Φτώχεια, εξαθλίωση και παράνομη αγορά φαρμάκων
«Στην αρχή ήμουν αλκοολική. Μέθυσα και έπεσα στο ρυάκι και έσπασα την πλάτη μου. Στη συνέχεια κόλλησα στα παυσίπονα».
Με την πάροδο του χρόνου η πλάτη της Κάρεν Τζένινγκς γιατρεύτηκε, αλλά η 59χρονη γυναίκα δεν μπόρεσε να ξεπεράσει εύκολα – χρειάστηκε 15 χρόνια – τον εθισμό της στα οπιούχα φάρμακα. Οταν δεν μπορούσε πια να προμηθευτεί τις απαραίτητες ιατρικές συνταγές για την απόκτησή τους, κατέφυγε στην παράνομη αγορά φαρμάκων, κύριο χαρακτηριστικό πλέον της ανατολικής επικράτειας του Κεντάκι, μιας περιοχής που κάποτε ήταν γνωστή για τα ανθρακωρυχεία, την υλοτομία και το πετρέλαιο.
Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» η κυρία Τζένινγκς περιέγραψε με αφοπλιστική ειλικρίνεια την τραγική κατάσταση που επικρατεί στις απομονωμένες και εγκαταλελειμμένες κωμοπόλεις που βρίσκονται διάσπαρτες σε αυτό το τμήμα των Απαλαχίων Ορέων. Πάλαι ποτέ αυτάρκεις κοινότητες, πλήττονται τώρα από τη μάστιγα των συνταγογραφούμενων ναρκωτικών ουσιών, με πολλούς από τους εξαθλιωμένους κατοίκους αυτών να είναι εθισμένοι σε οπιούχα φάρμακα. Η εξάρτησή τους είναι άμεσα συνυφασμένη με την οικονομική απόγνωση που χαρακτηρίζει τις ζωές τους αλλά και τα κοινωνικά επιδόματα τα οποία παρέχονται με στόχο την αποτροπή της οικονομικής κατάρρευσης αλλά χρησιμοποιούνται για την παράνομη αγορά φαρμάκων.
Μία από αυτές είναι το Μπίτιβιλ, η πιο φτωχή λευκή – το 98% των 1.700 κατοίκων της είναι λευκοί – κοινότητα στις ΗΠΑ και μία από τις τέσσερις φτωχότερες κωμοπόλεις ολόκληρης της Αμερικής.
Ενας κρυμμένος κόσμος στα Απαλάχια Ορη
Το Ανατολικό Κεντάκι βρίσκεται σε μια περιοχή των Απαλαχίων η οποία κατέληξε να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα όσον αφορά τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των πάμφτωχων λευκών Αμερικανών, από τότε μάλιστα – πριν από μισό αιώνα – που ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον έκατσε στη βεράντα μιας ξύλινης καλύβας στην κωμόπολη Ινεζ έχοντας ήδη κηρύξει τον Πόλεμο κατά της Φτώχειας. Το 1964 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ επισκέφθηκε το σπίτι του Τομ Φλέτσερ, ενός 38χρονου πρώην ανθρακωρύχου ο οποίος αδυνατώντας επί μία διετία να βρει μια πλήρους απασχόλησης εργασία πάλευε για να θρέψει τα οκτώ παιδιά του. Η επίσκεψη του Τζόνσον αποτέλεσε την αφορμή για να αποκαλυφθεί στην υπόλοιπη Αμερική ένας κρυμμένος κόσμος όπου τα σπίτια δεν είχαν ούτε ηλεκτρικό ούτε υδραυλικές εγκαταστάσεις και τα παιδιά υποσιτίζονταν. Σύμφωνα με την απογραφή του 1960, ένας στους πέντε ενήλικους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής ήταν αναλφάβητος.
Σήμερα, μισό αιώνα μετά, παρότι η φτώχεια μειώθηκε αισθητά σε πολλά τμήματα της Αμερικής, το οικονομικό χάσμα ανάμεσα στην εν λόγω περιοχή και στην υπόλοιπη χώρα παραμένει τεράστιο. Την ώρα που το 2012 το μέσο ετήσιο εισόδημα ενός νοικοκυριού στις ΗΠΑ ανερχόταν στις 50.000 ευρώ, στο Μπίτιβιλ δεν ξεπερνούσε τις 11.500 ευρώ. Σήμερα εκτιμάται ότι το πραγματικό ετήσιο ατομικό εισόδημα των κατοίκων του είναι κατώτερο από ό,τι ήταν το 1980. Το 50% των οικογενειών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το 1/3 των εφήβων εγκαταλείπει το σχολείο, ενώ πτυχίο πανεπιστημίου κατέχει μόλις το 5% των κατοίκων.
Πέντε από τις δέκα φτωχότερες κομητείες των ΗΠΑ βρίσκονται κατά μήκος μιας νοητής γραμμής που διασχίζει το Ανατολικό Κεντάκι. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται και η κομητεία Λι, πρωτεύουσα της οποίας είναι το Μπίτιβιλ.
Κλοπές, πλαστογραφίες, πορνεία και ναρκωτικά
Το Μπίτιβιλ όμως είναι πλέον γνωστό όχι μόνο για τη φτώχεια και την εξαθλίωση αλλά και για την επιδημία συνταγογραφούμενων κατασταλτικών ουσιών που αποδεκατίζει τον τοπικό πληθυσμό.
«Οταν εργαζόμουν ως αστυνομικός (για 16 χρόνια, τα μισά από τα οποία ως επικεφαλής της Αστυνομίας) κυκλοφορούσαν ναρκωτικά και κάναμε πολλές συλλήψεις, αλλά η κατάσταση χειροτερεύει» δήλωσε ο Στιβ Μέις, ντε φάκτο δήμαρχος της κομητείας Λι, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπίτιβιλ.
«Δεν έχουμε πολλές δουλειές εδώ. Κάποιοι προσπαθούν να ξεφύγουν. Δεν κατάφεραν αυτά που ήθελαν και φαντάζομαι πως απλώς αναζητούν μια διέξοδο. Φτιάχνονται και αφότου εθιστούν δυσκολεύονται να ξεκόψουν. Δεν πιστεύουν ότι το μέλλον επιφυλάσσει κάτι καλό για αυτούς ή αισθάνονται πως δεν υπάρχει καμία ελπίδα και έτσι συνεχίζουν. Είναι άνθρωποι όλων των ηλικιών. Τους λυπάσαι. Καλοί άνθρωποι. Κάνουν πράγματα που δεν θα έκαναν συνήθως: κλέβουν, πλαστογραφούν επιταγές, τα νεότερα κορίτσια εκπορνεύονται για τα ναρκωτικά» πρόσθεσε ο Μέις, ο οποίος αντιλαμβάνεται πλήρως το πρόβλημα καθώς ακόμη και η κόρη του έχει συλληφθεί για παράνομη προμήθεια ψυχοτρόπων φαρμάκων από ένα φαρμακείο της περιοχής στο οποίο εργαζόταν.
Κατά το 2013 το 56% των αιφνίδιων θανάτων στο Κεντάκι προκλήθηκε από υπερβολική κατανάλωση συνταγογραφούμενων φαρμάκων, ενώ το ποσοστό στην ανατολική επικράτεια της Πολιτείας ήταν ακόμη υψηλότερο. Οι περισσότεροι από τους εθισμένους κατοίκους της περιοχής καταφεύγουν στο OxyContin, ένα ιδιαίτερα εθιστικό οπιούχο παυσίπονο, γνωστό και ως «η ηρωίνη των ορεσίβιων», το οποίο διακινούν κυρίως φαρμακοποιοί αλλά και γιατροί της ευρύτερης περιοχής.
