Ποιες χώρες θα επιβαρύνονταν περισσότερο

Στα 194,7 δισ. ευρώ ανέρχονται τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από την ευρωζώνη από το 2010 μέχρι και σήμερα, εκ των οποίων τα 52,9 δισ. ευρώ αφορούν σε διμερή δάνεια στο πλαίσιο του πρώτου Μνημονίου και 141,8 δισ. ευρώ σε δάνεια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

Σε περίπτωση επιδείνωσης των σχέσεων της Ελλάδος με τη ζώνη του ευρώ, σε βαθμό που η χώρα θα εξωθούταν να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα (η ιδιότητα μέλους της ευρωζώνης είναι αμετάκλητη), τόσο τα 194,7 δισ. ευρώ των ανωτέρω δανείων, όσο και τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που διακρατά το ευρωσύστημα (η ΕΚΤ και οι άλλες ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες) δεν θα μπορούσαν στην πράξη να εξοφληθούν πλήρως.

Αν και η προσοχή εστιάζεται στις ζημιές που θα αναλάμβανε η Γερμανία από πιθανόν Grexit, αυτές -όπως προκύπτουν από τη συμμετοχή της χώρας στα δύο δανειακά προγράμματα της Ελλάδος- συνολικά δεν ξεπερνούν τα 56,3 δισ. ευρώ. Οι εναπομένουσες ωστόσο δυνητικές ζημίες ύψους 138,4 δισ. ευρώ θα βάρυναν τις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ.

Πρώτο Μνημόνιο και GLF

Τα διμερή δάνεια που χορηγήθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου Μνημονίου (Greek loan facility- GLF) προήλθαν από 14 χώρες της ζώνης του ευρώ. Συνολικά εκταμιεύθηκαν 52,9 δισ. ευρώ, από τα 80 δισ. ευρώ που προέβλεπε η αρχική σύμβαση. Από αυτά τα δάνεια οι χώρες της ζώνης του ευρώ επιβαρύνθηκαν ως εξής:

 Τα δάνεια του EFSF

Υπενθυμίζεται πως οι εκδόσεις ομολόγων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας καλύπτονται από εγγυήσεις που παρέχονται από τα κράτη μέλη της ζώνης του, σύμφωνα με το μερίδιό τους στο καταβεβλημένο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σε αντίθεση με το ΔΝΤ, ο EFSF δεν απολαμβάνει καθεστώς προνομιακού πιστωτή, δηλαδή τα ομόλογα του κουρεύονται.

Ωστόσο, ο EFSF δεν πτωχεύει «αυτομάτως» εάν κηρύξει πτώχευση μια χώρα που έχει δανείσει, καθώς έχει σχεδιαστεί με τρόπο που αποκλείει μια τέτοια κατάσταση. Συγκεκριμένα, εάν μια χώρα επρόκειτο να αθετήσει τις πληρωμές της, θα ζητούνταν άμεσα από τους εγγυητές της τα δάνεια που δεν έχει αποπληρώσει, στο βαθμό που κάθε κράτος μέλος της ευρωζώνης μετέχει εγγυοδοτικά στο Ταμείο. Εάν ένας εγγυητής δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του, τις εγγυήσεις του τις καλύπτουν οι άλλοι (οι εγγυητές κατατάσσονται ισότιμα μεταξύ τους).

 Ασύμφορες ζημίες

Αν και οι δυνητικές ζημιές από ενδεχόμενο Grexit μοιάζουν για κάποιες χώρες διαχειρίσιμες -ειδικά για την Γερμανία που το διατυμπανίζει άλλωστε- ωστόσο το βάρος για τους κρατικούς προϋπολογισμούς και διασταλτικά για τους φορολογουμένους των μικρότερων χωρών θα ήταν πολύ μεγάλο.

Ενδεικτικά, πέραν των ζημιών της Γερμανίας ύψους 56,3 δισ. ευρώ, η Γαλλία θα σημείωνε ζημιές 42,34 δισ. ευρώ, η Ιταλία ζημιές 37,205 δισ. ευρώ, η Ισπανία ζημιές 24,72 δισ. ευρώ, η Ολλανδία θα σημείωνε ζημιές 11,87 δισ. ευρώ και η Αυστρία θα ζημιωνόταν κατά 5,79 δισ. ευρώ.

Στις προαναφερόμενες απώλειες δεν περιλαμβάνονται οι ζημιές που θα έπρεπε να αναλάβουν οι χώρες από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατεί η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος, αλλά και το «κενό» στον ισολογισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που θα προέκυπτε από μια αποχώρηση της Ελλάδος από το ευρώ.

Ομοίως, δεν περιλαμβάνεται η πιθανή -και όχι αμελητέα – ενίσχυση που θα έπρεπε να δεχθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας , προκειμένου να διασφαλίσει επαρκώς τη ζώνη του ευρώ έναντι ενδεχόμενης διάχυσης της κρίσης από τις επιπτώσεις του Grexit.

Οι δανειακές συμβάσεις

Μπορεί θεωρητικά τα χρήματα των δανείων να είναι ανακτήσιμα μέσω των όρων των δανεικών συμβάσεων που έχει συνομολογήσει η Ελλάδα, αλλά αυτή θα ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία που θα απαιτούσε πολλά χρόνια για να επιλυθεί.

Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με την Κύρια Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης («Master Financial Assistance Facility Agreement») που έχει υπογράψει η χώρα με τους δανειστές της στο πλαίσιο του δεύτερου δανείου, η Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος και το ΤΧΣ παραιτούνται «αμετάκλητα και άνευ όρων» από οποιαδήποτε ασυλία της οποίας είναι ή ενδέχεται να καταστούν δικαιούχοι, όσον αφορά στα ίδια ή τα περιουσιακά τους στοιχεία, από νομικές διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων, χωρίς περιορισμό, της ασυλίας έναντι αγωγής , δικαστικής ή άλλης εντολής , από κατάσχεση, σύλληψη ή ασφαλιστικά μέτρα πριν την έκδοση δικαστικής απόφασης και από την εκτέλεση και επιβολή εις βάρος των περιουσιακών τους στοιχείων, στο βαθμό που αυτό δεν απαγορεύεται από αναγκαστικό δίκαιο.

Στην ίδια βάση, κανένα περιουσιακό στοιχείο δεν απολαύει ασυλίας για λόγους εθνικής κυριαρχίας ή άλλως από δικαιοδοσία, κατάσχεση – είτε πριν είτε μετά τη δικαστική απόφαση – ή εκτέλεση σε σχέση με οποιαδήποτε ενέργεια ή διαδικασία αφορά τη σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης.

δολ