ΕΦΗΒΕΙΑ : ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
- Η εφηβεία (12 έως 18 ετών) είναι μια μεταβατική περίοδος ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ώριμη ηλικία, όπου συντελούνται μεγάλες αλλαγές στα οργανικά, βιολογικά ,ψυχικά και ψυχοκοινωνικά δεδομένα.
Η εφηβεία εκφράζει το πέρασμα από μια παρασιτική, παιδική ζωή, σε μια αυτόνομη ζωή και ο έφηβος θα περάσει από την κηδεμονία, σε μια φάση που θα είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του.
Είναι μια περίοδος κρίσεων και ανισορροπίας εξαιτίας αφενός των αλλαγών που συντελούνται στη φυσιολογία του σώματος και των ψυχολογικών του συνεπειών και αφετέρου, εξαιτίας της ανάγκης των νέων να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. - Την εφηβεία χαρακτηρίζουν γενικά η καλή υγεία και η χαμηλή θνησιμότητα. Εντούτοις στην περίοδο αυτή εκδηλώνονται αρκετά συχνά συμπεριφορές κινδύνου, γιατί καλούνται συχνά να διαχειριστούν πλήθος πρωτόγνωρων συναισθημάτων. Μερικά από τα καθημερινά προβλήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι και τα οποία δύνανται να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και την ψυχική τους υγεία είναι: Άγχος εν όψει εξετάσεων, προβλήματα στις σχέσεις με συνομηλίκους, με το άλλο φύλο, με γονείς και καθηγητές, σεξουαλικές ανησυχίες.
- Σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσει την εφηβεία του, παίζουν οι εμπειρίες που έχει το άτομο τα πρώτα χρόνια της ζωής του.
Αυτό γιατί στα πρώτα χρόνια ζωής δημιουργούνται σταθερές και βαθιές συναισθηματικές σχέσεις με τους γονείς και τα άλλα μέλη της οικογένειας και υποβάλλονται πρότυπα συμπεριφορών και ηθικές αξίες.
Ανάλογα λοιπόν με την προηγούμενη ιστορία του εφήβου και με την τωρινή περιβαλλοντική, οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση στην οποία ζει, οι οργανικές και νοητικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας μπορεί να εξελιχθούν ομαλά ή να πάρουν τη μορφή σοβαρών προβλημάτων.
Σημεία και συμπτώματα που κρούουν καμπανάκι συναγερμού:
- Καταθλιπτική συμπτωματολογία:
- 26,2% των εφήβων (Community Μental Ηealth Journal)
- Λύπη, δυσθυμία,
- Μειωμένη όρεξη, μειωμένος ύπνος,
- Δυσχερής συγκέντρωση
- Διαρκής κόπωση
- «συμπεριφορές κινδύνου»
- Εθισμός σε ουσίες: – αλκοόλ
– χρήση ναρκωτικών
- Απόπειρες αυτοκτονίας: 7% 1984
13,4% 2007.
Αυξανόμενη συχνότητα 2010
- Ποια είναι τα αίτια και οι καταστάσεις που επηρεάζουν τον ψυχισμό και κατά συνέπεια τη συμπεριφορά των εφήβων:
- Στρες: – για σπουδές επαγγελματική αποκατάσταση,
– κοινωνικές σχέσεις (φιλικές, συναισθηματικές)
- στείρο εκπαιδευτικό σύστημα,
- γονείς στα πρόθυρα νευρικής και οικονομικής κρίσης,
- περίγυρος πάντα έτοιμος να κριτικάρει.
- Η απάντηση βρίσκεται στην εικόνα της σημερινής πραγματικότητας:
Στη σύγχρονη οικογένεια και οι δύο γονείς δουλεύουν πολλές ώρες, βλέπουν λίγο τα παιδιά τους και δεν ασχολούνται όσο χρειάζεται μαζί τους.
Ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα δίνει έμφαση στη μάθηση χωρίς να προσεγγίζει το παιδί από πλευράς ψυχολογικών αναγκών.
Εμείς λοιπόν,<< οι ώριμοι ενήλικες>> ας διαλέξουμε το δύσκολο δρόμο που πρέπει να σκύψουμε, να πλησιάσουμε και να αφουγκραστούμε τους εφήβους και όχι τον εύκολο δρόμο με τις φωνές και τις κατηγορίες. Εξάλλου το παράδειγμα και ο μιμητισμός χαρακτηρίζει όλο το ηλικιακό φάσμα από τη βρεφική ως την εφηβική ηλικία.
Πρέπει λοιπόν να ληφθούν μέτρα πρόληψης –στήριξης της οικογένειας και των εφήβων καθώς επίσης και μέτρα προστασίας από την Πολιτεία και τους Κρατικούς Φορείς των εφήβων από τις εθιστικές ουσίες.
Όπως πολλάκις έχει αναφέρει, γνωστός καθηγητής Νομικής Σχολής, στη χώρα μας <<υπάρχουν πολλοί και καλοί νόμοι, απλά δεν εφαρμόζονται>>. Δυστυχώς, ένας από αυτούς είναι και ο παρακάτω:
Ν.3868/2010, Άρθρο 17:
Προστασία των ανηλίκων από τη χρήση προϊόντων καπνού και αλκοόλ:
« ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΩΝ ΠΟΤΩΝ ΑΠΟ ΑΤΟΜΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 17 ΕΤΩΝ ΠΟΥ ΔΕ ΣΥΝΟΔΕΥΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ Ή ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ».
- Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες:
Οι έλληνες έφηβοι πίνουν σαν σφουγγάρια!
Τα στοιχεία της χώρας μας για την κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία είναι απογοητευτικά. Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην Ευρώπη μετά τη Δανία και τη Βρετανία.
Οι έλληνες έφηβοι ξεκινούν να πίνουν μπίρα ή κρασί στα 12-13 χρόνια τους, ενώ στα 14-15 συνεχίζουν με πιο βαριά ποτά, με τα αγόρια να υπερτερούν ελαφρώς των κοριτσιών στην κατανάλωση.
Παρακάτω, παρατίθεται μια πρόσφατη σχετικά μελέτη με στατιστικά στοιχεία που αφορούν τους Έλληνες εφήβους σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους ,σε 39 χώρες.
HBSC/WHO (Health Behaviour in School-aged Children)2010.
1)Διατροφικές συνήθειες εφήβων στην Ελλάδα ανά ηλικία (%)
2) Το σωματικό βάρος των εφήβων στην Ελλάδα, ανά ηλικία (%)
3)Φυσική άσκηση-καθιστικές δραστηριότητες των εφήβων στην Ελλάδα, ανά ηλικία (%).
4) Σχολείο και έφηβοι στην Ελλάδα ανά ηλικία
5)Θύτες και θύματα σχολικού εκφοβισμού στην Ελλάδα, ανά φύλο και ηλικία (%)
6) Σεξουαλική συμπεριφορά 15χρονων μαθητών στην Ελλάδα στο σύνολο και ανά φύλο (%)
7) Χρήση καπνού, αλκοόλ και κάνναβης στους 15χρονους στην Ελλάδα.
Η εισήγηση αυτή εκφωνήθηκε σε σχετική εκδήλωση στις 13-5-15.
Δέσποινα Τζιρά-Λιάντση
Παιδίατρος-ΤΖΙ, Επιμελήτρια Β’, Γ.Ν.ΓΡΕΒΕΝΩΝ
—————————————————————————————–
Οι εμπεριστατωμένες πληροφορίες που μας έδωσε η κειμενογράφος με τόση πειστικότητα και σαφήνεια, αλλά και με υποκρυπτόμενη κραυγαλέα την αγωνία για τα προβλήματα των Νέων, ας μας ξυπνήσουν και ας στοιχηθούμε όλοι μας σε μια κοινή προσπάθεια για την εξομάλυνση των προβλημάτων της νυν νέας γενιάς και την πρόληψη εκείνων της επερχόμενης.
Για να προλάβουμε έτσι και τη γήρανση της πατρίδας μας μ’ αυτή τη νοσηρότητα των νέων της, μεσα σε όλα τα άλλα της προβλήματα.
Ζιώγα Κατερίνα
Εκπαιδευτικός
