Όλοι, κάποια στιγμή, έχουμε «πειράξει» κάποιο σπυράκι, έχουμε
ζουλήξει παραπάνω κάποιο σημείο του δέρματος, προκαλώντας κοκκινίλες και σημάδια. Τι γίνεται όμως όταν αυτό γίνεται εμμονή;
Λέγεται δερματιλλομανία και προκύπτει από τις λέξει «δέρμα», «τίλλω» (που σημαίνει τραβάω) και «μανία». Πρόκειται για την ψυχαναγκαστική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την επιθυμία του ατόμου να επέμβει στο δέρμα του ασκώντας τόση πίεση που καταλήγει να δημιουργεί πληγές. Συχνά, αφορμή για αυτή τη σχεδόν επιθετική προς τον εαυτό του συμπεριφορά, αποτελεί ένα ήδη υπάρχον σπυράκι ή άλλου τύπου ψεγάδι στο δέρμα το οποίο νιώθει την ανάγκη να αφαιρέσει, είτε σκαλίζοντας, είτε πιέζοντας το.
Αυτή η κακή συνήθεια, είτε λόγω κακής υγιεινής, είτε λόγω χρήσης αντικειμένων που δεν έχουμε αποστειρωθεί (π.χ. τσιμπιδάκι), μπορεί να γίνει αιτία όχι απλώς να στιγματίσει το δέρμα του με πληγές ή ουλές, αλλά να μολυνθεί πιο βαθιά.
Τις περισσότερες φορές, αυτή η επιθυμία δεν γεννάται τυχαία, αλλά έχει ψυχολογικό υπόβαθρο. Το έντονο στρες είναι μια από τις πιο βασικές αιτίες που μπορούν να πυροδοτήσουν ένα επεισόδιο δερματιλλομανίας, το οποίο, με κάποιο τρόπο παρέχει ένα είδος ανακούφισης ή και απόλαυσης. Ωστόσο, τα συναισθήματα ικανοποίησης διαδέχονται αρνητικά συναισθήματα, όπως καταθλιπτική διάθεση, ενοχή και ντροπή, τα οποία επιδεινώνονται όταν το άτομο παρατηρεί τις εμφανείς βλάβες που έχει προκαλέσει στο δέρμα του.
Σε περιπτώσεις που αυτός που πάσχει δεν μπορεί να το ελέγξει, χρειάζεται να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό που μπορεί να του συμβουλευτική και γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.
Μια αναγνώστρια της αυστραλιανής Huffington Post η οποία πάσχει από τη συγκεκριμένη διαταραχή εξομολογείται την ιστορία της.
«Υπάρχουν λίγα πράγματα για τα οποία ντρέπομαι και κρατάω κρυφά. Ένα από αυτά είναι και η μάχη που δίνω τα τελευταία 13 χρόνια με την δερματιλλομανία, την ψυχαναγκαστική διαταραχή με την οποία έχω διαγνωσθεί. Το να πειράζεις το δέρμα σου είναι μια ούτως ή άλλως κακή συνήθεια. Αλλά για μένα σημαίνει και κάτι παραπάνω: ότι είμαι αδύναμη, αγχώδης, νευρωτική και εκτός ελέγχου.
Όταν λέω στον κόσμο από τι πάσχω, δύο είναι οι πιο συνηθισμένες απαντήσεις που παίρνω πίσω: «Αχ κι εγώ! Δε μπορώ να μη σπάσω τα σπυράκια μου!» ή «Δεν πρέπει να το κάνεις. Πρέπει να πιέσεις τον εαυτό σου να σταματήσει», που είναι και οι φράσεις με τις οποίες τελειώνει η κουβέντα αφού όλο αυτό δεν είναι θέμα ακμής ή ελεύθερης βούλησης. Αν έπρεπε να περιγράψω την κατάσταση θα έλεγα ότι μπορώ να κάθομαι με τις ώρες στο μπάνιο και να “σκάβω” το σώμα μου, προσπαθώντας να σκαλίσω πόρους ή θύλακες που μπορεί να έχουν γυρίσει τρίχες, είτε με τα χέρια μου, είτε με κάτι μυτερό μέχρι να ματώσω και, τελικά, να δημιουργήσω ουλή. Και μετά μπορώ να το ξανακάνω στο ίδιο ακριβώς σημείο.
Όλα άρχισαν όταν ήμουν στην εφηβεία, την περίοδο δηλαδή που οι ορμόνες οργιάζουν. Στο λύκειο τα πόδια μου ήταν στη χειρότερη τους κατάσταση από τα σημάδια, τις πληγές και τις ουλές. Κλεινόμουν στο μπάνιο του σπιτιού μας, καθόμουν πάνω στο καπάκι της λεκάνης και τραβούσα όποια τρίχα μπορούσα από το πόδι μου με ένα τσιμπιδάκι. Όσο γι’ αυτές που δεν μπορούσα; Θα έπαιρνα μια βελόνα και θα σκάλιζα τον θύλακα της τρίχας μέχρι να την φτάσω. Όλή αυτή η διαδικασία με απορροφούσε τόσο πολύ που μπορεί να έχανα την αίσθηση του χρόνου-μπορεί να ξεκινούσα και να σηκωνόμουν τρεις ώρες αργότερα για να πάω να ξαπλώσω εξαντλημένη.
Είναι περιττό να πω ότι πέρασα όλα μου τα εφηβικά καλοκαίρια φορώντας παντελόνια και όταν έπρεπε, αναγκαστικά, για κάποια περίσταση (π.χ. σχολική) να φορέσω σορτσάκι ή φούστα, κάλυπτα τα σημάδια με μέικ-απ.
Όταν πήγα στο πανεπιστήμιο, τα ευχάριστα νεά ήταν ότι σταμάτησα το «τσίμπημα» για περίπου ένα χρόνο. Οι ουλές είχαν υποχωρήσει και είχα φανταστεί ότι είχα ξεμπερδέψει με αυτό το θέμα. Δυστυχώς όμως ξανακύλησα και εκείνη τη φορά ήταν σε μια λιγότερο ορατή περιοχή: τη γραμμή του μπικίνι.Πλέον μπορούσα να φοράω φούστες και φορέματα. Όχι όμως και μαγιό. Δε με πείραζε όμως, εξάλλου ποτέ δε συμπαθούσα το κολύμπι.
Όταν έκανα σεξ βέβαια έπρεπε πάντα να φροντίζω να υπάρχει ο κατάλληλος φωτισμός και να είμαι στη σωστή γωνία ώστε να κρύψω τα σημάδια που είχα προκαλέσει σε εκείνο το σημείο. Όταν επεμβαίνεις στη γραμμή του μπικίνι τόσο συχνά ώστε η περιοχή να είναι μονίμως κόκκινη και ερεθισμένη, οι σύντροφοι και οι παρτενέρ σου πιστεύουν, στην καλύτερη, ότι είσαι αδέξια με το ξυράφι. Στη χειρότερη, ότι έχεις κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Και το στίγμα που φέρει όλο αυτό -ότι είσαι βρώμικη, αηδιαστική κ.λπ- “στρογγυλοκάθεται” στο μυαλό σου και όντως αρχίζεις να τα πιστεύεις όλα αυτά για τον εαυτό σου. Στο κάτω κάτω, τι είδους άνθρωπος θα εντόπιζε ατέλειες που δεν υπάρχουν καν στο δέρμα του και θα έκανε τα πάντα για να τις “σβήσει”;
Μερικά χρόνια μετά την αποφοίτηση και χωρίς να έχω καταφέρει να ξεμπερδέψω από τη μανία μου, γνώρισα δύο γυναίκες που, αργότερα, θα γινόντουσαν οι καλύτερες μου φίλες. Παρόλο που είναι beauty editors, έχου και οι ίδιες θέμα με το δέρμα και τα μαλλιά τους. Φτιάξαμε κάτι σαν γκρουπ θεραπείας και έχουμε φτιάξει μερικούς κανόνες για τος φορές που νιώθουμε ότι πρόκειται να βγούμε εκτός ελέγχου: «Απομακρύνσου από τους καθρέφτες», «φόρεσε καπέλο ή γάντια», «κατάγραψε τι πυροδότησε την επιθυμία να “πειράξεις” τον εαυτό σου».
Όταν έιμαι αγχωμένη δεν μπορώ να το ελέγξω και αυτό ίσως να είναι η ρίζα του προβλήματος. «Όταν η ζωή μου βγαίνει εκτός ελέγχου, αυτό είναι το μόνο που νιώθω ότι μπορώ να ελέγξω. Ετσι, κάνοντας το νιώθω καλύτερα», εξηγεί μια από τις φίλες μου.
Καταγραφή, σημειώματα στον καθρέφτη, κόψιμο νυχιών, “αποτοξίνωση” από τα τσιμπιδάκια- τίποτα δε δούλεψε για μεγάλο διάστημα. Έτσι, πριν από λίγους μήνες, αποφάσισα να πάρω την κατάσταση στο σοβαρά και ζήτησα βοήθεια από ψυχολόγο. Όχι το πρόβλημα δε λύθηκε μέσα σε ένα βράδυ, αλλά πλεόν μπορώ να αξιολογήσω τις καταστάσεις και ανταποκριθώ καταλλήλως. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμα και να αγχωθώ δεν καταλήγω να περνάω το βράδυ σε μια άδεια μπανιέρα σκαλίζοντας το σώμα μου. Επιπλέον για πρώτη φορά ακόμα και να νιώσω την ανάγκη να το κάνω, δεν είναι απαραίτητο ότι θα το κάνω.
Όπως κάθε εθισμένος, θα είμαι πάντα σε περίοδο αποκατάστασης. Πριν από ένα μήνα, ούσα κουρασμένη και με τζετ-λαγκ στη Στοκχόλμη, δεν άντεξα και «επιτέθηκα» στη θηλή μου δημιουργώντας μια τρύπα το βάθος της οποίας σόκαρε κι εμένα την ίδια. Έχω κουραστεί να κάνω πληγές και να περιμένω υπομονετικά να επουλωθούν, να νιώθω χαρούμενη όταν αυτό συμβαίνει και μετά να ξαναμπαίνω στο φαύλο κύκλο.
Απο τότε δεν έχω ξαναγγίξει το δέρμα μου. Αν έχω νιώσει την ανάγκη; Κάθε, μα κάθε, ημέρα. Η διαφορά είναι ότι τώρα μπορώ να αδιαφορήσω για μια τρίχα που πετάει στο φρύδι, να φορέσω μπικίνι και να κάνω σεξ ακόμα και στο φως της ημέρας».
bovary
