Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Τι ισχύει με τα εμβόλια; Πως θα γνωρίζω ότι είμαι προστατευμένος; Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα απασχολούν αρκετούς πολίτες στην χώρα μας καθώς η ιλαρά βρίσκεται σε φάση επιδημικής έξαρσης.

Παρακάτω ακολουθούν μία σειρά από ερωτήσεις και απαντήσεις για την ασθένεια της ιλαράς.

Πόσο συχνό νόσημα είναι η ιλαρά;

Η ιλαρά παγκόσμια είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου στα μικρά παιδιά, παρόλο που υπάρχει ένα ασφαλές και αποδοτικό εμβόλιο.Το 2015 σημειώθηκαν 134.200 θάνατοι από ιλαρά παγκοσμίως.
Συμβαίνουν περίπου 367 θάνατοι κάθε μέρα ή 15 θάνατοι κάθε ώρα.
Ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς οδήγησε σε μείωση κατά 79% των θανάτων από ιλαρά μεταξύ του 2000 και του 2015 παγκοσμίως.
Το 2016, περίπου το 85% των παιδιών του κόσμου έλαβε μία δόση εμβολίου κατά της ιλαράς κατά τα πρώτα γενέθλιά τους μέσω συνήθων υπηρεσιών υγείας – από 73% που έλαβε το 2000.
Κατά την περίοδο 2000-2015, ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς εμπόδισε περίπου 20,3 εκατομμύρια θανάτους, που καθιστούν το εμβόλιο ιλαράς μία από τις καλύτερες αγορές στη δημόσια υγεία.

Τι ακριβώς είναι και τι επιπλοκές παρουσιάζει;

Η ιλαρά είναι ένα πολύ σοβαρό εξανθηματικό νόσημα. Οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Εμφανίζεται με υψηλό πυρετό, επιπεφυκίτιδα, καταρροϊκά, διάρροιες, χαρακτηριστικό εξάνθημα, κακουχία κλπ.  Είναι πολύ μεταδοτική. Σχεδόν όλοι που θα έρθουν σε επαφή με πάσχοντα και δεν έχουν κάνει εμβόλιο, ή δεν έχουν περάσει την ιλαρά, θα κολλήσουν.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Κινδυνεύουν περισσότερο τα βρέφη, τα παιδιά που είναι μικρότερα των 5 ετών και όσοι είναι μεγαλύτεροι των 20 ετών.

Κάνει επιπλοκές;

Έχει συχνές και σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την ζωή ή να χρειαστεί νοσηλεία στο νοσοκομείο.

• Πνευμονία 2 στα 20 παιδιά
• Εγκεφαλίτιδα 1 στα 1000 παιδιά
• Ωτίτιδα
• Μόνιμη τύφλωση από κερατίτιδα του οφθαλμού ή βλάβη του οπτικού νεύρου
• Κώφωση αποτέλεσμα βλάβης του ακουστικού νεύρου
• Βλάβη του ανοσοποιητικού συστήματος που χρειάζεται τρία χρόνια για να αποκατασταθεί. Στο διάστημα αυτό είσαστε επιρρεπείς να κολλήσετε λοιμώξεις, ακόμα και για αυτές που είχατε πριν ανοσία.
• Υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα (πολύ σοβαρή βλάβη του εγκεφάλου) 1 στα 100.000 παιδιά, που συμβαίνει 7-10 ή και περισσότερα χρόνια μετά που κάποιο παιδί θα περάσει την ιλαρά και θα είναι καλά στο μεσοδιάστημα αυτό.
• Θάνατοι 1-3 στα 1.000-5.000 παιδιά

Θα γίνω καλά αν αρρωστήσω από την ιλαρά;

Τα περισσότερα άτομα θα γίνουν εντελώς καλά.

Δεν υπάρχει φάρμακο παρά μόνο υποστηρικτική θεραπεία αν νοσήσετε από ιλαρά.

Κάποια άτομα θα παρουσιάσουν πολύ σοβαρές επιπλοκές.

Υπάρχει εμβόλιο για την ιλαρά;

Το εμβόλιο της ιλαράς κυκλοφορεί στο εμπόριο σε μία σύριγγα μαζί με την ερυθρά και την παρωτίτιδα. Στην χώρα μας δύο εταιρείες εισάγουν τέτοια εμβόλια, με την εμπορική ονομασία PRIORIX, και MMR-VaxPro.  To PRIORIX κυκλοφορεί επίσης μαζί με της ανεμοβλογιάς με την εμπορική ονομασία PRIORIX-Tetra.
Το εμβόλιο την περίοδο αυτή, των αυξημένων κρουσμάτων, γίνεται στην ηλικία του ενός έτους. Μια δεύτερη δόση γίνεται τρεις μήνες μετά την πρώτη. Όσα παιδιά έχουν κάνει την πρώτη δόση και ο παιδίατρος έχει συστήσει να επαναληφθεί στην ηλικία των 4-5 ετών, να συνεννοηθούν για να την κάνουν νωρίτερα. Όσοι ενήλικες ή και παιδιά μεγαλύτερα των 5 ετών έχουν κάνει μία μόνο δόση, να κάνουν και μία δεύτερη άμεσα.
Όσοι ενήλικες δεν έχουν κάνει καμία δόση και δεν έχουν περάσει την ιλαρά, να φροντίσουν να εμβολιαστούν με δύο δόσεις, ιδίως αν ζουν σε περιβάλλον που υπάρχει κίνδυνος να μεταδώσουν την νόσο και σε άλλους (σχολεία, στρατώνες, ιδρύματα κλπ).
Το εμβόλιο και οι δόσεις που έχουν γίνει είναι γραμμένες στο βιβλιάριο υγείας που είχαν από παιδιά. Ας το αναζητήσουν και στην περίπτωση που δεν το έχουν ας ρωτήσουν τους γονείς τους.

Είναι ασφαλές και αποτελεσματικό το εμβόλιο;

Το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό σε ποσοστό 93-100% με την δεύτερη δόση.

Η εμφάνιση αυτισμού μετά από εμβολιασμό για ιλαρά έχει μετά βεβαιότητας αποδειχτεί, μέσα από πολλές και μεγάλες ερευνητικές εργασίες ανά τον κόσμο, ΜΥΘΟΣ.

Όσα παιδιά ή ενήλικες έχουν κάνει το εμβόλιο ή έχουν περάσει την ιλαρά δεν κινδυνεύουν να κολλήσουν.

Το εμβόλιο είναι ο μοναδικός τρόπος για να μην κολλήσουμε και νοσήσουμε από ιλαρά.

Σε ποιους δεν γίνεται το εμβόλιο;

• Σε εγκυμονούσες. Μπορούν να το κάνουν μετά τον τοκετό.
• Αν μια γυναίκα εμβολιαστεί με το εμβόλιο για την ιλαρά δεν πρέπει να μείνει έγκυος για τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες.
• Σε όλους αυτούς που παρουσίασαν μια απειλητική για την ζωή αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενη δόση του ΜΜR, ή σε εμβόλια που περιέχουν νεομυκίνη, ή σε άλλο συστατικό που περιέχεται στο εμβόλιο MMR. Ενημερώστε τον γιατρό αν έχετε αλλεργίες.
• Σε όλους αυτούς που είναι άρρωστοι από κάποιο νόσημα κατά την ώρα του εμβολιασμού. Αναβάλετε τον εμβολιασμό για όταν θα είστε καλά.

Ενημερώστε τον γιατρό σας για αυτόν που πρόκειται να εμβολιαστεί ότι:

• Εμβολιάστηκε με κάποιο άλλο εμβόλιο πριν από 4 εβδομάδες.
• Έχει προβλήματα με το ανοσοποιητικό σύστημα ή παίρνει φάρμακα που το επηρεάζουν πχ κορτιζόνη.
• Έχει οποιαδήποτε μορφή καρκίνου.
• Παίρνει θεραπεία με ακτινοβολίες ή φάρμακα.
• Μεταγγίσθηκε πρόσφατα ή πήρε άλλα παράγωγα αίματος.
• Είχε κάποια φορά στην ζωή του χαμηλά αιμοπετάλια.
• Ελέγξτε με τον παιδίατρό σας:
• Εάν υπάρχει στο ίδιο το παιδί, ή έχει ένα γονιό, αδελφό ή αδελφή με ιστορικό σπασμών.
• Έχει ένα γονιό, αδελφό ή αδελφή με ιστορικό προβλήματος από το ανοσοποιητικό σύστημα.
• Είχε κάποια φορά στην ζωή του χαμηλά αιμοπετάλια ή άλλη διαταραχή του αίματος.
• Πρόσφατα μεταγγίσθηκε ή έλαβε παράγωγα αίματος.
• Αν είναι κορίτσι, μήπως είναι έγκυος.
• Αν έχει πυρετό ή κάποιο άλλο νόσημα την ημέρα που είναι να εμβολιαστεί πρέπει να αναβάλετε τον εμβολιασμό μέχρις ότου γίνει καλά. Τα παιδιά που έχουν κάποια ελαφριά ίωση (πχ συνάχι, βήχα κλπ), χωρίς πυρετό, μπορείτε να τα εμβολιάσετε.

Έχω έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει ιλαρά. Τι πρέπει να κάνω;

Καλέστε αμέσως το γιατρό σας και ενημερώστε τον. Ο γιατρός σας μπορεί να καθορίσει αν έχετε ανοσία στην ιλαρά με βάση τα εμβόλια, την ηλικία ή τον εργαστηριακό έλεγχο.  Θα σας κατευθύνει για το τι πρέπει να κάνετε , αν χρειαστεί, για να μην θέσετε σε κίνδυνο άλλα άτομα.
Εάν δεν είστε άνοσοι στην ιλαρά, το εμβόλιο MMR ή ένα φάρμακο που ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο ανάπτυξης ιλαράς. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει και να σας παρακολουθήσει για σημεία και συμπτώματα ιλαράς.
Εάν δεν κάνετε το  MMR ή ανοσοσφαιρίνη, θα πρέπει να παραμείνετε μακριά από μέρη όπου υπάρχουν ευαίσθητοι άνθρωποι (όπως το σχολείο, το νοσοκομείο ή η παιδική φροντίδα) μέχρι ο γιατρός σας να πει ότι είναι εντάξει να επιστρέψετε. Αυτό θα βοηθήσει να διασφαλίσετε ότι δεν θα το μεταδώσετε την ιλαρά σε άλλους.

Προστατεύομαι από την ιλαρά;

Προστατεύεστε από την ιλαρά, εάν έχετε γραπτή τεκμηρίωση (αρχεία) που να δείχνει τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω:

• Έχετε κάνει δύο δόσεις εμβολίου για την ιλαρά και είστε παιδί που πάει στο σχολείο, ενήλικας ο οποίος βρίσκεται σε περιβάλλον που έχει υψηλό κίνδυνο για τη μετάδοση της ιλαράς, συμπεριλαμβανομένων των φοιτητών που φοιτούν σε Πανεπιστήμια, το προσωπικό σε τμήματα υγειονομικής περίθαλψης και τους διεθνείς ταξιδιώτες.
• Έχετε κάνει μία δόση εμβολίου για την ιλαρά, αλλά είστε παιδί προσχολικής ηλικίας που δεν πάει παιδικό σταθμό, ή ενήλικας αλλά δεν είστε σε περιβάλλον υψηλού κινδύνου για την μετάδοση της ιλαράς.
• Είσαστε απόλυτα βέβαιοι ότι περάσατε ιλαρά κάποια στιγμή στην ζωής σας.
• Κάνατε αντισώματα για την ιλαρά σε εργαστήριο και βρέθηκε ότι έχετε ανοσία στην ιλαρά.
• Γεννηθήκατε πριν από το 1957.

Τι πρέπει να κάνω εάν δεν είμαι σίγουρος ότι δεν έχω ανοσία στην ιλαρά;

Εάν δεν είστε σίγουροι αν έχετε ανοσία στην ιλαρά, θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσετε να βρείτε τα αρχεία εμβολιασμών στο βιβλιάριο υγείας που είχατε από μωρό, ή ότι την έχετε περάσει. Εάν δεν έχετε γραπτή τεκμηρίωση για ανοσία στην  ιλαρά, θα πρέπει να εμβολιαστείτε με εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR). Μια άλλη επιλογή είναι να ελέγξετε με εξέταση αίματος σε εργαστήριο εάν έχετε αντισώματα για την νόσο.
Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα αν χρειαστεί να κάνετε  μία επί πλέον δόση εμβολίου MMR, εάν ήδη έχετε ανοσία στην ιλαρά (ή παρωτίτιδα ή ερυθρά) και δεν το γνωρίζετε.

Νομίζω ότι έχω ιλαρά. Τι πρέπει να κάνω;

Καλέστε αμέσως το γιατρό σας και ενημερώστε τον για τα συμπτώματά σας. Ο γιατρός σας μπορεί να καθορίσει εάν έχετε ανοσία στην ιλαρά με βάση το ιστορικό εμβολιασμών σας ή αν είχατε ιλαρά κατά το παρελθόν.
Επί αμφιβολιών, αν αυτό χρειαστεί, μπορεί να σας συστήσει να κάνετε εργαστηριακό έλεγχο για να δει αν έχετε ανοσία στην ιλαρά για να μην βάλετε σε κίνδυνο άλλους ασθενείς και ιατρικό προσωπικό.

Ο γιατρός μου είπε ότι έχω ιλαρά. Τι πρέπει να κάνω;

Εάν έχετε ιλαρά, πρέπει να μείνετε στο σπίτι για τέσσερις ημέρες αφού βγάλετε το εξάνθημα. Η διαμονή στο σπίτι είναι ένας σημαντικός τρόπος να μην εξαπλωθεί η ιλαρά στους άλλους ανθρώπους. Συζητήστε με το γιατρό σας  πότε είναι ασφαλές να επιστρέψει το παιδί στο σχολείο ή εσείς στην εργασία σας.

Πρέπει επίσης να:

• Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με έναν χαρτομάντιλο όταν βήχετε ή φτερνίζετε και στην συνέχεια πετάξτε το χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο στο δοχείο απορριμμάτων. Εάν δεν έχετε χαρτομάντιλο, βήξτε ή φτερνιστείτε στο μανίκι ή στον αγκώνα σας. Όχι στα χέρια σας.
• Πλύνετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό.
• Αποφύγετε να μοιράζεστε ποτά ή σκεύη φαγητού.
• Απολυμάνετε συχνά αγγιζόμενες επιφάνειες, όπως παιχνίδια, πόμολα, τραπέζια κλπ.
• Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας αν ανησυχείτε για τα συμπτώματά σας.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο ιλαράς;

Το εμβόλιο ιλαράς είναι πολύ αποτελεσματικό. Μια δόση εμβολίου ιλαράς είναι περίπου 93% αποτελεσματική στην πρόληψη της ιλαράς αν εκτεθείτε  στον ιό. Δύο δόσεις είναι περίπου 97% αποτελεσματικές.

Μπορώ να κολλήσω ιλαρά εάν είμαι πλήρως εμβολιασμένος;

Πολύ λίγοι άνθρωποι – περίπου τρεις στους 100 – που κάνουν δύο δόσεις εμβολίου ιλαράς θα κολλήσουν ιλαρά, αν εκτεθούν στον ιό. Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι γιατί. Πιθανόν το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν ανταποκρίθηκε όπως θα έπρεπε στο εμβόλιο. Τα καλά όμως νέα είναι ότι, οι πλήρως εμβολιασμένοι άνθρωποι που θα νοσήσουν από ιλαρά είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν μια ηπιότερη πορεία νόσου και είναι λιγότερο πιθανό να μεταδώσουν την ασθένεια σε άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δεν μπορούν να εμβολιαστούν επειδή είναι μικρότεροι των 12 μηνών, ή έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Χρειάζομαι αναμνηστική δόση;

Όχι. Θεωρούμε ότι τα άτομα που έλαβαν δύο δόσεις εμβολίου κατά της ιλαράς ως παιδιά, σύμφωνα με το πρόγραμμα εμβολιασμού,  προστατεύονται για όλη την ζωή τους και δεν χρειάζονται αναμνηστική δόση.
Οι ενήλικες χρειάζονται τουλάχιστον μία δόση εμβολίου ιλαράς, εκτός εάν έχουν αποδεικτικά στοιχεία ανοσίας. Οι ενήλικες που πρόκειται να είναι σε περιβάλλον που παρουσιάζει υψηλό κίνδυνο για τη μετάδοση της ιλαράς, θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι έκαναν δύο δόσεις με απόσταση τουλάχιστον 28 ημέρες μεταξύ τους η μία από την άλλη. Σε αυτούς περιλαμβάνονται φοιτητές σε τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, υγειονομικό προσωπικό και διεθνείς ταξιδιώτες.
Εάν δεν είστε σίγουροι αν έχετε εμβολιαστεί, μιλήστε με το γιατρό σας.

Από πού προέρχονται οι περιπτώσεις ιλαράς που εμφανίζονται στην χώρα μας;

Οι ταξιδιώτες μπορούν να κουβαλήσουν την ιλαρά από οποιαδήποτε χώρα στην οποία εξακολουθεί να εμφανίζεται η ασθένεια ή όπου εμφανίζονται εστίες, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, της Αφρικής, της Ασίας και του Ειρηνικού. Σε παγκόσμιο επίπεδο, κάθε χρόνο έχουμε 36 περιπτώσεις ιλαράς ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού. Περίπου 134.200 πεθαίνουν.
Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων στην χώρα μας οφείλετε στην επιδημική έξαρση που υπήρξε τους τελευταίου μήνες στην Ευρώπη, σε πολύ κοντινές μας χώρες, όπως η Ιταλία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και άλλες. Προφανώς πολλές περιπτώσεις ιλαράς εισήλθαν στην χώρα μας από τις χώρες αυτές.

Γιατί προέκυψε και στην χώρα μας τόσο μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;

Πολλοί γονείς παρασυρόμενοι από τις αναρτήσεις στο διαδίκτυο που έκαναν αντιεμβολιαστές, ότι δηλαδή το εμβόλιο για την ιλαρά προκαλεί αυτισμό, φοβήθηκαν και δεν εμβολίαζαν τα παιδιά τους.
Επίσης πληθυσμοί όπως οι Ρομά, δεν εμβολιάζουν συστηματικά τα παιδιά τους . Πρόσφυγες και μετανάστες που τα τελευταία λίγα χρόνια έχουμε στην χώρα μας, σε κάποιο ποσοστό είναι ανεμβολίαστοι.
Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα ένα μέρος του πληθυσμού να παραμένει ευάλωτο στην ιλαρά. Ταξιδιώτες από άλλες χώρες ή και ανεμβολίαστοι χωρίς ανοσία στην ιλαρά Έλληνες, έφεραν την ιλαρά και την μετέδωσαν στον ανεμβολίαστο και επίνοσο αυτό πληθυσμό.
Ευτυχώς για την χώρα μας τα περισσότερα παιδιά είναι εμβολιασμένα για την ιλαρά και έτσι η νόσος δεν πήρε μεγάλες διαστάσεις, όπως αυτό έγινε στην γειτονική μας Ιταλία και Ρουμανία.

Η ιλαρά είναι ανησυχητικό νόσημα για την χώρα μας;

Ναι. Δεδομένου ότι η ιλαρά εξακολουθεί να είναι κοινή σε πολλές χώρες, οι ταξιδιώτες θα συνεχίσουν να φέρνουν την ασθένεια αυτή στην Ελλάδα. Η ιλαρά είναι εξαιρετικά μεταδοτική, οπότε όποιος δεν προστατεύεται από την ιλαρά είναι σε κίνδυνο να κολλήσει την ασθένεια. Άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί για οποιονδήποτε λόγο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αρνούνται τον εμβολιασμό, κινδυνεύουν να μολυνθούν από την ιλαρά και να την μεταδώσουν και σε άλλους.

Μπορεί η ιλαρά να συνεχίσει να υφίσταται στην χώρα μας;

Ναι, η ιλαρά θα μπορούσε να γίνει ενδημική (μόνιμη παρουσία μιας νόσου σε μια περιοχή), ειδικά εάν μειωθούν τα επίπεδα κάλυψης εμβολιασμού για την ιλαρά. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν οι άνθρωποι ξεχνούν να εμβολιαστούν έγκαιρα, δεν γνωρίζουν ότι χρειάζονται δεύτερη δόση εμβολίου (αυτό είναι συχνότερο στους ενήλικες) ή να απορρίπτουν εμβόλια για θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς ή προσωπικούς λόγους.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που αρνούνται τα εμβόλια τείνουν να ομαδοποιούνται στις κοινότητες. Όταν η ιλαρά φτάνει σε κοινότητες με θύλακες μη εμβολιασμένων ανθρώπων, είναι πιθανότερο να εμφανιστούν εστίες. Αυτές οι κοινότητες δυσκολεύουν τον έλεγχο της εξάπλωσης της νόσου. Και αυτές οι κοινότητες μας καθιστούν ευάλωτους στο να συνεχίσει να υπάρχει ο ιός στη χώρα μας.
Η υψηλή κάλυψη του εμβολίου κατά της ιλαράς και η ταχεία ανταπόκριση από την δημόσια υγεία, έχουν ζωτική σημασία για την πρόληψη και τον έλεγχο των κρουσμάτων ιλαράς και των επιδημιών.

Θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε εντελώς από την ιλαρά;

Ναι, είναι δυνατό. Το πρώτο βήμα είναι η εξάλειψη της ιλαράς από κάθε χώρα και περιοχή του κόσμου. Μόλις συμβεί αυτό, δεν θα υπάρχει τόπος από τον οποίο μπορεί να εξαπλωθεί η ιλαρά.
Όλα τα κράτη μέλη στις έξι περιοχές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας δεσμεύτηκαν να εξαλείψουν την ιλαρά μέχρι το έτος 2020.

Τι είναι ο ιός ιλαράς άγριου τύπου;

Όταν ένα μη εμβολιασμένο άτομο έχει ιλαρά, ο ιός ιλαράς αγρίου τύπου προκαλεί τη μόλυνση. Οι επιστήμονες διαιρούν τους άγριου-τύπου ιούς ιλαράς σε γενετικές ομάδες που ονομάζονται γονότυποι. Από τους 24 γνωστούς γονότυπους, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) απαριθμεί 11 γονότυπους που είναι γνωστό ότι κυκλοφορούν σήμερα και που παρατηρούνται συνήθως: Β2, Β3, D4, D5, D6, D7, D8, D9, D10, D11, G3, H1 .

childrencare