ομάδα μπορεί να είναι παθητική στο λόγο αλλά ενεργητική στην ακρόαση. Ακούω τον άλλο σημαίνει ότι σέβομαι το χρόνο του σιωπώντας και μην αντιδρώντας άμεσα ακόμα και αν αυτό που λέει ο άλλος είναι αντίθετος μ’ αυτό που πιστεύω.
- Δημιουργία δεσμών: Οι συμμετέχοντες φροντίζουν ο ένας τον άλλο και δημιουργούνται συμπάθειες.
- Συνειδητοποίηση: η ομάδα επιτρέπει το να ακούω αυτά που λέω, να ακούω τον άλλο, να ακούγομαι, να σκέφτομαι τον τρόπο που ακούω τον άλλο και σχετίζομαι με τον άλλο.
- Καθησύχαση και απενοχοποίηση: κάποιοι συμμετέχοντες αναφέρουν συχνά την ενοχή που νιώθουν όταν φωνάζουν τα παιδιά τους για τα μαθήματά τους. Μιλώντας γι’αυτό μεταξύ τους νιώθουν καλύτερα. Κάνουν χιούμορ και αυτοαποκαλούνται «ομάδα αυτών που φωνάζουν».
- Δέσμευση: Στη διάρκεια των συναντήσεων μιας ομάδας κάποιος μιλώντας για τα παιδιά του, μπορεί να αρχίσει να θέτει προβληματισμούς για τον εαυτό του.
- Έξοδος από τη μοναξιά: Ο λόγος και η εμπιστοσύνη της ομάδας επιτρέπουν το να αισθανθείς λιγότερο μόνος.
- Ομάδα, τόπος αναγνώρισης του εαυτού: Ακούγοντας τον άλλο μου επιτρέπει να αναγνωρίσω τον εαυτό μου ως διαφορετικό. Ο άλλος χρησιμοποιείται ως μοντέλο γονέα διαφορετικού απ’αυτού των ίδιων του των γονιών.
- Ομάδα, μέρος όπου δεν είμαι μόνο γονέας: Συνειδητοποιώ ότι πρέπει να φροντίσω τον εαυτό μου και να μην αφήσω μόνο τα παιδιά μου να μονοπωλήσουν την καθημερινότητα μου.
Βιβλιογραφία
- Coum Daniel, “Que veut dire etre parent, aujourd’hui”, Le journal des psychologues 2007/3 (n° 246), p. 67-70.
http://www.cairn.info/revue-le-journal-des-psychologues-2007-3-page-67.htm
- “Devenir parents”, Etudes 2009/9 (Tome 411), p. 233-242.
http://www.cairn.info/revue-etudes-2009-9-page-233.htm
- Ducrocq Francine, “Un groupe de parole de parents”, Gestalt 2004/1 (n°26), p.95-110
http://www.cairn.info/revue-gestalt-2004-1-page-95.htm
- Lamboy Beatrice, “Soutenir la parentalite: pourquoi et comment? Differentes approaches pour un meme concept”, Devenir 2009/1 (Vol 21), p.31-60.
http://www.cairn.info/revue-devenir-2009-1-page-31.htm
.
Για το Κέντρο πρόληψης
Στέλλα Μαχαιρά
Ψυχολόγος
