Αγορά μετοχών και εντόκων γραμματίων, σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων, δάνεια που χορηγούνται σε φυσικά πρόσωπα, απόκτηση πρώτης κατοικίας, αγορά κινητών πραγμάτων όπως πίνακες ζωγραφικής, επίπλων ή κοσμημάτων άνω των 10.000 ευρώ ακόμη και γονικές παροχές σε χρήμα άνω των 300 ευρώ τον χρόνο αποτελούν πλέον τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και πρέπει να δηλωθούν στη φετινή φορολογική δήλωση.
Το νέο έντυπο Ε1 το οποίο θα υποβάλουν φέτος σχεδόν έξι εκατομμύρια φορολογούμενους περιλαμβάνει νέους κωδικούς τους οποίους θα πρέπει να συμπληρώσουν οι φορολογούμενοι που το 2014 αγόρασαν μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ή επένδυσαν σε ομόλογα ή έντοκα ή τοποθέτησαν χρήματα στις επιχειρήσεις του.
Φέτος οι φορολογούμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πιο αυστηρό «πόθεν έσχες» κατά την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων αφού ουσιαστικά, όλες σχεδόν οι δαπάνες των φυσικών προσώπων για την απόκτηση κινητών ή ακινήτων περιουσιακών στοιχείων, για δωρεές και δάνεια λαμβάνονται πλέον υπόψη από την εφορία για τον τεκμαρτό προσδιορισμό των φορολογητέων εισοδημάτων του έτους 2014, οπότε θα πρέπει να δικαιολογούνται και να καλύπτονται από δηλωθέντα εισοδήματα.
Σε περίπτωση που τα εισοδήματα που δηλώνονται είναι χαμηλότερα των τεκμαρτών ο φόρος εισοδήματος θα υπολογίζεται επί των τεκμαρτών εισοδημάτων, εκτός εάν οι φορολογούμενοι δικαιολογήσουν τις διαφορές.
Με βάση το άρθρο 32 του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος καταργήθηκαν οι απαλλαγές από τα τεκμήρια οι οποίες ίσχυαν μέχρι και πέρυσι. Το νέο καθεστώς αναλύεται στην εγκύκλιο της Γενικής Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Κατ. Σαββαϊδου σύμφωνα με την οποία στις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για:
1 Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Ως κινητά πράγματα μεγάλης αξίας νοούνται εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), όπως πίνακες ζωγραφικής, πολύτιμοι λίθοι, κοσμήματα, έπιπλα, έργα τέχνης κ.λπ.
2 Αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή ανώνυμης εταιρείας (ΟΕ, ΕΕ ή ΑΕ) ή εταιρίας περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας.
3 Αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς. Στην έννοια των χρεογράφων συμπεριλαμβάνονται, ειδικότερα, οι ομολογίες, τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, τα ομόλογα τραπεζών, τα προθεσμιακά συμβόλαια, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, τα συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, οι μετοχές και γενικά προϊόντα που μπορούν να διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια και στις αγορές.
4 Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενών κολύμβησης. Ως τεκμήριο θα ληφθεί υπόψη το πραγματικό τίμημα αγοράς, δηλαδή το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε θα λαμβάνεται υπόψη το ποσό αυτό. Δηλαδή ακόμη κι αν η αντικειμενική αξία του ακινήτου είναι μεγαλύτερη από το τίμημα αγοράς που αναγράφεται στο συμβόλαιο, ως τεκμήριο προσδιορισμού του εισοδήματος θα λαμβάνεται υπόψη η τιμή που αναγράφεται στο συμβόλαιο. Συγκεκριμένα, διευκρινίζεται ότι ο υπολογισμός του τεκμηρίου με βάση την τιμή που αναγράφεται στο συμβόλαιο, έστω κι αν αυτή είναι μικρότερη της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, θα ισχύσει για όλες τις αγορές ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν εντός του 2014.
5 Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε, δηλαδή προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Περιλαμβάνονται και τα δάνεια και χρηματικές διευκολύνσεις που χορηγούν εταίροι, μέλη ή μέτοχοι στις εταιρίες που συμμετέχουν.
6 Δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα 300 ευρώ, εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, δήμους, ΑΕΙ, νοσοκομεία κλπ.
7 Αποπληρωμή δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής. Τεκμήριο θεωρείται το σύνολο των χρημάτων που δαπάνησε ο φορολογούμενος εντός του προηγούμενου έτους για να εξοφλήσει τοκοχρεολυτικές δόσεις στεγαστικών, καταναλωτικών ή προσωπικών δανείων που έλαβε από τις τράπεζες, καθώς επίσης και για την αποπληρωμή των δόσεων των πιστωτικών του καρτών. Στο συνολικό ποσό της δαπάνης αυτής περιλαμβάνεται και το ποσό των κανονικών τόκων και των τυχών τόκων υπερημερίας.
Τα «όπλα» για να γλιτώσετε φόρους
Δάνεια από συγγενείς, πώληση περιουσιακών στοιχείων καθώς και γονική παροχή ή δωρεά χρηματικών ποσών μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια για τους φορολογούμενους που θέλουν να αποφύγουν τη παγίδα των τεκμηρίων. Τα όπλα για να αποφύγετε τις παγίδες των τεκμηρίων είναι τα εξής:
- Πραγματικά εισοδήματα. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, οι τόκοι από REPOS, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας, οι αποζημιώσεις απολύσεων κ.λπ.
- Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα. Τέτοια ποσά είναι για παράδειγμα το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, η αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική εταιρεία για κάποιο ατύχημα κ.λπ.
- Έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2014 πρέπει να αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου. Εάν το κόστος απόκτησης του πωληθέντος εντός του 2014 περιουσιακού στοιχείου είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο την χρονιά κατά την οποία αποκτήθηκε (αν δηλαδή κατά το έτος απόκτησης του περιουσιακού στοιχείου δεν ίσχυε γι’ αυτό απαλλαγή από το τεκμήριο) και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους εκείνου, τότε το τίμημα το οποίο καταβλήθηκε τη χρονιά εκείνη για την απόκτησή του δεν θα πρέπει να αφαιρείται από το τίμημα στο οποίο πωλήθηκε εντός του 2014 και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό του τιμήματος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος.
- Εισαγωγή συναλλάγματος. Χρηματικά ποσά σε συνάλλαγμα που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2014, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται.
- Αποταμιεύσεις από προηγούμενα έτη. Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2014, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2013 και αναλώθηκαν εντός του 2014. Πρόκειται για τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών». Με την «ανάλωση κεφαλαίου», οι φορολογούμενοι μπορούν να καλύψουν την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων επικαλούμενοι εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20 ή 30 χρόνια.
- Δάνεια από τράπεζες-συγγενείς.
- Ποσά που εισέπραξε το 2014 ο φορολογούμενος είτε από δωρεές είτε από γονικές παροχές.
- Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του Ο.Π.Α.Π.
