Εθνικό Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Εργων
Τη δημιουργία ενός νέου φορέα που θα έχει αντικείμενο τις τεχνικές προδιαγραφές και την τιμολόγηση των τεχνικών έργων προβλέπει -μεταξύ άλλων- πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών, που εξασφάλισε η ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος».
Ειδικότερα, συστήνεται το «Εθνικό Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων», το οποίο θα τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Υποδομών και θα «αποτελεί ένα συνεκτικό σύνολο τυποποιημένων και εναρμονισμένων αρχών, κανόνων και μεθόδων που υποστηρίζουν μέσω του διαδικτύου, κατά τρόπο έγκυρο αξιόπιστο και δυναμικά εξελισσόμενο, τον προγραμματισμό, το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία των τεχνικών έργων».
Για την ανάπτυξη, λειτουργία, διαρκή ενημέρωση και υποστήριξη του Εθνικού Συστήματος συστήνεται φορέας με την επωνυμία «Εταιρεία Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων», ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που θα λειτουργεί σε ανταποδοτική βάση, υπό την εποπτεία του υπουργού Υποδομών. Η ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος θα χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς πόρους.
Τα θέματα του νέου φορέα είναι η στατιστική αποτύπωση των βασικών τιμών των συντελεστών παραγωγής έργων και η παρακολούθηση σε εθνικό επίπεδο της γεωγραφικής διαφοροποίησής τους, η κατάρτιση και ενημέρωση σύγχρονων τυποποιημένων περιγραφικών άρθρων τιμολογίων και αναλύσεων τιμών για την τιμολόγηση των έργων και η διαμόρφωση ενός αντικειμενικού συστήματος αναθεώρησης των συμβατικών τιμών των έργων και των μελετών.
Επίσης, θα ασχολείται με την κατάρτιση και ενημέρωση των σύγχρονων εθνικών, τεχνικών προδιαγραφών για τα τεχνικά έργα, το εθνικό μητρώο παραγωγών και προμηθευτών δομικών υλικών, την στατιστική επεξεργασία του τελικού κόστους κατασκευής των έργων, η ανάπτυξη βάσεων δεδομένων κτλ.
Το συγκεκριμένο εθνικό σύστημα καλύπτει υποχρεωτικά τις συμβάσεις μελέτης και κατασκευής έργων και η έναρξη λειτουργίας του πιστοποιείται με απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Υποδομών. Με άλλη απόφαση μπορούν να ενταχθούν στο σύστημα και ιδιωτικά έργα.
Παράλληλα, αναστέλλεται η έκδοση Πρακτικών Διαπίστωσης βασικών τιμών υλικών, εργατικών και μισθωμάτων μηχανημάτων από τη γενική γραμματεία Υποδομών μέχρι τη σύσταση και λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων.
Επίσης, ως τότε κατ’ εξαίρεση για την περίοδο μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 και εφεξής για την οποία δεν έχουν συνταχθεί και εγκριθεί τα σχετικά Πρακτικά Διαπίστωσης Τιμών αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της αναθεώρησης των έργων.
Δημιουργείται Κέντρο Επιχειρησιακής Ετοιμότητας
Στο μεταξύ, σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο, στο υπουργείο Υποδομών συγκροτείται Κέντρο Επιχειρησιακής Ετοιμότητας (ΚΕΠΕΤ), το οποίο αποτελεί το πρώτο σημείο αναφορά για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και διαχείρισης κρίσεων που άπτονται όλων των αντικειμένων των τομέων του υπουργείου. Οι λεπτομέρειες θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση.
Παράλληλα, με άλλη διάταξη, στη γενική γραμματεία Υποδομών συνιστάται Διοικητική Αρχή Φραγμάτων με σκοπό τη διασφάλιση της τήρησης όλων των πτυχών ασφαλείας των φραγμάτων.
Επίσης, στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται πληθώρα ρυθμίσεων για τα δημόσια έργα. Διάταξη δεν επιτρέπει εφεξής την απευθείας σύνδεση με τους αυτοκινητόδρομους πρατηρίων παροχής καυσίμων και ενέργειας καθώς και λοιπών εγκαταστάσεων οι οποίες δεν χαρακτηρίζονται ως ΣΕΑ. Εντός τριμήνου καταργούνται όλες οι υπάρχουσες απευθείας συνδέσεις του τυχόντος παράπλευρου οδικού δικτύου με κλειστούς αυτοκινητόδρομους και καταργείται κάθε αντίθετη διάταξη.
Άλλη διάταξη τροποποιεί τους δείκτες βιωσιμότητας των εργοληπτικών εταιρειών, που επηρεάζουν τη σειρά κατάταξης στην κωδικοποίηση της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων.
Επίσης, προβλέπεται ότι ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής και των οικονομικών προσφορών θα ολοκληρώνεται την ημέρα της δημοπρασίας των έργων. Η επιτροπή του διαγωνισμού θα επικοινωνεί με τους φορείς που φέρονται να έχουν εκδώσει τις εγγυητικές επιστολές προκειμένου να διαπιστώσει την εγκυρότητά τους.
Αν διαπιστωθεί πλαστότητα, ο υποψήφιος αποκλείεται από τον διαγωνισμό, υποβάλλεται μηνυτήρια αναφορά και κινείται διαδικασία πειθαρχικής δίωξης. Αν η ολοκλήρωση του ελέγχου δεν είναι δυνατή την ίδια μέρα ελέγχονται τουλάχιστον οι 10 πρώτες προσφορές κατά σειρά μειοδοσίας.
Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται και στην ανάληψη της κατασκευής του έργου, όπου εάν διαπιστωθεί πλαστότητα, ο ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος.
Το 2% του προϋπολογισμού των έργων για ποιοτικούς ελέγχους
Στο μεταξύ, με άλλη διάταξη προβλέπεται να καθορίζεται ποσοστό έως και 2% επί του προϋπολογισμού των δημοσίων έργων που θα διατίθεται για τη διενέργεια ποιοτικών ελέγχων από τη Διεύθυνση Κεντρικού Εργαστηρίου Δημοσίων Έργων ή άλλες υπηρεσίες της γενικής γραμματείας Υποδομών, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και φορείς επιθεώρησης και πιστοποίησης.
Ακόμη, προβλέπεται η εμπειρία στελεχών εργοληπτικών επιχειρήσεων του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων για εγγραφή κατάταξη και αναθεώρηση στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών να προέρχεται και από απασχόληση σε άλλη επιχείρηση του Μητρώου, με την οποία υπάρχει εταιρική σύνδεση.
Επίσης, στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών και στην κατηγορία των έργων ηλεκτρονικού εξοπλισμού προβλέπεται ότι μπορούν να εγγραφούν και ηλεκτρονικοί μηχανικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί – μηχανικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Ακόμη, με άλλη διάταξη στο προεδρικό διάταγμα 138/2009 για τα Μητρώα Μελετητών και Εταιρειών Μελετών, προβλέπεται ότι κάθε μελετητής μπορεί να δεσμεύσει το πτυχίο του σε μία μόνο εταιρεία μελετών. Η δέσμευση στερεί από τον μελετητή του δικαιώματος να υποβάλλει φακέλους συμμετοχής με το ατομικό του πτυχίο και προσφορές για την ανάληψη σύμβασης εκπόνησης μελέτης.
Στο μεταξύ, οι επιθεωρητές δημοσίων έργων θα λαμβάνουν βαθμό Α’ όταν αποσπώνται στο Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης, κάτι που ενδέχεται να τους αναβαθμίσει μισθολογικά.
Απαλλοτριώσεις-εξπρές
Το νομοσχέδιο φέρνει και σημαντικές αλλαγές στις απαλλοτριώσεις. Διάταξη προβλέπει ότι σε έργα γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας είναι δυνατόν με ειδική απόφαση του Εφετείου, η οποία θα εκδικάζεται με ταχείες διαδικασίες, να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εργασιών πριν ακόμη από τον προσδιορισμό και την καταβολή της αποζημίωσης για το απαλλοτριούμενο οικόπεδο.
Έτσι, θα διατάσσεται η αποβολή του ιδιοκτήτη και η άμεση παράδοση του ακινήτου. Οι απαλλοτριώσεις κηρύσσονται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Αν η απαλλοτρίωση έχει κηρυχθεί κατά τις πάγιες διατάξεις και η ανάγκη προκύψει μεταγενέστερα, τότε εκδίδεται ειδική πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, που την εντάσσει στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Στο μεταξύ, άλλη διάταξη προβλέπει ότι λειτουργικές δαπάνες εποπτευόμενων από το υπουργείο Υποδομών νομικών προσώπων, τα οποία εκτελούν έργα εγγεγραμμένα στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του υπουργείου και στις αποφάσεις ένταξης των έργων σε επιχειρησιακά προγράμματα δεν έχει προβλεφθεί σχετικό κονδύλι, αυτά θα καλύπτονται από το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ, με εγγραφή διακριτών ενάριθμων έργων. Ο προϋπολογισμός των λειτουργικών δαπανών ορίζεται από το υπουργείο σε ποσοστό μέχρι 5% του προϋπολογισμού των εκτελούμενων έργων και εγκρίνεται από το υπουργείο Ανάπτυξης.
Επίσης, ορίζεται ότι κύριοι ή κάτοχοι ακινήτων κτημάτων υποχρεούνται να ανέχονται την εκτέλεση έργων από τις υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών (ή των νομικών του προσώπων). Αυτά είναι κατηγορίες δημοσίων έργων υπόγειων ή επίγειων, όπως αγωγοί ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης, αντιπλημμυρικά, εγγειοβελτιωτικά, και εθνικού επιπέδου συγχρηματοδοτούμενα δημόσια έργα και έργα παραχώρησης.
Για τα εντός σχεδίου πόλεως ακίνητα, η διάταξη εφαρμόζεται για τους υποχρεωτικά ακάλυπτους χώρους και τα προκήπια (πρασιές), καθώς και τους χώρους των ακινήτων που βρίσκονται εντός οικοδομικών τετραγώνων και έχουν χαρακτηριστεί ως κοινόχρηστοι ή κοινωφελείς.
Αν από τα έργα προκύψει ζημιά, συντάσσεται πρωτόκολλο αποζημίωσης, η οποία βαρύνει τις πιστώσεις του έργου – πέραν της αποκατάστασης των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση. Κατά του πρωτοκόλλου χωρεί προσφυγή εντός 15 ημερών. Η διάταξη ισχύει και για έργα που βρίσκονται σε φάση κατασκευής.
Ρυθμίσεις για τις ΔΕΚΟ
Ακόμη, στο πολυνομοσχέδιο υπάρχουν ρυθμίσεις για την εταιρεία Κτιριακές Υποδομές, δηλαδή τον πρώην ΟΣΚ. Για την απόκτηση ακίνητων από την εταιρεία με απαλλοτρίωση εκδίδεται απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υποδομών. Επίσης, η εταιρεία μπορεί να χρηματοδοτεί τους αρμόδιους ΟΤΑ -σε περίπτωση έκτακτων και απρόβλεπτων αναγκών- για την εκτέλεση έργων της αρμοδιότητάς της, έπειτα από απόφαση του υπουργού Υποδομών.
Οι οικοδομικές άδειες των δημοσίων κτιρίων που ανεγείρονται με ευθύνη της εταιρείας εκδίδονται από την υπηρεσία δόμησης που διατηρεί. Αν απαιτηθεί, εκδίδεται απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος και Υποδομών, με την οποία καθορίζονται πολεοδομικοί όροι, κατά παρέκκλιση από κάθε κείμενη διάταξη.
Στο μεταξύ, εισήλθε διάταξη που προσπαθεί να επιταχύνει τις διαιτησίες του Μετρό Θεσσαλονίκης, καθώς ορίζεται ότι στις διαιτησίες των συγχρηματοδοτούμενων μεγάλων έργων, ο φορέας κατασκευής επιτρέπεται να ορίζει απευθείας ως Διαιτητή μόνο ανώτατο δικαστικό λειτουργό ή ανώτατο λειτουργό του ΝΣΚ ή καθηγητή Ανώτατης Σχολή ή Δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω. Επίσης, θα μπορεί να αναθέτει την ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου εκπροσώπησή του είτε σε εξωτερικό δικηγόρο είτε σε μέλος της νομικής του υπηρεσίας.
Με άλλη διάταξη οδοί που ανήκουν στην κυριότητα του Δημοσίου ή ΟΤΕ ή άλλου ΝΠΔΔ και διέρχονται από ιδιοκτησίες της ΑΔΜΗΕ ή της ΔΕΗ, που προσκτήθηκαν για την κατασκευή έργου κοινής ωφέλειας, δύναται κατά παρέκκλιση οποιασδήποτε διάταξης, εφόσον από αυτές δεν εξυπηρετούνται άλλες ιδιοκτησίες, να καταργούνται και να περνούν στην ΑΔΜΗΕ.
Παράλληλα, μεταφέρονται οι ανοιχτές συμβάσεις συντήρησης και έργων του οδικού δικτύου του καταργηθέντος ΤΕΟ στη γενική γραμματεία Υποδομών. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ταμειακά υπόλοιπα της εταιρείας.
Υπ.Υποδομών: Τα νομοσχέδιο δεν είναι τελικό
Το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών «Ρυθμίσεις θεμάτων Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Δημοσίων Έργων», το οποίο αποκάλυψε την Πέμπτη η ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος» τελεί υπό επεξεργασία και δεν έχει λάβει ακόμη την τελική του μορφή, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Υποδομών.
«Τόσο το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, όσο και τα 14 συναρμόδια Υπουργεία αποστέλλουν αυτή την περίοδο τις παρατηρήσεις τους, που θα συνδιαμορφώσουν το τελικό κείμενο του Σχεδίου Νόμου» σημειώνεται.
«Τα όσα διέρρευσαν στον Τύπο ως επιμέρους άρθρα του Σχεδίου Νόμου δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστα, καθώς δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί το περιεχόμενό του. Όταν λάβει την τελική του μορφή, το ΥΠΟΜΕΔΙ επισήμως θα το γνωστοποιήσει» καταλήγει η ανακοίνωση.
