Η εξαετής οικονομική κρίση, η γενικότερη κατάσταση αβεβαιότητας και ως κορωνίδα οι πρόσφατες τραπεζικές δεσμεύσεις μέσω των capital controls, έχουν μετατρέψει σε… ακούσια θύματα της νεοφυείς εταιρείες στην Ελλάδα.
Ένα από τα πιο ζωντανά κομμάτια της ελληνικής οικονομίας που θεωρητικά θα μπορούσε να προσφέρει πολλά στην ανάπτυξη της χώρας.
Οι Financial Times έκαναν αφιέρωμα σε αυτές τις εταιρείες και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Γράφουν συγκεκριμένα:
«Αν δεν υπήρχε η πιστωτική κάρτα της γυναίκας του, το μουσικό start-up του Γιώργου Κόλλια θα ήταν μια από τις χιλιάδες επιχειρήσεις που κατέρρευσαν φέτος.
Χτυπημένη από την ύφεση, την πολιτική αβεβαιότητα και τους κεφαλαιακούς ελέγχους που έχουν διακόψει κάθε συναλλαγή με το εξωτερικό, η κάποτε εξελισσόμενη ελληνική start-up σκηνή έχει σακατευτεί από την οικονομική κρίση της χώρας, αφήνοντας τους νέους επιχειρηματίες με την σκληρή επιλογή να τα παρατήσουν, να φύγουν από την χώρα ή να προσεύχονται για μια αλλαγή.
«Μέχρι πριν από λίγους μήνες, η Ελλάδα ήταν ένα καταπληκτικό μέρος για ένα start-up» λέει ο κ. Κόλλιας, συνιδρυτής της Gigalize. «Tα πράγματα είναι πιο δύσκολα τώρα και τις τελευταίες δύο εβδομάδες, είναι αδύνατο να γίνει οτιδήποτε. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι είναι μια καταστροφή».
Μέσω του λογαριασμού της γυναίκας του στην Ιταλία, ο κ. Κόλλιας βρήκε έναν τρόπο να κάνει πληρωμές στο εξωτερικό για τις υπηρεσίες φιλοξενίας διαδικτύου και ηλεκτρονικών μηνυμάτων στις οποίες βασίζεται η εταιρεία του, η οποία επιτρέπει σε μουσικόφιλους να κάνουν καμπάνια για συναυλίες στην πόλη τους και προσφέρει στους μουσικούς πλατφόρμα για την προώθηση περιοδειών.
«Βασικά η όλη κατάσταση μας σκοτώνει» τονίζει ο ίδιος. «Ελπίζω να είναι προσωρινό».
«Πέντε χρόνια δεν τα λες κάτι προσωρινό» πρόσθεσε με σαρκασμό ο Στέφανος Πρόκος, συνιδρυτής της εταιρείας.
Ο Στέφανος Πρόκος αριστερά και ο Γιώργος Κόλλιας δεξιά
Ένα άλλο μοντέλο
Εξαρτημένη από τον τουρισμό, την ναυτιλία και την αγροτική παραγωγή, η Ελλάδα ήλπιζε να διαφοροποιήσει την οικονομία της προς την τεχνολογία και το IT μέσω ενός μικρού αλλά αναπτυσσόμενου επιχειρηματικού οικοσυστήματος.
Είναι αρκετά τολμηρό να ξεκινάς μια επιχείρηση σε μια οικονομία που έχει συρρικνωθεί κατά 25% τα τελευταία πέντε χρόνια και προσφέρει λίγες προοπτικές για ένα υψηλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό. Τα καινοτόμα και ανατρεπτικά start-up προσφέρουν επίσης μια ελπίδα για ανατροπή της ελληνικής επιχειρηματικής κουλτούρας που είναι πιο γνωστή για την ρουσφετολογία και την αναποτελεσματικότητα.
Αλλά οι πρώτοι έξι μήνες της αριστερής κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα αποδείχτηκαν μια απότομη σύγκρουση με την πραγματικότητα ακόμα και για τους πιο ένθερμους νέους επιχειρηματίες. Η Ελλάδα φλέρταρε με μια έξοδο από την ευρωζώνη μετά από αψιμαχίες με τους πιστωτές της. Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι και η τραπεζική αργία που επιβλήθηκαν για να αποτρέψουν την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν προκαλέσει ασφυξία στην οικονομία, στριμώχνοντας όχι μόνο τα start-up αλλά και μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.
«Οι άνθρωποι σκέφτονται: τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να τα καταφέρω μόνος μου» υποστηρίζει ο Jan Versteeg, ο πρέσβης της Ολλανδίας στην Ελλάδα, που έχει δημιουργήσει το Orange Grove, μια κοιτίδα νεοφυών επιχειρήσεων στην Αθήνα, εντός του κτιρίου της πρεσβείας. «Αλλά αυτό τον μήνα οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν».
50 start up, 140 νέοι επιχειρηματίες
Παλιό γυμναστήριο, το γραφείο ανοικτού τύπου με κινούμενα γραφεία και ένα κοντέινερ που διπλώνει στα δύο ως αίθουσα συσκέψεων, φιλοξενεί ως και 140 νέους επιχειρηματίες που εργάζονται σε 50 start-ups. «Ακόμα και εδώ πολλοί σκέφτηκαν να τα παρατήσουν και να ανοίξουν ένα μαγαζί κάπου αλλού» σημειώνει ο κ. Versteeg.
Ενώ δεν είναι διαθέσιμα αξιόπιστα δεδομένα για τον αριθμό των επιχειρήσεων που έχουν φύγει από την Ελλάδα αυτό το χρόνο, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι πολλοί νέοι Έλληνες επιχειρηματίες αποφάσισαν να φύγουν από την αβεβαιότητα και να εγκατασταθούν κάπου αλλού στην Ε.Ε.
«Έγινε ξεκάθαρο ότι η έναρξη της δικής μας επιχείρησης στο εσωτερικό θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες» δηλώνει ο Γρηγόρης Ζωντανός, ο οποίος μετέφερε την υπηρεσία ταχυδρομικής μεταφοράς Weengs από την Ελλάδα στο Λονδίνο το Φεβρουάριο. «Με την Ελλάδα να είναι αντιμέτωποι με μεγάλες προκλήσεις στις βασικές της υποδομές, όπως το να μην μπορεί να κάνει βασικές τραπεζικές συναλλαγές, αναρωτιέμαι πόσες επιλογές παραμένουν» σημειώνει.
O Γρηγόρης Ζωντανός
Η Αθηνά Πίτα, που ίδρυσε το Glossopolis, ένα start-up που προσφέρει στους τουρίστες εκπτώσεις στα καταστήματα και εστιατόρια με αντάλλαγμα την εκμάθηση βασικών ελληνικών λέξεων, αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο δίλημμα.
Η Αθηνά Πίτα
«Ακόμα και σαν κάποια που θέλει να μείνει και να βοηθήσει την χώρα της, νιώθω ότι θα μπορούσα να τα διαγράψω όλα και να φύγω» αναφέρει, σημειώνοντας ότι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι έχουν κόψει την πρόσβαση της σε έσοδα μέσω διαδικτυακών portals όπως το PayPal. «Eίναι δύσκολο. Είναι πραγματικά δύσκολο.
Η κ. Πίτα εργάζεται στο Orange Grove. Ο οργανισμός, που χρεώνει τις εταιρείες 100 ευρώ τον μήνα, προσφέρει μέντορες, ελεύθερες νομικές και λογιστικές συμβουλές και οργανώνει διάφορες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, καθώς και έναν διαγωνισμό για την εύρεση χρηματοδότησης.
Οι υποστηρικτές της start-up σκηνής ελπίζουν ότι τέτοιες πρωτοβουλίες θα βοηθήσουν τους νέους Έλληνες να ξεπεράσουν τα προβλήματα και να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους μέσα στην χώρα.
Μια νέα κοινότητα
«Στο παρελθόν, οι νέοι Έλληνες επιχειρηματίες δεν επιδίωκαν να δικτυωθούν, να κάνουν μια κοινότητα. Και τα τελευταία πέντε χρόνια αυτό έχει αλλάξει δραματικά» αναφέρει ο Πάνος Παπαδόπουλος, επιτυχημένος νέος επιχειρηματίας που πλέον είναι επενδυτής με έδρα το Σαν Φρανσίσκο.
Ο κ. Παπαδόπουλος λέει ότι η κρίση έχει χρησιμεύσει ως ένα «καμπανάκι» για τους νέους Έλληνες. Αλλά ανησυχεί ότι το βάθος και η διάρκεια της έχουν διώξει πολλούς.
«Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ελληνικών start-ups είναι πως οι πιο ταλαντούχοι εργαζόμενοι που θέλουν να προσελκύσουν έχουν φύγει» σημειώνει. «Η φυγή εγκεφάλων είναι τεράστια».
Οι άνθρωποι πίσω από την Gigalize αντέχουν προς το παρόν στην Ελλάδα, αλλά ψάχνουν τρόπους να βγάλουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Η ελπίδα είναι ότι με τον τρόπο αυτό θα αυξήσουν τους 120.000 χρήστες και θα αποκοπούν από τα ελληνικά προβλήματα.
«Το ελληνικό οικοσύστημα των start-up είναι πολύ μικρό για να βοηθήσει ουσιαστικά την Ελλάδα. Χρειαζόμαστε χρόνο και βοήθεια» λέει ο κ. Κόλλιας.
«Και χρειαζόμαστε η κυβέρνηση να μην μας κλείνει το δρόμο και να μας αφήσει να κάνουμε την δουλειά μας» προσθέτει. «Αυτό είναι που μας σκοτώνει»
