Σε ελεύθερη πτώση συνεχίζει να βρίσκεται η τιμή του πετρελαίου, η οποία έχει φθάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, σημειώνοντας πτώση κατά 37% από τις αρχές του 2014, γεγονός που προαναγγέλλει σημαντικές αλλαγές στην τσέπη του απλού καταναλωτή και, κυρίως, στο γεωπολιτικό παιχνίδι.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Ιούνιο η τιμή έφθανε τα 92,1 ευρώ το βαρέλι και σήμερα το Brent πωλείται στα 54,4 ευρώ ανά βαρέλι με τους αναλυτές να προβλέπουν ότι, με βάση τις κατάλληλες συνθήκες, η τιμή θα μπορούσε να φθάσει έως και τα 32,05 ευρώ. Μάλιστα, όπως τονίζουν οι Financial times, σε πραγματικούς όρους οι τιμές έχουν φθάσει στα επίπεδα του 1979.
Τι κρύβεται: Ενας νέος «πόλεμος» ή αλλαγή ενεργειακής πολιτικής;
Οι απόψεις, πάντως, για το τι κρύβεται πίσω από την κατρακύλα της τιμής του πετρελαίου είναι πολλές και αρκετά διαφορετικές.
Η πιο… ενεργειακή άποψη κάνει λόγο για τις δομικές αλλαγές στην ενεργειακή αγορά και το ρόλο της τεχνολογίας η οποία σταδιακά απομακρύνεται από τη χρήση πετρελαίου ως βασικού καυσίμου.
Οι χώρες που πρωτοπορούν στην τεχνολογία, όπως οι ΗΠΑ, αναφέρουν οι Financial Times, εγκαταλείπουν σταδιακά το πετρέλαιο, γεγονός που αυξάνει την προσφορά και μειώνει τη ζήτηση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του σχιστολιθικού αερίου, το οποίο χρησιμοποιείται και παράγεται όλο και περισσότερο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και ο αντίκτυπός του γίνεται τώρα αισθητός στην αγορά. Την ίδια στιγμή, η Κίνα ετοιμάζεται να ξεκινήσει παραγωγή σχιστολιθικού αερίου κάτι που αναμένεται να αλλάξει τις ισορροπίες στο παιχνίδι. Παράλληλα, οι νέες τεχνολογικές μέθοδοι μειώνουν το κόστος φέρνοντας τον κλάδο σε βαθύτερα νερά, ενώ, η στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως στην ηλιακή, δημιουργούν διαφορετικά «ανοίγματα» στην ενεργειακή διαφορά.
Οι εκτιμήσεις από την ενεργειακή σκοπιά, ωστόσο, τελειώνουν κάπου εδώ, καθώς, η δεύτερη ανάγνωση είναι πως το ενεργειακό παιχνίδι ήταν ανέκαθεν πολιτικό-γεωπολιτικό και η πτώση στην τιμή του πετρελαίου κρύβει στο παρασκήνιο έναν νέο «πόλεμο» μεταξύ των παραγωγών χωρών.
Υπενθυμίζεται ότι η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής βρίσκεται σε πλήρη ανάφλεξη, ενώ, όπως σημειώνει το αμερικανικό δίκτυο NBC, η Σαουδική Αραβία ήταν η πρώτη χώρα που «μίλησε» για έναν πόλεμο πετρελαίου, τη στιγμή που η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή των ΗΠΑ έχει δημιουργήσει πλεόνασμα στην αγορά.
Χαρακτηριστικά είναι και τα όσα σημειώνει το Bloomberg, σε σημερινό του κείμενο, όπου αναφέρει πως υπάρχουν συγκεκριμένες χώρες που είναι οι μεγάλοι χαμένοι από το φθηνό πετρέλαιο.
Πρώτη από όλες είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα του κόσμου, η Ρωσία, η οποία υπόκειται τις συνέπειες από την πτώση των τιμών, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να μην μπορεί, πλέον, να βασίζεται στα έσοδα από το πετρέλαιο για να «διασώσει» μια οικονομία που πλήττεται από τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις. Επίσης, το Ιράν, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα κατατάσσονται μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων από την απόφαση του ΟΠΕΚ την περασμένη εβδομάδα να διατηρήσει αμετάβλητη την παραγωγή του πετρελαίου.
Ειδικά για τη Ρωσία, το δημοσίευμα επικαλείται απόψεις αναλυτών σύμφωνα με τους οποίους η χώρα φαίνεται «ιδιαίτερα ευάλωτη» στην πτώση των τιμών ενέργειας, καθώς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούν το 68% των εξαγωγών της Ρωσίας και το 50% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού της. Οπως επισημαίνεται, η Ρωσία έχει ήδη χάσει σχεδόν 90 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματά της το τρέχον έτος ή το 4,5% του ΑΕΠ, καθώς προσπάθησε να αποτρέψει τη διολίσθηση του ρουβλίου, το οποίο ήδη έχει χάσει από τον Ιούνιο 31% έναντι του δολαρίου.
Η αναφορά και μόνο στη Ρωσία και το όνομα του Βλαντιμίρ Πούτιν κάνει εύκολα κατανοητό το τι μπορεί να παίζεται στο παρασκήνιο πίσω από την πτώση της τιμής, ωστόσο, την ίδια στιγμή, οι Αμερικανοί παραγωγοί ίσως πέσουν θύματα της δικής τους στρατηγικής, καθώς, η αύξηση στην παραγωγή είναι δεδομένο ότι φέρνει λιγότερα έσοδα (από την κατρακύλα της τιμής).
Τι σημαίνει για την Ελλάδα η πτώση στην τιμή του πετρελαίου
Τα αποτελέσματα της πτώσης της τιμής του πετρελαίου θα αρχίσουν να εμφανίζονται σταδιακά και στην Ελλάδα, όπου το πετρέλαιο θέρμανσης, αλλά και τα καύσιμα (βενζίνη-diesel) θα είναι πιο φθηνά εφόσον η κατρακύλα φθάσει έως την αγορά.
Βέβαια, και σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν δύο αναγνώσεις.
Από την μία πλευρά, οι καταναλωτές ενδεχομένως να δουν μια μικρή μείωση στα έξοδά τους από την πτώση της τιμής στο πετρέλαιο θέρμανσης και τη βενζίνη. Χαρακτηριστικό είναι ότι όταν την Παρασκευή, που το βαρέλι αποτιμούνταν στα 77 δολάρια, οι τιμές λιανικής με τους αυξημένους φόρους στο πετρέλαιο θέρμανσης κινήθηκαν κοντά στο 1,02 ευρώ, ενώ η τιμή της βενζίνης ήταν κοντά στο 1,51 ευρώ το λίτρο.
Με τις συνεχείς μειώσεις που έγιναν τους τελευταίους μήνες στις διεθνείς τιμές η λιανική πώληση αναμένεται να κυμανθεί σε ό,τι αφορά στο πετρέλαιο θέρμανσης κάτω από το ένα ευρώ και ήδη σε ό,τι αφορά στη βενζίνη στην Αττική εμφανίστηκαν πρατήρια με τιμές στο 1,48 ευρώ.
Με μια διαφορετική ματιά, ωστόσο, η κατρακύλα των τιμών ίσως δημιουργήσει έξτρα προβλήματα στην κυβέρνηση. Αυτό γιατί ένα από τα μεγάλα στοιχήματα του κράτους είναι η αυξημένη είσπραξη φόρων από τακαύσιμα. Μπορεί η κεντρική κυβέρνηση να γλυτώνει δαπάνες κίνησης (στρατός, ναυτικό, αστυνομία), ωστόσο, θα χάσει από τον ΦΠΑ, με την προϋπόθεση πάντα πως η υποχώρηση της τιμής θα μετακυλιστεί και στην λιανική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο προσχέδιο του προϋπολογισμού οι προβλέψεις που εξαρτώνται από το κόστος του πετρελαίου έχουν υπολογιστεί με τιμή 79,81 ευρώ το βαρέλι, ωστόσο η τιμή αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε ελεύθερτη πτώση.
