Μέρος Δ΄Με το παρόν άρθρο ολοκληρώνουμε την παρουσίαση της πνευματικής φωτογραφίας της πόλης μας κι αναφερόμαστε σ΄αυτό το μέρος στην ψυχοσύνθεση όλων εμάς που μένουμε στα Γρεβενά. Και που θα θέλαμε να έχουμε αυτή τη γνώση.Είμαστε σε γενικές γραμμές λαός καλοπροαίρετος. Φιλόξενος και ευγενής. Ευφυής. Και χαρούμενος. Πολύ συχνά με χιούμορ. Πηγαίοι στα αισθήματα και δραστήριοι.Πιστεύουμε πολύ στην τιμή και την αξιοπρέπεια, την προσωπική και την οικογενειακή. Την οποία χτίζουμε με το κριτήριο ”τι θα πει ο κόσμος”για ό,τι είμαστε και κάνουμε. Γι΄αυτό ανέκφραστοι και επιφυλακτικοί οι περισσότεροι σ΄ό,τι θα πούμε στους άλλους, για να μην προκαλέσουμε την αρνητική κρίση τους και για να μη ξεπέσουμε στη συνείδησή τους.Πιστεύουμε στο ”τα εν οίκω μη εν δήμω”. Κι ότι δεν πρέπει ούτε καν η διπλανή σου πόρτα να ξέρει τι σου συμβαίνει.Πειθαρχούμε, αλλ΄ως ένα σημείο, στην κρατική ή εκκλησιαστική εξουσία. Ψηφίζουμε τους άρχοντές μας, τοπικούς και μη, συνήθως με ανταλλάγματα. Και με ρουσφέτια ενίοτε.Υπάρχει ωστόσο και η μερίδα των αυθόρμητων. Που είναι και ανυπότακτοι. Και που περισσότερο τους βρίσκουμε στη νεολαία.Η νεολαία μας είναι αργόσχολη και με μουδιασμένα τα φτερά της. Όπως και όλης της χώρας, νομίζω. Γιατί οι συγκυρίες, οικονομικές και μη, δεν την αφήνουν να ονειρεύεται. Να υψιπετεί. Είναι και άσχετη με την Εκκλησία. Το Χριστό. Παραδομένη στον ψεύτικο κόσμο των ναρκωτικών. Χωρίς παλμό και οραματισμούς.Είναι ωστόσο με χαρισματική νοημοσύνη και ευγενείς ευαισθησίες. Έχει ειλικρίνεια. Θυσιαστικό πνεύμα, όπου χρειαστεί Με φιλότιμο. Με καλή και εύφορη τη γη της ψυχής της.Μερίδα όχι ευκαταφρόνητη είναι οι ευαίσθητοι και υπερευαίσθητοι. Αυτοί που θίγονται και πληγώνονται εύκολα. Είναι συνήθως και ήπιοι και νωχελικοί. Και έχει γι΄αυτό αρκετό ποσοστό τους και την ψυχιατρική παρακολούθηση.Άλλοι στα Γρεβενά είναι οι εκρηκτικοί και ευέξαπτοι. Οι καβγατζήδες, που κινούνται από υπολογισμό. Εγωιστικά. Όχι ότι οι άλλοι δεν έχουμε εγωισμό. Απλά τον εκδηλώνουμε διαφορετικά. Αυτοί δεν έχουν αυτοσυγκράτηση.Σε άλλη μερίδα ανήκουν οι επικριτικοί. Οι κουτσομπόληδες. Αυτοί που βλέπουν σ΄όλους τους άλλους ”κουσούρια”, αδυναμίες και λάθη εκτός από του εαυτού τους, που τον δικαιώνουν σε όλα. Που κριτήριο της συμπεριφοράς των άλλων είναι η δική τους συμπεριφορά.Σ΄αυτούς, αλλά και σε ιδιαίτερη μερίδα ανήκουν οι εγωπαθείς. Οι παθιασμένοι με το ”εγώ” τους. Το διαπιστώνει κανείς, όταν, παρακολουθώντας τη συζήτηση, μετρήσει πόσες φορές αναφέρουν τη λέξη ”εγώ”. Και με τι έμφαση την αναφέρουν. Θα δυσκολευόταν πολύ, φαντάζομαι, όποιος θα προσπαθούσε να τους οδηγήσει στην αυτογνωσία. Γιατί, κατά τη γνώμη τους, αυτοί έχουν πάντα δίκιο και είναι πάντα οι αδικημένοι. Και οι παραπονούμενοι με όλους.Υπάρχουν ακόμη και οι πολύ συναισθηματικοί. Με ευμετάβλητο χαρακτήρα και πολλές μεταπτώσεις. Τους λείπει αυτοπεποίθηση και γι΄αυτό σταθερότητα και πιστότητα σ΄ό,τι λένε και κάνουν. Αποδεικνύονται και ασυνεπείς πολλές φορές και σ΄ό.τι υπόσχονται.Υπάρχουν επί πλέον και αυτοί που υπεραμύνονται των πεποιθήσεών τους, άσχετα αν ενίοτε και οι ίδιοι αμφιβάλλουν για την ορθότητά τους. Προσπαθούν ωστόσο ετσιθελικά να τις επιβάλουν και στους άλλους. Απλά για να χαρούν ότι ”έχει πέραση ο λόγος τους” παντού και πάντα. Ότι έχουν ”κύρος”, όπως υποστηρίζουν. Το θεωρούν έτσι ήττα τους να χάνουν στην παρέα.Στα Γρεβενά μεγάλη μερίδα, νομίζω, είναι και οι συντηρητικοί άνθρωποι όλων των ηλικιών, εξαιρουμένων των νέων, που ζουν στο δικό τους ρυθμό. Αυτοί οι συμπολίτες μας προτάσσουν το ”έτσι τα βρήκαμε από τους παππούδες μας”. Κυρίως οι γυναίκες. Κι αυτό αφορά την πίστη στο Θεό και την αφοσίωση στην οικογένεια. Έτσι οι κυρίες πηγαίνουν τακτικά τη ”λειτουργιά”, το πρόσφορο δηλαδή, στο ναό. Κι αγωνίζονται να κρατήσουν και να κρατηθούν από τα ”πρέπει”. Που όμως ξεκομμένα από την ουσία και την αρετή καταντούν και οδηγούν σε ξερή τυπολατρία. Γιατί συμβαίνει ένα ποσοστό τους να μη μιλιέται με το γείτονα, με το συμπεθεριό ή και τον αδερφό ακόμα. Θετικό είναι βέβαια ότι νιώθουν γι΄αυτό τον έλεγχο της συνειδήσεως και δεν εφησυχάζουν.Στην πλειοψηφία τους, να προσθέσουμε εδώ, οι Γρεβενιώτες είναι θρησκευόμενοι. Άλλοι από αυτούς έχουν συνειδητή πίστη με ορθό εκκλησιαστικό φρόνημα και χωρίς, νομίζω, άκριτο φανατισμό και φαρισαϊσμούς και άλλοι όχι. Οι πρώτοι δέχονται συχνά από άλλους το επικριτικό σχόλιο: ”είναι και του κατηχητικού”. Αυτό βέβαια μπορεί να εκφράζει και κακία και φθόνο ή και περιφρόνηση, αλλά και το σκανδαλισμό τους, γιατί βλέπουν αδυναμίες στους ανθρώπους της Εκκλησίας.Είναι άδικο αυτό το ειρωνικό σχόλιο, γιατί, όπως είπαμε και άλλοτε, ο άνθρωπος της Εκκλησίας δεν είναι ο τέλειος. Τέλειος υπήρξε μόνο ο Χριστός. Και στη δική Του τελειότητα ζητούμε να μας οδηγεί. Από μας ζητάει ο Θεός αγωνιστικότητα και την ειλικρινή μετάνοιά μας.Οι Γρεβενιώτες, που λένε ότι πιστεύουν, αλλά δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση με την Εκκλησία, έχουν πράγματι φόβο και αναζήτηση του Θεού. Κι εδώ, κατά την προσωπική μας εκτίμηση, ανήκει και η μεγαλύτερη μερίδα του πνευματικού και επιστημονικού κόσμου της πόλης, καθώς και αυτών που πρόσκεινται σε πολιτικά κόμματα με αθεϊστικές αντιλήψεις. Χαιρόμαστε γι΄αυτό, αλλά και λυπούμαστε, γιατί, απ΄την εμπειρία μας, είναι στεκούμενοι μόνο στην ακρογιαλιά της πίστης μας και δεν κάνουν μακροβούτια στα βαθιά.Μένει να προσθέσουμε ότι ενδεείς στην πόλη μας, που να ψαχουλεύουν στους κάδους απορριμάτων το φαγητό τους, όπως στις μεγαλουπόλεις, ή άστεγοι δεν προσέξαμε να υπάρχουν. Συνέβαλαν σ΄αυτό σίγουρα οι τοπικές αρχές με τον ξεχωριστό τους τρόπο, τα φιλανθρωπικά σωματεία της πόλης, η Μητρόπολη, ο καθένας μας χωριστά και γιατί οι οικογένειες φρόντισαν να έχουν κάποιο κηπάριο, που να τους εξασφαλίζει τα απαραίτητα της διατροφής τους. Ή και καμιά κατσίκα για το γάλα.Τέλος να πούμε ότι υπάρχει στην πόλη μας και η μερίδα των ανθρώπων, που κατά τη γνώμη ξένου παρατηρητή, που έμεινε για λίγο στα Γρεβενά, έχουν γνώμη ”επί παντός επιστητού”. Που νομίζουν πως τα ξέρουν όλα. Αυτοί που κράτησαν στο μυαλό τους μια δυο τρεις γνώσεις από την Ιατρική ή την επικαιρότητα και κάνουν τον έξυπνο σε άλλους αγνοούντες. Είναι οι άνθρωποι της ημιμάθειας. Και ξέρουμε πως ο χειρότερος κωφός είναι αυτός που παριστάνει ότι ακούει, κατά την παροιμία. Είναι και γεγονός ότι αυτούς τους ανθρώπους, άμα τους δυσαρεστήσεις, περνούν στην αντίδραση οποιασδήποτε μορφής.Ο ξένος παρατηρητής επιμένει ότι είμαστε αυτοί η πλειοψηφία στα Γρεβενά. Προσωπικά ενίσταμαι. Μάλλον κάποια γνωριμία θα του δημιούργησε τραυματική εμπειρία και μας μαυρίζει όλους.Εδώ, χωρίς να πιστεύουμε ότι δώσαμε όλες τις πτυχές της ζωής και του χαρακτήρα των Γρεβενών, κλείνουμε το θέμα ”Μια πνευματική κάτοψη της πόλης μας”. Φιλοδοξία μας μ΄αυτό ήταν να αποκτήσουμε καλύτερη αυτογνωσία ο κάθε Γρεβενιώτης και να δώσουμε ένα ψυχογράφημά μας στο νέο ποιμενάρχη, που όπου νά΄ναι έρχεται. Δεν ξέρω τι και αν τα καταφέραμε έστω και στο ελάχιστο. Ωστόσο το ευχόμαστε.

Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός