Η αποτύπωση μιας τραγωδίας από τον οικονομολόγο Μοχάμεντ Ελ Εριάν
Την ώρα που οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών καταρρέουν, η ένταση της ρητορικής αυξάνεται και το χρονοδιάγραμμα γίνεται τρομακτικά πιεστικό, μεγαλώνει η ανησυχία ότι οι διαφωνίες γύρω από την Ελλάδα δεν είναι μια ακόμη πράξη στο ελληνικό δράμα.
Με άρθρο του στο Bloomberg View, ο γνωστός οικονομολόγος Μοχάμεντ Ελ Εριάν καταγράφει τους 11 λόγους που στην παρούσα φάση κάνουν την κατάσταση πολύ επικίνδυνη για την Ελλάδα, σε σύγκριση με ότι έχει γίνει στο παρελθόν. Κάνει δε λόγο για «ανησυχία που περιλαμβάνει ένα άθλιο σύνολο περιστάσεων που μπορούν να σχηματίσουν μια αναπόφευκτη πραγματικότητα, δηλαδή την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, είτε μέσω συνειδητής απόφασης, είτε μέσω ατυχήματος».
Αυτοί οι 11 λόγοι, σύμφωνα με τον Ελ Εριάν, είναι οι εξής:
1. Η Ελλάδα ξεμένει με γρήγορους ρυθμούς από χρήματα. Η κατάσταση είναι τόσο δύσκολη που βάζει το αδιανόητο στο τραπέζι: Η Ελλάδα να κηρύξει στάση πληρωμών και να μην καταβάλει τη δόση προς το ΔΝΤ.
2. Με ένα τέτοιο ενδεχόμενο να φαντάζει ολοένα και πιο πιθανό, ακόμη και δομικοί κάτοχοι του ελληνικού χρέους, όπως οι ξένες θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών, αποβάλλουν το βάρος από πάνω τους. Την ίδια στιγμή, οι τραπεζικές καταθέσεις εξανεμίζονται, αφού ήδη μεγάλα ποσά έχουν εγκαταλείψει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
3. Όλα αυτά επιδεινώνουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση και αναζητείται οξυγόνο από μια οικονομία που δοκιμάζεται. Τα γεγονότα αυτά οδηγούν σε μεγαλύτερη στήριξη από τον ΕLA, με την ΕΚΤ να λέει σε αυστηρούς και κατηγορηματικούς τόνους ότι αυτά τα χρήματα δεν προορίζονται για να καλύψουν τα κενά που δημιουργούνται σε άλλους τομείς.
4. Η λύση περιλαμβάνει τέσσερις κύριες συνιστώσες: Τις πολιτικές μεταρρυθμίσεων της Ελλάδας, την άμεση χρηματοδότηση από τους πιστωτές, την πρόσθετη μείωση του χρέους και τη χαλάρωση ορισμένων απαιτήσεων για αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία. Οι όροι αυτοί θα πρέπει να εφαρμοστούν ταυτόχρονα και θα πρέπει να συνοδεύονται από στενή συνεργασία και συνεχείς εποικοδομητικές διαβουλεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, των εταίρων της, των περιφερειακών οργάνων και του ΔΝΤ. Αυτή τη στιγμή, πάντως, μια τέτοιου είδους συνεργασία δεν υφίσταται.
5. Η μικροπολιτική, οι δογματισμοί και τα τυφλά σημεία συσκοτίζουν την οικονομική και χρηματοδοτική πραγματικότητα της Ελλάδας και παίζουν, πλέον, μεγαλύτερο ρόλο. Η επίρριψη ευθυνών ανάμεσα στις δύο πλευρές έχει υπονομεύσει τις διαπραγματεύσεις.
6. Ακόμα και αν η Ελλάδα έχει μια λογική στην οικονομική πολιτική που θέλει να ασκήσει, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται δημόσια δεν της έχει προσφέρει την υποστήριξη από χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Οι δημόσιες πόζες στις οποίες αναλώνεται, οι ατυχείς διαπραγματευτικές τακτικές και η αδιαλλαξία, κάνουν τα όποια βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης να χάνονται στην μετάφραση.
7. Η αδιάλλακτη στάση της Ευρώπης αντανακλά κάτι περισσότερο από μια απλή αποδοκιμασία του τρόπου με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση διαχειρίζεται τις διαπραγματεύσεις. Η Ευρώπη είναι καλύτερα οχυρωμένη σε σύγκριση με το 2010 και το 2012 για τον κίνδυνο μετάδοσης. Οι αγορές είναι πιο ήρεμες μπροστά στο ενδεχόμενο Grexit, καθώς κατέχουν μικρό μέρος του ελληνικού χρέους, ενώ και η ΕΚΤ έχει δημιουργήσει έναν κατάλληλο αμυντικό μηχανισμό.
8. Παρότι τα πράγματα είναι σε καλύτερη θέση από ότι στο παρελθόν, δεν σημαίνει ότι είναι και απόλυτα ασφαλή. Η εύθραυστη ανάπτυξη στην Ευρώπη κατά πάσα πιθανότητα θα δεχθεί πλήγμα αν τα πράγματα για την Ελλάδα εκτροχιαστούν. Ορισμένα ιδρύματα θα αντιμετωπίσουν οικονομικές πιέσεις, ενώ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τις περιφερειακές επιπτώσεις ενός Grexit ή Graccident, δεδομένου πως αυτά τα δεδομένα δεν είχαν προβλεφθεί κατά τον σχεδιασμό της Ευρωζώνης.
9. Η κατάσταση έχει ως εξής: Υπάρχει μια πιθανότητα της τάξης του 45% να υπάρξει ένας «ακατάστατος συμβιβασμός» την τελευταία στιγμή, σε ποσοστό 10% υπάρχει το ενδεχόμενο να έχουμε μια ουσιαστική πολιτική επανάσταση και σε 45% μια έξοδο από ατύχημα, καθώς τα πράγματα θα ξεφύγουν από τον έλεγχο. Σύμφωνα με το τρίτο σενάριο, αν η Ελλάδα αθετήσει κάποιες πληρωμές, τότε θα επιβληθεί έλεγχος κεφαλαίων και θα αναγκάσει την Ελλάδα να βγει από το ευρώ.
10. Κάποιος αισιόδοξος θα προβάλει το 45% της συμφωνίας και του συμβιβασμού, έτσι ώστε να αποφευχθεί το χάος στο παρά πέντε. Ένας ρεαλιστής θα υπενθυμίσει πως υπάρχει 90% πιθανότητα να μην επιτευχθεί αποφασιστική πρόοδος και πως η Ελλάδα και η ευρωζώνη θα δοκιμάσουν μια εντατικοποίηση από επαναλαμβανόμενες εντάσεις και πολιτικά αδιέξοδα. Είτε άμεσα, είτε καθ’ οδόν.
11. Οι προαναφερόμενες πιθανότητες θα μπορούσαν να αλλάξουν και να χαραχθεί τελικά μια οραματική πολιτική και από τις δύο πλευρές, έτσι ώστε να οικοδομηθούν τα πρώτα βήματα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Η πρόκληση όμως για ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι ότι εξαντλείται ο χρόνος.
