Ο πόνος και η φλεγμονή αποτελούν τον τρόπο του οργανισμού μας να «φωνάξει» βοήθεια. Σε κάποιες περιπτώσεις την βοήθεια αυτή, την παρέχουμε διαμέσου των φαρμακευτικών σκευασμάτων που μας υποδεικνύει ο ιατρός μας, ενώ σε κάποιες άλλες, που το συμβάν δεν είναι έντονο ή χρόνιο, μπορεί να αρκεί απλά λίγη ξεκούραση και λίγη υπομονή παραπάνω…Τα τελευταία χρόνια στο μικροσκόπιο των επιστημόνων, βρίσκεται μια πλειάδα φυσικών συστατικών και διατροφικών στοιχείων, που μπορεί να διαδραματίσουν θετικότατο ρόλο στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και του πόνου.

Εξετάζοντας λίγο βαθύτερα τον όρο φλεγμονή, είναι σημαντικό να αναφερθούμε στις προσταγλανδίνες, ουσίες με ορμονική δράση που βιοσυντίθενται από λιπαρά οξέα.

Οι προσταγλανδίνες δεν έχουν όλες την ίδια δράση : Ενώ οι προσταγλανδίνες τύπου 2 προάγουν την φλεγμονή, δυο άλλα γκρουπ, οι προσταγλανδίνες τύπου 1 και 3 φαίνεται να την μειώνουν.

Εδώ έρχονται να παίξουν λοιπόν, τον δικό τους ιδιαίτερο ρόλο τα γνωστά ω-3 λιπαρά οξέα. Αυτά τα λιπαρά, που ανευρίσκονται σε μεγάλα ποσά στα ψάρια, στα καρύδια και στον λιναρόσπορο, δημιουργούν το «έδαφος» για την παραγωγή προσταγλανδινών τύπου 3, που όπως προαναφέρθηκε κατέχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Υπό αυτό το πρίσμα, πολλές επιστημονικές μελέτες καταλήγουν πως τα ιχθυέλαια μπορούν να μειώσουν δραματικά την φλεγμονή και τον πόνο, σε άτομα που πάσχουν από αρθρίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις.

Να σημειωθεί πάντως πως όταν η παρέμβαση δεν αφορά απλά την ενίσχυση του διαιτολογίου με ψάρι, αλλά την κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής με ω-3 λιπαρά οξέα, η σύσταση του κλινικού διαιτολόγου είναι απαραίτητη. Γιατί? Διότι αφενός τα ω-3 λιπαρά σε μεγάλες δόσεις επεμβαίνουν στην πήξη του αίματος (και άρα η αντιθρομβωτική τους δράση μπορεί για κάποιους ασθενείς να αποτελεί αντένδειξη) και αφετέρου διότι τέτοιου είδους λιπαρά οξειδώνονται πολύ εύκολα και σχεδόν πάντα απαιτείται η συγχορήγηση αντιοξειδωτικών στοιχείων (βιταμίνης Ε, κ.λ.π.).

Μια άλλη φυσική ουσία κατά της φλεγμονής και του πόνου, είναι η κερκετίνη. Η κερκετίνη είναι ένα αντιοξειδωτικό που βρίσκουμε κυρίως στο τσάι, στα κρεμμύδια, στο σταφύλι και στα μήλα. Η ουσία αυτή δεν αποτελεί υπόστρωμα για συγκεκριμένες προσταγλανδίνες όπως συμβαίνει με τα ω-3 λιπαρά οξέα, όμως αναστέλλει τη δράση ενζύμων που είναι απαραίτητα ώστε να δημιουργηθούν οι «κακές» προσταγλανδίνες τύπου 2. Η σχεδόν μαγική κερκετίνη, αναστέλλει και την έκκριση της ισταμίνης, γεγονός που της αποδίδει εξέχουσες αντιαλλεργικές ιδιότητες.

Ανάλογο τρόπο δράσης με την κερκετίνη έχουν και άλλα φυσικά συστατικά, όπως το τζίντζερ που «αρωματίζει» πολλές γευστικές συνταγές, η κουρκουμίνη (φυσική χρωστική ουσία και κυριότερο ενεργό συστατικό του καρυκεύματος κουρκουμάς) και βέβαια η καψαϊκίνη, ενεργή ουσία της κόκκινης πιπεριάς.

Η καψαϊκίνη αποτελεί ήδη δραστικό συστατικό διαφόρων αλοιφών για πόνους στους μυς που συνδέονται με την αρθρίτιδα, πόνους πλάτης και εξαρθρώσεις. Ευρύτατα διαδεδομένη είναι και η χρήση διαφόρων “θερμαντικών” εμπλάστρων.

Να σημειωθεί πως η καψαϊκίνη είναι εξαιρετικά σταθερή ουσία και δεν διασπάται κατά το μαγείρεμα της πιπεριάς !

Οι έρευνες για τη δράση όλων αυτών των ουσιών έναντι των προσταγλανδινών και άλλων μεσολαβητών της φλεγμονής συνεχίζονται, είναι όμως σχεδόν σίγουρο ότι μελλοντικά, στη φαρέτρα του ειδικού έναντι των χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, σημαντική θέση θα κατέχουν πολλά διατροφικά συστατικά.