ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΙΣΣΗΣ: ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΣΤΗΝ ΑΕΠΙ…
Προσωρινός επίτροπος με σκοπό την άμεση αντιμετώπιση των σοβαρών διαχειριστικών προβλημάτων της ΑΕΠΙ και την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς των πνευματικών δικαιωμάτων, ορίστηκε με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδίας Κονιόρδου. Όπως ενημερώνει το ΥΠΠΟΑ, «η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΥΟΔΔ 202/28-04-2017), και επιτέλους, ύστερα από πολύχρονες προσπάθειες, αναμένεται να αντιμετωπίσει την κακοδιαχείριση που εμφανίστηκε και καταγράφηκε στο τελευταίο πόρισμα των ορκωτών λογιστών, ρίχνοντας άπλετο φως στη λειτουργία της ΑΕΠΙ».
Το ΥΠΠΟΑ αναφέρει ότι «για τη θέση του προσωρινού επιτρόπου επιλέχθηκε πρόσωπο της δημόσιας διοίκησης με επαγγελματική εμπειρία πολλών ετών στον έλεγχο και τη διαχείριση νομικών προσώπων». Επίσης, συμπληρώνει ότι «ο προσωρινός επίτροπος θα εργαστεί με σκοπό να εισπραχθούν και να διανεμηθούν οι αμοιβές στους δικαιούχους της ΑΕΠΙ. Μπορεί να ασκήσει κάθε ένδικο βοήθημα ή μέσο για την προάσπιση των συμφερόντων τους και να επέμβει αποφασιστικά, ακυρώνοντας κάθε πράξη ή απόφαση που μπορεί να επιφέρει τη διακοπή ή την πτώχευση της ΑΕΠΙ, και κατά συνέπεια την απώλεια των δικαιωμάτων των δικαιούχων».
«Για την άσκηση των καθηκόντων του, ο προσωρινός επίτροπος υποκαθιστά τη διοίκηση της ΑΕΠΙ, η οποία πλέον δεν θα δύναται να προβεί σε καμία πράξη που κινδυνεύει να αποβεί σε βάρος των δικαιωμάτων των δικαιούχων. Η θητεία του προσωρινού επιτρόπου είναι 6μηνη με δυνατότητα ανανέωσης για τρεις μήνες. Όταν θα λήξει η θητεία του ή και νωρίτερα εάν κριθεί απαραίτητο, θα αντικατασταθεί από τον επίτροπο που προβλέπει ο νέος νόμος για τη Διαχείριση των Πνευματικών και Συγγενικών Δικαιωμάτων, ο οποίος θα υποβληθεί άμεσα προς ψήφιση στη Βουλή με σκοπό την εξυγίανση της ΑΕΠΙ, την προάσπιση των συμφερόντων των δημιουργών, και την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ δικαιούχων και χρηστών», καταλήγει η ανακοίνωση.
ΑΜΠΕ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΙΣΣΗΣ: ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΣΤΗΝ ΑΕΠΙ
Πριν λίγες ώρες η Κυβέρνηση, διά της αρμοδίας Υπουργού, υλοποίησε την εξαγγελία της για το διορισμό προσωρινής Επιτρόπου στην ΑΕΠΙ, στο πλαίσιο τροπολογίας που ψηφίστηκε στα τέλη Μαρτίου.
Παρά τη θύελλα αντιδράσεων που ξεσήκωσε η τροπολογία, τόσο από τους επαγγελματίες χρήστες μουσικής όσο και από μεγάλη μερίδα δημιουργών, με το διορισμό της Επιτρόπου η Κυβέρνηση διατείνεται πως κάνει επίδειξη της αποφασιστικότητάς της για την επιβολή της τάξης και της χρηστής διαχείρισης στην αμαρτωλή αυτή οικογενειακή επιχείρηση, έστω και την ύστατη ώρα – και μέχρι να ψηφιστεί ο νέος νόμος για τη συλλογική διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων.
Είναι όμως έτσι;
Στις γραμμές που ακολουθούν θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε συνοπτικά όλες τις σημαντικές πτυχές του ζητήματος, όπως πλέον διαμορφώνεται μετά το διορισμό Επιτρόπου, με βάση την τρέχουσα νομική, κυρίως, κατάσταση της ΑΕΠΙ. Ζητώ εκ των προτέρων συγγνώμη και για την έκταση και τη δομή του άρθρου, καθώς η περιπλοκότητα του θέματος επιβάλλει μια όχι και τόσο ορθόδοξη ροή, η ανάπτυξη του θέματος να γίνει με τη μορφή ερωταπαντήσεων – αλλά εκτιμώ πως έτσι θα είναι περισσότερο εύληπτη η ανάλυση. Πάμε λοιπόν:
1. ΠΩΣ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΕΠΙ;
Ξεκινώντας από το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου 2016, που η άλλοτε ΑΕΠΙ ΑΕ μετέφερε την έδρα της στη Κύπρο και έγινε ΑΕΠΙ ΛΤΔ, και ιδίως μετά τις 5 Δεκεμβρίου, οπότε διεγράφη και από την Κύπρο, το μέγιστο και απολύτως κυρίαρχο πρόβλημα στο ζήτημα ΑΕΠΙ, στο οποίο η Κυβέρνηση συστηματικά σιωπεί και από το οποίο εξαρτάται κάθε άλλη επιμέρους απάντηση, είναι το αν η εταιρία (είτε ως ελληνική ΑΕ είτε ως κυπριακή ΛΤΔ) εξακολουθεί να υφίσταται ως νομικό πρόσωπο, ή αν έχει απολέσει την νομική της προσωπικότητα. Κι ενώ οι μόνες αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους έχουν εκφραστεί κατηγορηματικά κατά της εξακολούθησης της νομικής της προσωπικότητας (λένε απερίφραστα ότι η εταιρία έχει παύσει να υφίσταται ως νομικό πρόσωπο στην ελληνική έννομη τάξη), η Κυβέρνηση επιλέγει συνειδητά να κωφεύσει, να υιοθετήσει την επιχειρηματολογία της ΑΕΠΙ περί επανόδου της στη χώρα και να εφαρμόσει μια πρωτόδικη δικαστική απόφαση που αφορά ένα περιφερειακό ζήτημα και όχι την ουσία της υπόθεσης – απόφαση, μάλιστα, που έχει προσβληθεί και εκκρεμεί η δίκη στο αρμόδιο Εφετείο [1].
Δηλαδή η αρμόδια Υπουργός, αντί να ακολουθήσει, ως υποχρεούται, τη γραμμή του Κράτους, ακολουθεί τη γραμμή της επιχείρησης. Ωστόσο, δεν είναι στο χέρι της Υπουργού Πολιτισμού να αποφασίσει για το κυρίαρχο αυτό ζήτημα. Γιατί, λοιπόν, λέμε ότι η απόφαση διορισμού Επιτρόπου ευνοεί την ΑΕΠΙ, ως προς το ζήτημα της νομικής υπόστασης;
Διότι, πρώτον, αν η Κυβέρνηση, διά της αρμοδίας Υπουργού, εφάρμοζε την κείμενη νομοθεσία και έπραττε το αυτονόητο καθήκον της, ΔΕ θα προχωρούσε στο διορισμό Επιτρόπου (δεν μπορείς να διορίσεις Επίτροπο σε κάτι που δεν υπάρχει) και άρα δε θα προσπαθούσε να «νομιμοποιήσει» έμμεσα, όπως κάνει, την εξακολούθηση της λειτουργίας της. Εφόσον η εταιρία έχασε τη νομική της προσωπικότητα πρέπει να τεθεί σε εκκαθάριση όπως προβλέπει η κείμενη νομοθεσία, η οποία είναι επαρκέστατη, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Μάλιστα, θα μπορούσε να τεθεί σε εκκαθάριση εν λειτουργία, ώστε να συνεχίσουν να εισπράττονται τα δικαιώματα και να αποδίδονται στους δημιουργούς μέχρι την τελευταία μέρα της εκκαθάρισης. Άρα, δεν υπάρχει τίποτα που να δικαιολογεί την περίεργη αυτή προνομιακή μεταχείριση της ΑΕΠΙ σε αντίθεση με ό,τι θα ίσχυε για οποιασδήποτε άλλη επιχείρηση στη χώρα.
Δεύτερον, διότι ο διορισμός Επιτρόπου εμπεριέχει και μια δεύτερη, πολύ πιο ύπουλη νομική ενίσχυση της νομικής θέσης ΑΕΠΙ έναντι πάντων, χρηστών και δημιουργών.
Λόγω της ευθείας εφαρμογής της Οδηγίας 2014/26/ΕΚ από την 11η Απριλίου 2016 στην Ελλάδα, αλλά και των ενεργειών που είχε κάνει την ίδια περίοδο η ΑΕΠΙ ακριβώς για να αποφύγει την εφαρμογή της Οδηγίας στο μέτρο που δεν τη συνέφερε, το διάστημα Μαρτίου – Μαΐου 2016 παρέβη έναν προς έναν όλους τους ουσιώδεις όρους χορήγησης της έγκρισης λειτουργίας της. Αν ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας είχε ανταποκριθεί, ως όφειλε, στο καθήκον του βάσει το νόμου (κι εδώ υπάρχουν πολύ σοβαρές ευθύνες), θα έπρεπε να έχει ήδη από τότε ζητήσει από τον αρμόδιο Υπουργό την αφαίρεση της έγκρισης λειτουργίας της ΑΕΠΙ. Επειδή αυτό δεν το έπραξε, και μάλιστα συνέχισε απαρέγκλιτα στη γραμμή στήριξής της ΑΕΠΙ (παρά τις περί του αντιθέτου δημόσιες δηλώσεις), περί τα μέσα Φεβρουαρίου του 2017 επαγγελματικές Ενώσεις και μεμονωμένοι επαγγελματίες χρήστες μουσικής κατήγγειλαν όλα τα παραπάνω στην Υπουργό Πολιτισμού και ζήτησαν επίσημα, συγκροτημένα, με κατάθεση Αιτήσεων στο πρωτόκολλο της Υπουργού, την αφαίρεση της έγκρισης λειτουργίας της ΑΕΠΙ.
Τι κάνει, λοιπόν, σήμερα η κυβερνητική πλειοψηφία, αντί του αυτονόητου που είναι ξεκάθαρο από όλα τα παραπάνω, αντί δηλαδή να άρει την έγκριση λειτουργίας της ΑΕΠΙ; Διά μιας φωτογραφικής και, όπως θα καταδείξουμε παρακάτω, χαριστικής τροπολογίας, δίνει στην Υπουργό το εργαλείο, και η Υπουργός σπεύδει να το χρησιμοποιήσει, προκειμένου να διατηρήσει σε ισχύ την έγκριση λειτουργίας της ΑΕΠΙ και στη συνέχεια να την εντάξει στις μεταβατικές διατάξεις του νέου νόμου (αναμένεται), ώστε να ολοκληρώσει επιτυχώς την προσπάθεια αναβίωσής της. Με άλλα λόγια, διορίζοντας προσωρινή Επίτροπο στην ΑΕΠΙ, η Υπουργός αφενός «αποδέχεται» την εξακολούθηση της νομικής υπόστασης της εταιρίας ως «Α.Ε.» (το γράφει ρητά η Απόφαση διορισμού της Επιτρόπου), και αφετέρου δεν της αφαιρεί την άδεια, ως υποχρεούται, αλλά, αντίθετα εξασφαλίζει τη συνέχιση της λειτουργίας της στο διηνεκές (κι έτσι, απορρίπτει σιωπηρά τις προαναφερθείσες Αιτήσεις άρσης της έγκρισης λειτουργίας).
Δεν πρόκειται, λοιπόν, για τη δήθεν διασφάλιση των συμφερόντων των δημιουργών, όπως η Κυβέρνηση διατείνεται (τα οποία θα διασφαλίζονταν απόλυτα με την εκκαθάριση εν λειτουργία), αλλά για σωσίβιο στους ιδιοκτήτες της ΑΕΠΙ.
2. ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΚΤΑΣΗ Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΑΕΠΙ;
Στο μέγιστο δυνατό βαθμό, δεδομένων των συνθηκών. Διότι, πέρα από όλα τα παραπάνω, υπάρχει άλλη μια, σημαντικότατη παράμετρος: η ιδιοκτησία της ΑΕΠΙ έχει πολύ σοβαρά νομικά επιχειρήματα κατά του διορισμού Επιτρόπου (στα οποία δεν έχουμε αναφερθεί ποτέ και ούτε πρόκειται να το κάνουμε, ωστόσο υπάρχουν και είναι προφανή σε κάθε Νομικό που έχει ασχοληθεί έστω και ελάχιστα με την υπόθεση).
Την ίδια, στιγμή, λοιπόν, που δίδεται στην Εταιρία το απίστευτο αυτό νομικό σωσίβιο, επιπλέον δίδονται στους ιδιοκτήτες της και δυο τεράστιας αξίας, δεδομένων των συνθηκών, επιλογές.
Πρώτον, μπορούν να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και να προσπαθήσουν (και πιθανότατα να πετύχουν) μερική ακύρωση της Απόφασης διορισμού Επιτρόπου. Με τον τρόπο αυτόν, εφόσον κερδίσουν τη δίκη σώζεται ό,τι τους συμφέρει από την Απόφαση και ακυρώνεται ο διορισμός. Άρα, και η εταιρία διασώζεται και ο Επίτροπος απομακρύνεται. Δεύτερον, έχουν την ακόμη καλύτερη επιλογή, σε πρώτο χρόνο να μην προσβάλουν το διορισμό (η προθεσμία ξεκινά από σήμερα και είναι 60 ημερών), να ενταχθούν στις μεταβατικές διατάξεις του νέου νόμου και, αφού ψηφιστεί (κι επομένως η επιχείρηση «διασωθεί» νομικά, μαζί και η έγκριση λειτουργίας της), να προσβάλουν τον αναμενόμενο διορισμό του Επιτρόπου υπό το νέο καθεστώς, με όλο το νομικό οπλοστάσιο που διαθέτουν.
Στο μεταξύ διάστημα, δε χρειάζεται να «βάλουν το χέρι στην τσέπη», καθώς η Επίτροπος θα κληθεί να διανείμει χρήματα που δεν υπάρχουν και οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να σφυρίζουν αδιάφοροι, δεδομένου ότι δεν μπορεί με κανένα τρόπο να τους αναγκάσει να τα εισφέρουν. Και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος.
2. ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΣΕΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ;
Στο σημείο αυτό θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: αποτελεί πεποίθησή μου ότι, με τις κατάλληλες διοικητικές ενέργειες που απαιτούν το συντονισμό πολλών υπηρεσιών του Κράτους, και ταυτόχρονα με τους σωστούς νομικούς χειρισμούς, τόσο από την πλευρά του Κράτους όσο και από την πλευρά των δικαιούχων, εξακολουθεί να είναι εφικτό, το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας που δεν κατέληξε στους δικαιούχους, ως όφειλε, να φτάσει σε αυτούς έστω και την ύστατη τούτη ώρα, και όλο το υπόλοιπο (σχεδόν το 100%) να αποδοθεί στο Κράτος.
Επειδή, όμως, η Κυβέρνηση έχει πείσει με όλα τα παραπάνω ότι δεν έχει τέτοιο σκοπό και οι δικαστικές προθεσμίες είναι πολύ σύντομες, προχωρώ στο ρεαλιστικά πρακτέο.
Τόσο το ζήτημα της νομικής υπόστασης της ΑΕΠΙ, όσο και το ζήτημα της άρσης της έγκρισης λειτουργίας της, πρέπει να κριθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας – σε ό,τι αφορά τους χρήστες, ο δρόμος μόλις άνοιξε. Κι αν το ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας αποφασίσει ότι όλα έχουν γίνει καλώς, οι επαγγελματίες χρήστες μουσικής οφείλουν να συμμορφωθούν με την απόφαση και να αρχίσουν να πληρώνουν πάραυτα την ΑΕΠΙ υπό την όποια νομική μορφή κρίνει το ΣτΕ. Στην αντίθετη περίπτωση, η επιχείρηση θα οδηγηθεί σε εκκαθάριση και θα γίνει ό,τι ούτως ή άλλως προβλέπει ο νόμος για κάθε άλλη επιχείρηση.
4. ΚΑΙ ΤΩΡΑ, ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΔΙΟΙΚΕΙ ΤΗΝ ΑΕΠΙ;
Ωσότου όποιος έχει έννομο συμφέρον προσφύγει στο ΣτΕ και το Δικαστήριο αποφασίσει, έστω και προσωρινά (σε απάντηση τυχόν Αίτησης Αναστολής), τίθεται το πραγματικό ερώτημα, ποιος θα διοικεί την ΑΕΠΙ.
Και εδώ, για άλλη μια φορά η κυβερνητική πλειοψηφία υπήρξε χαρακτηριστικά …γαλαντόμος υπέρ της ΑΕΠΙ:
Από την τροπολογία (και πλέον άρθ. 15 του Ν. 4463/2017, εδ. β’ – ε’)[2], και παρά το προβληματικό της διατύπωσης (εξάλλου, η τροπολογία είναι χαρακτηριστικά προχειρογραμμένη στο σύνολό της), είναι ξεκάθαρο ότι η Επίτροπος έχει αρμοδιότητα μόνο σε δυο τομείς: αφενός να διασφαλίζει την είσπραξη και τη διανομή των εισπραττομένων, και αφετέρου να αποτρέψει την τυχόν διακοπή της λειτουργίας «του οργανισμού» προκειμένου να μη θιγούν «συμφέροντα των δικαιούχων» ή οδηγηθεί η εταιρία σε πτώχευση.
Είναι απορίας άξιο τι είχαν στο μυαλό τους οι συντάκτες της τροπολογίας όταν προέβησαν στην ανωτέρω διατύπωση, αλλά επιτρέψτε μου εδώ μια παρένθεση: πριν λίγα χρόνια, μέρος του εμπορικού κόσμου των Σερρών είχε αντιδράσει στη λειτουργία ενός Εμπορικού Κέντρου στα σύνορα με τη Βουλγαρία και, όπως είχαν το δικαίωμα, κατέθεσαν Αίτηση Ασφαλιστικών Μέτρων. Βρέθηκε τότε δικαστής ο οποίος αποφάσισε ότι, προσωρινά, η πρόσβαση στο Εμπορικό Κέντρο θα ήταν ελεύθερη στους πάντες ΠΛΗΝ των Σερραίων!
Με την αντίστοιχης έμπνευσης κι επιπέδου τροπολογία, η κυβερνητική πλειοψηφία αποφάσισε ότι για ΜΙΑ επιχείρηση σε όλον τον πλανήτη, την ΑΕΠΙ, δε θα υφίσταται δικαίωμα πτώχευσης – το οποίο μάλιστα είναι δικαίωμα των πιστωτών της! [Σ.Σ. Άραγε, κατά τη λογική των συντακτών της τροπολογίας, αυτό σημαίνει και ότι η επιχείρηση δε θα μπορεί να ασκήσει το δικό της αντίστοιχο δικαίωμα, που είναι η αναζήτηση προστασίας από τους πιστωτές; Ποιος ξέρει…] Και για κάποιον λόγο που δεν μπορώ να φανταστώ, πιστεύουν ότι όλα αυτά μπορούν να αντέξουν σε συνταγματικό έλεγχο, από οποιοδήποτε αρμόδιο δικαστήριο.
Πέρα από τους συνειρμούς και τη θλίψη που προκαλούν όλα αυτα, η απάντηση στο ερώτημα είναι ξεκάθαρη: διοικεί η όποια διοίκηση της επιχείρησης, πλην αν η Επίτροπος κρίνει ότι πρέπει να επέμβει.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Με τα παραπάνω νομίζω πως έχουμε απαντήσει στα κυριότερα από τα ερωτήματα που κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογο περί της στάσης της κυβερνητικής πλειοψηφίας στο θέμα της ΑΕΠΙ. Και κυρίως, έχουμε καταδείξει γιατί είναι υποχρέωση των Ενώσεων των χρηστών, των επαγγελματικών τους οργανώσεων και ιδίως των Επιμελητηρίων, τόσο απέναντι στον εαυτό τους, όσο και έναντι της χώρας, να διεκδικήσουν δικαστικά την αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας, την οποία φαίνεται να περιφρονεί η κυβερνητική πλειοψηφία για χάρη μιας οικογενειακής επιχείρησης. Και αυτό ακριβώς θα γίνει, στο βαθμό που είμαι σε θέση να γνωρίζω.
