Την επόμενη μέρα των προεδρικών εκλογών ο Ταγίπ Ερντογάν έχει μπροστά του σημαντικές προκλήσεις για τις οποίες θα πρέπει να λάβει σύντομα αποφάσεις.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νίκη του Ταγίπ Ερντογάν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών τον καθιστούν τον αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο του παιχνιδιού στο πολιτικό
σκηνικό της Τουρκίας. Ωστόσο, ο νέος πρόεδρος έχει μπροστά του σημαντικές προκλήσεις για τις οποίες θα πρέπει να λάβει σύντομα αποφάσεις:
Ο Ταγίπ Ερντογάν πρέπει να αναλάβει τις ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες που χρειάζονται για να γεφυρώσει το χάσμα που δημιουργήθηκε
(1) Τα τελευταία χρόνια το πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από μια πρωτοφανή πόλωση η οποία έχει οδηγήσει, πολλές φορές, σε ακραίες καταστάσεις.
Η προεκλογική εκστρατεία έγινε μέσα σε ένα ζοφερό κλίμα αλληλοκατηγοριών και «κτυπημάτων κάτω από τη μέση» και άφησε πίσω της σοβαρά τραύματα. Μια ματιά στο χάρτη των αποτελεσμάτων είναι αρκετή για να διαπιστώσει κάποιος τις διαφορετικές «Τουρκίες» που συνυπάρχουν στην Τουρκική Δημοκρατία.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, ως ο πρόεδρος όλων των Τούρκων, θα πρέπει να αναλάβει τις ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες που χρειάζονται για να γεφυρώσει το χάσμα που δημιουργήθηκε (σε μεγάλο βαθμό με δική του ευθύνη) και να μετριάσει την σκληρή πόλωση που υπάρχει. Παράλληλα, θα πρέπει να διαψεύσει τους φόβους που υπάρχουν ότι η εκλογική νίκη θα ενισχύσει την αυταρχική συμπεριφορά του.
Μένει να δούμε, λοιπόν, αν θα αποφασίσει να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση και σε πιο βαθμό θα κάνει τις αναγκαίες υπερβάσεις που χρειάζονται για να το πετύχει.
(2) Η αποχώρηση Ερντογάν από την πρωθυπουργία ανοίγει το παιχνίδι διαδοχής στο εσωτερικό του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Ο νέος πρόεδρος φέρεται ότι θα συγκαλέσει συνέδριο του AKP πριν το τέλος Αυγούστου για να εκλέξει νέο ηγέτη και πρωθυπουργό. Το πρόσωπο που θα επιλεγεί θα δώσει το στίγμα για την κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής: θα προχωρήσει η κυβέρνηση με μια συντηρητική ατζέντα ή θα επανέλθει σε ένα περισσότερο μετριοπαθές και μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα;
Οι εξελίξεις στο AKP ενδεχομένως να είναι περισσότερο σημαντικές για τη χώρα από την εκλογή Ερντογάν
Η επόμενη μέρα των προεδρικών εκλογών βρίσκει το AKP σε μια νέα, μεταβατική ενδεχομένως, φάση η οποία θα καθορίσει εάν το κόμμα θα παραμείνει ένας συνεκτικός πολιτικός οργανισμός ή εάν θα διασπαστεί. Με αυτή την έννοια οι εξελίξεις στο εσωτερικό του AKP ενδεχομένως να είναι περισσότερο σημαντικές για τη χώρα από την εκλογή Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκίας.
(3) Ο πρόεδρος Ερντογάν, μαζί με τη νέα ηγεσία του AKP, θα πρέπει να σταθμίσουν όλα τα δεδομένα και να αποφασίσουν εάν θα οδηγήσουν τη χώρα σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές έτσι ώστε το κυβερνών κόμμα να κερδίσει ακόμα πέντε χρόνια διακυβέρνησης.
Παράλληλα, θα ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και πιθανές συνταγματικές αλλαγές που θα ενισχύσουν τον ρόλο του προέδρου. Κάτι τέτοιο ενδεχομένως να ενισχύσει την πολιτική αντιπαράθεση αν γίνει με όρους επιβολής αντί συμβιβασμού.
(4) Ο νέος πρόεδρος και η νέα κυβέρνηση θα έχουν στα χέρια τους τις «καυτές πατάτες» της οικονομίας καθώς και της διαδικασίας διευθέτησης του κουρδικού. Η τουρκική οικονομία, παρότι ισχυρή, δείχνει προβληματικά σημάδια τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Η συνεργασία τόσο με την Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθίσταται πάνω από αναγκαία
Από την άλλη, ο Ταγίπ Ερντογάν έχει δεσμευθεί να προχωρήσει με την συνολική διευθέτηση του κουρδικού η οποία προϋποθέτει συμβιβασμούς και ευελιξία. Πιθανή αποτυχία αυτής της προσπάθειας θα δημιουργήσει ένταση σε μια δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία για την Τουρκία και την περιοχή. Πάντως, η πρώτη του δήλωση για το θέμα μετά την εκλογή του, ότι, δηλαδή, η διαδικασία επίλυσης του κουρδικού θα συνεχιστεί, είναι ενθαρρυντική.
(5) Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή (Ιράκ, Παλαιστινιακό, Συρία, Λιβύη) καθώς και στην Κεντρική Ασία (Ουκρανία) βάζουν τα θέματα εξωτερικής πολιτικής ψηλά στην ατζέντα της Τουρκίας. Πρόεδρος και Πρωθυπουργός έχουν να διαχειριστούν μια λεπτή κατάσταση πραγμάτων στην ευρύτερη περιοχή με ουσιαστικές επιπτώσεις στην ίδια την Τουρκία.
Ως εκ τούτου, η συνεργασία τόσο με την Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθίσταται πάνω από αναγκαία. Προς αυτή την κατεύθυνση ο Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες έτσι ώστε να αποκαταστήσει τις σχέσεις του τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με τις Βρυξέλλες. Σχέσεις οι οποίες διαταράχθηκαν με ευθύνη κυρίως του ιδίου.
Από τις 10 Αυγούστου το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας έχει μπει σε μια νέα φάση. Μένει να δούμε που θα οδηγήσει και εάν η χώρα, με ένα πρωτόγνωρο σύστημα ιδιόμορφης δυαρχίας, θα καταφέρει να επουλώσει τα τραύματα της άγριας εσωτερικής αντιπαράθεσης και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις με επιτυχία ή εάν θα διολισθήσει σε περισσότερο αυταρχισμό και πόλωση.
