Μετά από επτά Συνόδους Κορυφής αφιερωμένες στο θέμα της μετανάστευσης σε λιγότερο από ένα χρόνο, οι προσδοκίες είναι χαμηλές ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα κάνουν θαύματα αυτή την εβδομάδα σε μια κρίση που έχει δοκιμάσει τις ευρωπαϊκές αξίες, έχει ταρακουνήσεις τις συμμαχίες, έχει οδηγήσει στην δημιουργία φρακτών και έχει επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους στην ζώνη Σένγκεν.
Το διακύβευμα είναι υψηλό, και γίνεται ακόμη πιο σημαντικό, με τους ηγέτες να προειδοποιούν και πάλι ότι το Ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι σε κίνδυνο κατάρρευσης. Προβλήματα που μαστίζουν τη στρατηγική μετανάστευσης της ΕΕ από την αρχή της κρίσης – κυρίως, η απροθυμία των κρατών-μελών να αποδεχθούν τις ποσοστώσεις των προσφύγων που τους αναλογούν – αρνούνται να εξαφανιστούν. Αντίθετα, νέοι πονοκέφαλοι έχουν προκύψει, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών ότι η αδυναμία της Ελλάδας να ελέγξει τα σύνορά της θα σημάνει το τέλος του Σένγκεν.
Αλλά οι ηγέτες της ΕΕ είναι αποφασισμένοι να δείξουν ότι έχει σημειωθεί πρόοδος. Το σλόγκαν είναι η «εφαρμογή» – να κάνει τις χώρες να εφαρμόσουν αυτά που με απρόθυμα έχουν υποσχεθεί.
Εδώ είναι πέντε από τα πιο καυτά θέματα της μετανάστευσης κρίσης στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου Κορυφής;
Τουρκία
Η ΕΕ έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο για να μπορέσει η Τουρκία να ανακόψει τη ροή των προσφύγων προς την Ευρώπη. Η συνεργασία μαζί της είναι το κλειδί, αλλά η απόδοση της μέχρι τώρα ήταν απογοητευτική.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι ο αριθμός των ατόμων που εισέρχονται παράνομα στην ΕΕ είναι σε σταθερή πτώση από τον Οκτώβριο, αν και περισσότεροι από το αναμενόμενο εξακολουθούν να διασχίζουν τη Μεσόγειο από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά, παρά τις σκληρές καιρικές συνθήκες του χειμώνα. Υπάρχει μια αμφιλεγόμενη πρόταση που προβλέπει οι πρόσφυγες από τη Συρία να στέλνονται από την Ελλάδα πίσω στην Τουρκία για να εξετάζονται τα αιτήματα τους ασύλου τους εκεί.
Ο Πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ, Σελίμ Γιενέλ, χαρακτήρισε την ιδέα, «επικίνδυνη». «Αυτή η πρόταση καταστρέφει τη συμφωνία επανεισδοχής, το σκεπτικό πίσω από αυτήν και θα θέτει σε κίνδυνο το «σχέδιο δράσης», δήλωσε ο Γιένελ, και αναφερόμενος στη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, δήλωσε ότι η Επιτροπή πιέζει την Άγκυρα να την εφαρμόσει, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο.
Οι συνομιλίες με την Τουρκία δέχτηκαν πλήγμα το βράδυ της Τετάρτης, όταν ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου ακύρωσε ένα προγραμματισμένο ταξίδι του στις Βρυξέλλες για συνομιλίες για το μεταναστευτικό, μετά από μια θανατηφόρα βομβιστική επίθεση με αυτοκίνητο στην Άγκυρα.
Σένγκεν
Το Συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα εισήγαγε μια διαδικασία που θα επιτρέπει στις χώρες που έχουν εκ νέου έλεγχους στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ να τους παρατείνει για έως και δύο χρόνια. Η Γερμανία και η Αυστρία, οι οποία επανέφεραν τους ελέγχους στα σύνορα τον Σεπτέμβριο, θα είναι οι πρώτες που θα τους επεκτείνουν, εάν η ροή των προσφύγων συνεχίσει από την Ελλάδα προς τον βορρά, κατά μήκος της «οδού» των Δυτικών Βαλκανίων.
Το Συμβούλιο κατέληξε σε 50 συστάσεις για να βοηθήσει την Αθήνα να διαχειριστεί τα σύνορά της. Ελλάδα και δόθηκε ένας μήνας διορίας για να διαμορφώσουν ένα σχέδιο δράσης και τρεις μήνες για να το εφαρμόσουν. Αξιωματούχοι επιμένουν ότι οι πιεστικές προθεσμίες δεν έχουν σκοπό να τιμωρήσουν την Ελλάδα, αλλά στοχεύουν στο να επιτρέψουν στις χώρες να επεκτείνουν τους ελέγχους στα σύνορα τους, αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί.
Hotspots και μετεγκατάσταση
Η Ελλάδα προσπαθεί. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν έρθει στις Βρυξέλλες με «τέσσερα-και – μισό» hotspots [από πέντε] σε πλήρη λειτουργία, σύμφωνα με τον Νίκο Ξυδάκη, τον Έλληνα Υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Το hotspot στο νησί της Κω χρειάζεται ακόμη μερικές εβδομάδες πριν από την ολοκλήρωση του, πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός, λόγω των τοπικών αντιδράσεων. Στην Ιταλία, μόνο δύο από τα έξι είναι σε λειτουργία, η Επιτροπή προέβη σε δηλώσεις την περασμένη εβδομάδα, επικρίνοντας τη Ρώμη για την αργή πρόοδο της. Μέχρι στιγμής μόνο η Λαμπεντούζα και το Ποζάλο βρίσκονται σε λειτουργία, ενώ αυτό στην Τάραντα «θα λειτουργήσει στις 28 Φεβρουαρίου», δήλωσε ο Μάριο Μορκόνε, επικεφαλής του τμήματος μετανάστευσης του Ιταλικού υπουργείου Εσωτερικών. Η Ιταλία και η Ελλάδα αναμενόταν να διαθέτουν 11 hotspots σε πλήρη λειτουργία από τον Νοέμβριο.
Ενώ η πρόοδος για hotspots είναι αργή, το πρόγραμμα μετεγκατάστασης δεν έχει ακόμα καν μπει σε εφαρμογή. Από τους 160.000 ανθρώπους που προβλέπεται να μετεγκατασταθούν, μόνο 497 πρόσφυγες έχουν μετακινηθεί από την Ιταλία και την Ελλάδα σε χώρες υποδοχής τους της ΕΕ.
Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή
Δύο ημέρες πριν από την τελευταία σύνοδο κορυφής της ΕΕ για το 2015,τον Δεκέμβριο, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «Λιμενικού Σώματος. που θα ελέγχει τα θαλάσσια σύνορα. Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν κατ ‘αρχήν, αν και δεν είδαν όλοι με καλό μάτι την ανάγκη δημιουργίας μια πολυεθνικής ναυτικής δύναμης. Οι Ισπανοί δήλωσαν ότι είναι αρκετά ικανοποιημένοι με το δικό τους ναυτικό και οι Έλληνες εγείρανε τις ανησυχίες τους σχετικά με θέματα κυριαρχίας ντους, σχετικά με μια ρήτρας που επιτρέπει στην Επιτροπή να στέλνει συνοριοφύλακες, ακόμη και αν μια χώρα αντιτίθεται.
Η προθεσμία που έχει τεθεί είναι ο Ιούλιος και υπάρχουν επείγουσες εκκλήσεις για επιτάχυνση των εργασιών για την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας. Οι Υπουργοί Εσωτερικών και Δικαιοσύνης συναντιούνται μία φορά το μήνα και διπλωμάτες λένε ότι, με κάποιες αλλαγές, η συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί ακόμα και πριν από το καλοκαίρι. Ωστόσο, θα χρειαστεί χρόνος για την ακτοφυλακή για να είναι πλήρως λειτουργική, λένε διπλωμάτες, γνώστες του θέματος.
Επαναπροωθήσεις -επαναπατρισμοί
Ο Ολλανδός ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Ντιέντερικ Σάμσομ πρότεινε οι πρόσφυγες να στέλνονται πίσω στην Τουρκία και να περιμένουν εκεί την διαδικασία εξέτασης του αιτήματος τους για άσυλο. Πρότεινε επίσης την απευθείας μετεγκατάσταση 250.000 προσφύγων από την Τουρκία σε χώρες της ΕΕ που είναι πρόθυμες να τους δεχτούν. Η Τουρκία όμως είναι αντίθετη στην ιδέα της εκ νέου ανάληψης προσφύγων. Η Άγκυρα διαμαρτύρεται επίσης για τον αργό ρυθμό της μετεγκατάστασης. «Ο φόβος που πολλοί άνθρωποι στην Τουρκία έχουν, είναι ότι η Ευρώπη θα επιλέξει τον καλύτερο και πιο λαμπερό ρόλο και θα αφήστε τα υπόλοιπα σε εμάς», δήλωσε ο Σελίμ Γιενέλ, πρέσβης της Τουρκίας στην ΕΕ.
iefimerida
