Χαρτί και καλαμάρι ο Γ. Ντάισελμπλουμ αποκαλύπτει στους FT και τον δημοσιογράφο Πήτερ Σπίγκελ όλο το χρονικό των διαπραγματεύσεων με Τσίπρα και Βαρουφάκη
Χαρτί και καλαμάρι ο Γερούν Ντάισελμπλουμ αποκαλύπτει στους FT και τον δημοσιογράφο Πήτερ Σπίγκελ όλο το χρονικό των διαπραγματεύσεων με Τσίπρα και Βαρουφάκη και τη συμφωνία στο Eurogroup.
Το χρονικό δια στόματος Γερούν και πένας Σπίγκελ.
«Όταν ο Γερούν Ντάισελμπλουμ έλαβε τελικά την επιστολή από την Αθήνα, ήταν κάτι περισσότερο από μια μικρή έκπληξη.
Τις προηγούμενες 48 ώρες, ο πρόεδρος της Ευρωομάδας των υπουργών Οικονομικών είχε συνομιλίες με τον Αλέξη Τσίπρα, τον Έλληνα Πρωθυπουργό, για το τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει μια επιστολή που θα ζητούσε τετράμηνη παράταση του προγράμματος διάσωσης της Αθήνας ύψους 172 δισ. ευρώ. Είχαν μιλήσει επανειλημμένως μέσω τηλεφώνου, είχαν ανταλλάξει πρόχειρα κείμενα, είχαν προτείνει αλλαγές.
Αλλά η επιστολή που παρέλαβε ο κ. Ντάισελμπλουμ, υπογεγραμμένη από τον Γιάνη Βαρουφάκη, δεν θύμιζε σε τίποτα αυτές τις συζητήσεις.
Κάλεσα τον κ. Τσίπρα και είπα: «κοίτα, δεν ξέρω τι συνέβη, αλλά μου στείλατε ένα εντελώς διαφορετικό έγγραφο» είπε ο κ. Ντάισελμπλουμ σε μια συνέντευξή του. «Και ο Τσίπρας ήταν έκπληκτος.« Πώς είναι αυτό δυνατόν; » το ελέγξαμε. Κάποιος το έχει αλλάξει
Οι βασικές δεσμεύσεις, όπως η εξασφάλιση υψηλών πλεονασμάτων για να μειωθεί σταδιακά το δημόσιο χρέος της, ήταν πλέον πολύ πιο ασαφής.
Αντιμέτωπος με ένα βέτο από το Βερολίνο, ο κ Ντάισελμπλουμ, ο οποίος είναι επίσης υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, τηλεφώνησε στην Αθήνα.
«Κάλεσα τον κ. Τσίπρα και είπα: «κοίτα, δεν ξέρω τι συνέβη, αλλά μου στείλατε ένα εντελώς διαφορετικό έγγραφο» είπε ο κ. Ντάισελμπλουμ σε μια συνέντευξή του. «Και ο Τσίπρας ήταν έκπληκτος.« Πώς είναι αυτό δυνατόν; » το ελέγξαμε. Κάποιος το έχει αλλάξει».
Μετά από πέντε ημέρες σχεδόν ατελείωτες διαπραγματεύσεις – κάποιες αυτοπροσώπως, κάποιες μέσω email, κάποιες από το τηλέφωνο – οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία την περασμένη Τρίτη, που σε μεγάλο βαθμό συμφωνούσε με τους όρους του κ. Ντάισελμπλουμ.
Ήταν μια συμφωνία επέκτασης της ελληνικής διάσωσης πέραν της ημερομηνίας λήξης της στις 28 Φεβρουαρίου, απομακρύνοντας ένα bank run και την πιθανή χρεοκοπία της χώρας.
Σε μια ακόμη υποχώρηση, η νέα αριστερή κυβέρνηση της Αθήνας δεσμεύτηκε να ανταποκριθεί στους όρους των μεταρρυθμίσεων του υφιστάμενους προγράμματος, κάτι που επί μακρόν ορκιζόταν ότι δεν θα κάνει ποτέ.
Η συμφωνία σηματοδότησε το τέλος ενός μήνα συνομιλιών κατά τις οποίες ο κ. Ντάισελμπλουμ και το σκληρό διαπραγματευτικό στιλ του, συγκρούστηκε άμεσα με τον κ. Βαρουφάκη, τον Έλληνα ομόλογό του.
Αν και η καταστροφή απετράπη και οι διαπραγματεύσεις άφησαν πληγωμένους εγωισμούς σε όλες τις πλευρές, ο κ Ντάισελμπλουμ κατέστησε σαφείς τις παρατηρήσεις του σχετικά με το επεισόδιο.
Αυτό δείχνει ότι τα επόμενα βήματα που απαιτούνται θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο έντονα και δύσκολα για την Ελλάδα και τους 18 εταίρους της στην ευρωζώνη.
Αυτή είναι η δουλειά μου…να πιέζω και άλλους υπουργούς, οι οποίοι είναι εξίσου σκληροί και πεισματάρηδες
Καθισμένος στο καλά οργανωμένο γραφείο του στο σύγχρονο ολλανδικό Υπουργείο Οικονομικών στη Χάγη, ο κ Ντάισελμπλουμ δεν ζήτησε συγγνώμη για το ύφος του, λέγοντας ότι η δουλειά του να «πιέσει« τον κ. Βαρουφάκη.
Αν και αναγνώρισε ότι «μερικές φορές οι άνθρωποι θυμώνουν» κατά τη διάρκεια αυτών των συνομιλιών, αρνήθηκε τα δημοσιεύματα ότι οι δύο τους σχεδόν ήρθαν στα χέρια, κάποια στιγμή.
«Αυτά είναι όλα σκουπίδια», είπε. «Το θέμα είναι ότι εγώ έπρεπε να τον πιέσω προς προς μια λύση, αυτή είναι η δουλειά μου. Πρέπει επίσης να πιέζω και άλλους υπουργούς, οι οποίοι είναι εξίσου σκληροί και πεισματάρηδες».
Οι προσπάθειες του κ Ντάισελμπλουμ άρχισαν λίγες ημέρες μετά την εκλογή της νέας ελληνικής κυβέρνησης στα τέλη Ιανουαρίου, στο πλαίσιο ενός ταξιδιού αστραπή στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για το μέλλον της διάσωσης στην Ελλάδα, ο ίδιος και ο κ. Βαρουφάκης κατέληξαν σε μια δημόσια αντιπαράθεση. Οι αγορές υποχώρησαν.
Ο κ Ντάισελμπλουμ υπερασπίστηκε την απόφαση να επισκεφθεί την ελληνική πρωτεύουσα, πριν ακόμα η νέα κυβέρνηση, πάρει επισήμως την εξουσία, λέγοντας ότι προσπάθησε να ανατρέψει ορισμένες από τις ζημίες που είχαν γίνει κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
«Υπήρχαν πολλοί πολιτικοί από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι είχαν ουσιαστικά παρέμβει, δίνοντας συμβουλές στο ελληνικό εκλογικό σώμα για το τι έπρεπε να ψηφίσουν, κάτι το οποίο δεν πίστευα ότι ήταν σωστό» είπε ο κ Ντάισελμπλουμ.
«Δεν έχουμε πολύ χρόνο, θα πρέπει να αρχίσουμε να δουλεύουμε μαζί τους, και θέλω να τους στείλω το μήνυμα ότι σας αποδέχομαι πλήρως ως νέους εταίρους. Ας ξεκινούσαν οι συνομιλίες».
Η μεγαλύτερη πίεση στην Αθήνα ήταν όταν από τις δημόσιες δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη και άλλων υπουργών περί χρεοκοπίας προκλήθηκαν μαζικές τραπεζικές αναλήψεις
Παρά τη δύσκολη αρχή, ο κ Ντάισελμπλουμ είπε ότι η σκληρή γραμμή της νέας κυβέρνησης άρχισε να μαλακώνει από τις δημόσιες δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη και των άλλων υπουργών ότι η Ελλάδα είχε χρεοκοπήσει προκάλεσε μαζικές τραπεζικές αναλήψεις. Αυτό, τελικά, ενίσχυσε τις πιέσεις προς την Αθήνα να κάνει μια συμφωνία γρήγορα, πρόσθεσε. «Αυτή ήταν η μεγαλύτερη πίεση».
Την περασμένη εβδομάδα, η ελληνική κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε πως οι αναλήψεις καταθέσεων έφτασαν τα 400 εκ. ευρώ την ημέρα. Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, σύμφωνα με αξιωματούχους, το ποσοστό αυτό είχε σχεδόν διπλασιαστεί.
Ωστόσο, η επίτευξη της συμφωνίας αποδείχθηκε δύσκολη.
Μια πρώτη συνεδρίαση της Ευρωομάδας για να ξεκινήσει η διαδικασία τέλειωσε με πικρία. Ο κ Ντάισελμπλουμ προσπάθησε και πάλι 5 ημέρες αργότερα, αλλά η εξέλιξη ήταν ακόμα πιο θεαματική:
Ο κ. Ντάισελμπλουμ κατηγορεί την Επιτροπή, η οποία συνήθως ήταν πιο επιεικής προς την Ελλάδα από ό,τι έναντι των άλλων για το μπλέξιμο με το έγγραφο Μοσκοβισί
Ο κ Βαρουφάκης σε δηλώσεις του κατηγόρησε τον Ολλανδό ότι άλλαξε τη συμφωνία που είχε κάνει η Αθήνα με τον Πιερ Μοσκοβισί, τον οικονομικό επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο κ. Ντάισελμπλουμ κατηγορεί την Επιτροπή, η οποία συνήθως ήταν πιο επιεικής προς την Ελλάδα από ό,τι έναντι των άλλων πιστωτών της, λέγοντας ότι η παρέμβασή της είχε βραχυκυκλώσει τη σωστή διαδικασία και ότι είχε κρατηθεί στο σκοτάδι.
«Οι Έλληνες τότε νόμιζαν ότι είχαν πετύχει συμφωνία» δήλωσε ο κ Ντάισελμπλουμ. «Εγώ δεν συμμετείχα σ’ αυτό, και αυτό δεν ήταν πολύ έξυπνο. Αν θέλετε να κάνετε μια συμφωνία με την Ευρωομάδα, καλό θα ήταν να με ενημερώσετε σχετικά με το τι προσπαθείτε να κάνετε».
Αντ ‘αυτού, ο κ Ντάισελμπλουμ εξέδωσε τις δικές του, πολύ πιο σκληρές προτάσεις, οι οποίες γρήγορα διέρρευσαν στον Τύπο.
Έβαλε τα χέρια του στο κεφάλι του για να μιμηθεί την αντίδρασή του όταν έμαθε για τη διαρροή – πιθανώς ενορχηστρωμένη από τον κ. Βαρουφάκη.
«Ξέρω ότι στην πολιτική είναι όλα σχετικά με τις εντυπώσεις», είπε.
«Αλλά εάν είστε σε μια τόσο ευαίσθητη διαδικασία, προσπαθώντας να αποκαταστήσετε την εμπιστοσύνη, τότε… περπατήστε στην αίθουσα Τύπου και να πείτε: Αχ, αυτοί οι άνθρωποι είναι ανάξιοι εμπιστοσύνης, κοιτάξτε τι προσπαθούν να μας κάνουν». Αυτό δεν ήταν πολύ χρήσιμο.
Η τρίτη και τελευταία συνεδρίαση της ευρωομάδας πραγματοποιήθηκε την ημέρα αφού η Αθήνα έστειλε τελικά το αίτημά του για παράταση, και ο κ Ντάισελμπλουμ άλλαξε στρατηγική. Οι βασικοί παράγοντες της συζήτησης ήταν όλοι παρόντες: τα τρία θεσμικά όργανα που παρακολουθούν τη διάσωση στην Ελλάδα (η Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), «μαζί με τους Έλληνες και τους Γερμανούς, για να το θέσω πολύ ωμά» είπε ο κ. Ντάισελμπλουμ.
Όλοι ήρθαν για τις διαπραγματεύσεις πριν από τη συνάντηση. Όμως, αντί να ασχοληθεί με τον κ. Βαρουφάκη, ο κ Ντάισελμπλουμ μίλησε μόνο για τον κ. Τσίπρα στο τηλέφωνο. «Δεν είδα καθόλου τον Βαρουφάκη εκείνο το πρωί», είπε. «Δεν του μίλησα καθόλου».
Μετά από ώρες συνομιλιών με τον Έλληνα πρωθυπουργό και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, κ Ντάισελμπλουμ δημιούργησε μια take-it-or-live it προσφορά και την παρουσίασε στον κ Τσίπρα, ενώ ένα δωμάτιο γεμάτο με υπουργούς Οικονομικών περίμενε ανυπόμονα.
«Είπα στον κ. Τσίπρα, αυτό είναι», θυμάται. «Και νομίζω ότι μετά από 15 λεπτά με κάλεσε πίσω και ανταλλάξαμε μόνο μια λέξη. Αυτό ήταν».
