Οι ένοπλες δυνάμεις των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ -περισσότερο πολιτοφυλακή, παρά τακτικός στρατός- αποκαλούνται «Πεσμεργκά», μια λέξη που μεταφράζεται «αυτοί που βρίσκονται κοντά στον θάνατο». Ο ταξίαρχος Σαρντάρ Καμάλ δικαιολογεί τη φήμη που τον συνοδεύει.
Εχοντας αποκτήσει τα γαλόνια του στον αιματηρό αγώνα των Κούρδων εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν, βρίσκεται σήμερα, μαζί με τους άνδρες του, αντιμέτωπος με έναν καινούργιο εχθρό: τους τζιχαντιστές της οργάνωσης «Ισλαμικό Κράτος», που ελέγχει μεγάλο μέρος του Ιράκ και της γειτονικής Συρίας και σκόρπισε τη φρίκη στους τηλεοπτικούς δέκτες του κόσμου όλου με τον αποτρόπαιο αποκεφαλισμό του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλεϊ.
«Είναι πολύ καλά εκπαιδευμένοι και διαθέτουν άριστο, αμερικανικής κατασκευής εξοπλισμό, που έπεσε στα χέρια τους μετά την άτακτη διάλυση του ιρακινού στρατού στη Μοσούλη», υποστηρίζει ο Κούρδος ταξίαρχος. «Στην αρχή είχαν μαζί τους και το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Τώρα όμως, με τους βομβαρδισμούς της αμερικανικής αεροπορίας και την αντεπίθεση των Πεσμεργκά, η κατάσταση αλλάζει κάθε μέρα προς το καλύτερο», δηλώνει ο Αμπντουλραχμάν Καουίν, ένας άλλος Κούρδος διοικητής, προσθέτοντας: «Τούτοι εδώ είναι η χειρότερη απειλή που αντιμετωπίσαμε ποτέ, χειρότεροι κι από τον Σαντάμ».
Από πού ξεφύτρωσε όμως αυτό το τερατώδες μόρφωμα -ακόμη και η Αλ Κάιντα το καταγγέλλει για τη χωρίς όρια βαρβαρότητά του- που κατάφερε μέσα σε λίγους μόνο μήνες να θέσει υπό τον έλεγχό του μεγάλο μέρος της ανατολικής Συρίας και το βόρειου Ιράκ, καταλαμβάνοντας μεγάλες πόλεις, όπως η Ράκα, η Φαλούτζα και η Μοσούλη, μαζί με κάμποσες πετρελαιοπηγές; Οι πληροφορίες Αμερικανών και Κούρδων αξιωματούχων ασφαλείας συγκλίνουν στην εκδοχή ότι ο Ιρακινός αρχηγός της οργάνωσης Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι συνελήφθη από τους Αμερικανούς στη Φαλούτζα, στις αρχές του 2004, στην κορύφωση της εξέγερσης των σουνιτών Αράβων εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων, μετά τον πόλεμο του 2003. Οι Αμερικανοί τον άφησαν ελεύθερο, κρίνοντας ότι ήταν «μικρό ψάρι», αλλά οι εμπειρίες της φυλακής των ριζοσπαστικοποίησαν, φέρνοντάς τον κοντά στην Αλ Κάιντα και τον διαβόητο Ιορδανό μαχητή της Αμπού Μουσάμπ αλ Ζαρκάουι. Μετά την εξέγερση εναντίον του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία, ο Μπαγκντάντι στρατεύθηκε με τους φανατικούς ισλαμιστές στη γειτονική χώρα, για να ιδρύσει τη δική του οργάνωση μόλις το 2013.
Πώς να εξηγήσει κανείς αυτή την απίστευτη προέλαση μόλις 1.800, αρχικά, μαχητών του «Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία» (ISIS), που κατάφεραν να αλώσουν μια μεγαλούπολη δύο εκατομμυρίων κατοίκων, τη Μοσούλη, με έναν ιρακινό στρατό ενός εκατομμυρίου ανδρών να λιώνει σαν παγωτό κάτω από τον καυτό ήλιο της ερήμου; Η εικόνα που μας έδωσε, μιλώντας με την προϋπόθεση της ανωνυμίας, αξιωματούχος της τοπικής κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν αποκαλύπτει πολλά και υπονοεί περισσότερα:
«Χρειάζεται να διεξαχθεί εξονυχιστική έρευνα γι’ αυτή την πολύ περίεργη διάλυση του ιρακινού στρατού στη Μοσούλη, την Τικρίτ και τις άλλες περιοχές που κατέλαβε το ISIS. Ηδη από τα τέλη του 2013, εμείς είχαμε προειδοποιήσει την κυβέρνηση του Μαλικί (στη Βαγδάτη) για τις ανησυχητικές τους κινήσεις στην επαρχία Ανμπάρ, αλλά αυτοί δεν έδειχναν να μας παίρνουν στα σοβαρά. Τον Γενάρη, έπεσε η Φαλούτζα. Μόλις τρεις ημέρες πριν από την πτώση της Μοσούλης, τους διαβιβάσαμε τις πληροφορίες μας για επικείμενη επίθεση των τζιχαντιστών και προσφερθήκαμε να τους βοηθήσουμε με τους Πεσμεργκά. Απέρριψαν την πρότασή μας. Η επίθεση εκδηλώθηκε και ο ιρακινός στρατός διαλύθηκε άτακτα, με πρώτους τους διοικητές του, που άφησαν τους απλούς στρατιώτες ακέφαλους και πανικόβλητους».
Ενδιαφέρον έχουν και οι μαρτυρίες του συνομιλητή μας για την τακτική και τις μεθόδους των τζιχαντιστών: «Επιτίθενται με κεραυνοβόλο ταχύτητα, πάνω σε αμερικανικά τεθωρακισμένα Humvees, που δεν μπορείς να τα εξουδετερώσεις παρά μόνο με αεροπλάνα ή με πολύ εξελιγμένα συστήματα πυροβολικού. Τους ρίχνεις ρουκέτες RPG, κι αυτές γλιστράνε πάνω τους και φεύγουν χωρίς να τους κάνουν ζημιά. Στη συνέχεια, προβαίνουν σε επιδεικτικά βάρβαρες εκτελέσεις για να παγώσουν τον κόσμο και να αποθαρρύνουν κάθε αντίσταση. Οπως είπε ο πρόεδρός μας Μασούντ Μπαρζανί, δεν έχουμε απέναντί μας μια τρομοκρατική οργάνωση, αλλά ένα τρομοκρατικό κράτος. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν αποδειχθεί μέχρι τώρα εξαιρετικά ικανοί, όχι μόνο στο πεδίο του τρόμου και της προπαγάνδας. Μην ξεχνάτε ότι καταφέρνουν να διοικούν εδώ και κάτι μήνες τεράστιες περιοχές και ολόκληρες πόλεις. Η πικρή αλήθεια είναι ότι κατάφεραν, έστω με βάρβαρες μεθόδους, να φέρουν τάξη και κάποια σταθερότητα σε αυτές τις περιοχές, που βρίσκονταν στο χάος την προηγούμενη περίοδο».
Ετερογενής συνασπισμός
Αδιανόητο επίτευγμα για μια δράκα φανατικών και πλιατσικολόγων της ερήμου, ωστόσο ο συνομιλητής μας έχει μια ισχυρή εξήγηση: «Το ISIS είναι μόνο η εμπροσθοφυλακή, η βιτρίνα, αν θέλετε, ενός πολύ ετερογενούς συνασπισμού σουνιτών Αράβων, που τους ένωσε το μίσος για τον Μαλικί και τους Αμερικανούς. Δεν θα μπορούσαν να νικήσουν στρατιωτικά στη Μοσούλη και να διοικήσουν πόλεις χωρίς την ανίερη συμμαχία με τους μπααθιστές (του παλιού καθεστώτος του Σαντάμ). Σύμφωνα με μία μάλλον έγκυρη πληροφορία, ο νούμερο δύο του παλιού καθεστώτος, ο Ιζάτ Ιμπραΐμ αλ Ντούρι, ο οποίος διέφυγε από τους Αμερικανούς το 2003, προσκύνησε τις προάλλες τον τάφο του Σαντάμ στη γενέτειρά του Τικρίτ, την οποία διοικούν όχι οι τζιχαντιστές αλλά οι μπααθικοί…».
Την ώρα που συζητούσαμε, η αμερικανική αεροπορία εξαπέλυε άλλους 14 γύρους βομβαρδισμών εναντίον θέσεων του ISIS στους λόφους κάτω από το υδροηλεκτρικό φράγμα της Μοσούλης, το οποίο κατά τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα κατάφεραν να επανακαταλάβουν οι Πεσμεργκά, σε συνεργασία με κάποιες δυνάμεις της κεντρικής κυβέρνησης, εκπορθώντας το ISIS. Θέσαμε στον συνομιλητή μας το ερώτημα ποιος θα είναι ο επόμενος στόχος κι αν οι Πεσμεργκά θα μπορούσαν να απελευθερώσουν την ίδια τη Μοσούλη. Η απάντησή του ήταν επιφυλακτική:
«Ακόμη κι αν κάτι τέτοιο ήταν δυνατό από στρατιωτική άποψη, τα πολιτικά προβλήματα είναι μεγάλα. Οπως γνωρίζετε, οι Πεσμεργκά ανέλαβαν τον έλεγχο του Κιρκούκ (πετρελαϊκού κόμβου, υπό τον έλεγχο της Βαγδάτης και όχι της αυτόνομης περιοχής των Κούρδων), καλύπτοντας το κενό ασφαλείας που άφησε η διάλυση του ιρακινού στρατού. Αν γίνει το ίδιο στη Μοσούλη, μια πόλη δύο εκατομμυρίων με μεικτό πληθυσμό, θα υπάρξουν σοβαρές αντιδράσεις από τους Αραβες και την κυβέρνηση της Βαγδάτης. Το καλύτερο θα ήταν να απελευθερωθούν η Μοσούλη, η Τικρίτ και οι άλλες περιοχές που ελέγχει ο ISIS από μια εξέγερση των ίδιων των σουνιτών Αράβων, κάτι που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη στάση των αρχηγών των φυλών και από τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στη Βαγδάτη, που θα λαμβάνει περισσότερο υπ’ όψιν της τις ανησυχίες όλων των εθνοτήτων και δογμάτων».
ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ στην καθημερινή
