Τα κριτήρια, τα μόρια, οι τέσσερις βαθμίδες για δασκάλους και καθηγητές
Η σχολική κοινότητα της χώρας μπαίνει από την ερχόμενη χρονιά σε μια καινούργια περίοδο. Χίλια στελέχη της εκπαίδευσης επιμορφώθηκαν τους τελευταίους μήνες, καθώς ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου.
Την ίδια στιγμή, οι συνδικαλιστές της ομοσπονδίας των καθηγητών δημόσιων σχολείων (ΟΛΜΕ) παρεμπόδιζαν τις σχετικές διαδικασίες με κατάληψη χώρων του υπουργείου και κινητοποιήσεις. Καθώς στην επόμενη φάση η επιμόρφωση και η αξιολόγηση… αποκεντρώνονται, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», σε περιπτώσεις που εμποδίζεται από αντιδρώντες η διαδικασία θα γίνεται εξ αποστάσεως και ηλεκτρονικά.
Ως τον Ιούνιο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η επιμόρφωση και των 12.000 διευθυντών των σχολείων με στόχο ως το 2015 να έχουν αξιολογηθεί παράλληλα με τα στελέχη της εκπαίδευσης όλοι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές των δημόσιων σχολείων της χώρας.
Οπως προβλέπει ο σχετικός νόμος, στις κρίσεις για τα νέα στελέχη της εκπαίδευσης που θα γίνουν την επόμενη χρονιά η αξιολόγηση των υποψηφίων πλέον θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση: σε όλες τις περιπτώσεις αξιολόγησης ή προαγωγής τα τυπικά κριτήρια (τίτλοι σπουδών, προσόντα, συνέντευξη) θα κατέχουν το 60% κριτηρίων επιλογής και η αξιολόγηση το 40%.
Σεμινάρια, ενστάσεις και «μέντορες»
Οπως αναφέρουν εκπαιδευτικοί που μίλησαν στο «Βήμα», με το πέμπτο συνεχόμενο σεμινάριο έπεσε πρόσφατα η «αυλαία» στον πρώτο κύκλο της επιμόρφωσης των στελεχών της εκπαίδευσης σε θέματα αξιολόγησης. Συμμετείχαν 207 προϊστάμενοι επιστημονικής και παιδαγωγικής καθοδήγησης και σχολικοί σύμβουλοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από τις Περιφέρειες της Κρήτης, του Βορείου Αιγαίου, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Δυτικής Μακεδονίας, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Και τα πέντε σεμινάρια παρακολούθησαν 961 από τα 995 στελέχη εκπαίδευσης της χώρας, ενώ οι 34 που απουσίασαν θα επιμορφωθούν εξ αποστάσεως.
Από τα τέλη Ιουνίου, μετά την επιμόρφωση των διευθυντών των σχολείων, ξεκινάει η αξιολόγηση των στελεχών, η οποία και πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τις αρχές Σεπτεμβρίου. Συνολικά θα επιμορφωθούν τους επόμενους μήνες 25.000 υποψήφια στελέχη της εκπαίδευσης και διευθυντές σχολείων. Επόμενο βήμα είναι η αξιολόγηση των διευθυντών και, τέλος, των καθηγητών που θα ολοκληρωθεί ως τον Ιούνιο του 2015.
«Με βάση τις διατάξεις του νέου νόμου αν κάποιος δεν αξιολογηθεί δεν προάγεται» λέει σχετικά στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής του υπουργείου Παιδείας κ. Σωτήρης Γκλαβάς. «Η αξιολόγηση θα προκύπτει από τον φάκελο που θα υποβάλλει κάθε εκπαιδευτικός για την κρίση ή την προαγωγή του» αναφέρει.
Ηδη συγκροτήθηκε από το υπουργείο Παιδείας η ανεξάρτητη Αρχή που θα συντονίζει όλες τις διαδικασίες της αξιολόγησης στη χώρα, με πρόεδρο τον καθηγητή Διδακτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ηλία Ματσαγγούρα. Οι εκπαιδευτικοί που θα αξιολογούνται θα έχουν φυσικά δικαίωμα ενστάσεων τις οποίες και θα υποβάλλουν στα σχετικά όργανα της Αρχής.
«Από την άλλη πλευρά, οι εκπαιδευτικοί που θα κρίνεται ότι δεν είναι επαρκείς από την αξιολόγησή τους θα επιμορφώνονται. Καμία άλλη συνέπεια δεν προβλέπεται σε περίπτωση που κάποιος εκπαιδευτικός δεν προχωράει μετά την αξιολόγησή του» αναφέρει ο κ. Γκλαβάς.
Ταυτόχρονα όμως και όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», θα διευρυνθεί ο ρόλος του «μέντορα», που μέχρι χθες ήταν ο πρεσβύτερος εκπαιδευτικός σε κάθε σχολείο που καθοδηγούσε τους πρωτοδιοριζομένους. Ο «μέντορας» πλέον θα βοηθάει και τους σχολικούς συμβούλους στο έργο τους και στην ενδοσχολική επιμόρφωση.
Οι ελλιπείς και οι επαρκείς
Στο προεδρικό διάταγμα για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών περιγράφεται ότι οι αξιολογούμενοι εκπαιδευτικοί θα χωρίζονται σε τέσσερις βαθμίδες με βάση τη βαθμολογίας τους: «ελλιπής» από 0 ως 30 βαθμούς, «επαρκής» από 31 ως 60, «πολύ καλός» από 61 ως 80 και «εξαιρετικός» από 81 ως 100.
Εξαιρετικός θα κρίνεται ένας εκπαιδευτικός αν κατά τον προγραμματισμό της ευρύτερης ενότητας των μαθημάτων του λαμβάνει υπόψη τις μαθησιακές «νόρμες» της ηλικίας των μαθητών, τα γνωστικά κενά στην ύλη μαθημάτων προηγούμενων ετών, τις εννοιολογικές προϋποθέσεις κάθε θέματος και τις δυσκολίες της ηλικίας για την κατανόηση θεμάτων και έτσι προετοιμάζεται ανάλογα και, επιπλέον, σχεδιάζει και αναθέτει, σύμφωνα με τα διαπιστωμένα χαρακτηριστικά των μαθητών, ομαδικές εργασίες, όπου το κρίνει σκόπιμο και εφικτό.
Πολύ καλός θα κρίνεται όποιος εκπαιδευτικός δημιουργεί στη σχολική αίθουσα συνθήκες αποδοχής, στήριξης και ενθάρρυνσης για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές, ιδίως για τους προερχόμενους από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και τους έχοντες μειωμένη αυτοεκτίμηση.
Απλώς επαρκής θα χαρακτηρίζεται ο εκπαιδευτικός που διαμορφώνει ανάλογα με την ηλικία των μαθητών κατάλληλα τον χώρο, ώστε να είναι ασφαλής και παιδαγωγικά λειτουργικός (π.χ. γωνιές ενδιαφέροντος, πίνακας ανάρτησης μαθητικών εργασιών) και παράλληλα αξιοποιεί λειτουργικά τον διδακτικό χρόνο χωρίς απώλειες. Επίσης θα προσμετρηθεί θετικά αν αναπτύσσει σχέσεις σεβασμού με τους μαθητές, αμοιβαίας αποδοχής και αλληλοβοήθειας μεταξύ των μαθητών που προσδίδουν συνεκτικότητα στην τάξη.
Στη χαμηλότερη κλίμακα, «ελλιπής», θα βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί – σύμφωνα με το πόρισμα της αξιολόγησης – στων οποίων τις σχέσεις με τους μαθητές επικρατεί ουδέτερο μέχρι και ψυχρό κλίμα, το οποίο αρκετοί μαθητές βιώνουν με αρνητικό τρόπο και έχουν αρνητικές στάσεις προς τη σχολική ζωή της τάξης. Αν διαπιστωθεί ότι η προετοιμασία του περιεχομένου της διδασκαλίας είναι ανύπαρκτη, ελλιπής ή εσφαλμένη στο μεγαλύτερο μέρος της, τότε ο εκπαιδευτικός θα κρίνεται αρνητικά. Με τον ίδιο τρόπο θα χαρακτηρίζεται εφόσον παραμελεί τον χώρο και την παιδαγωγική λειτουργικότητα της τάξης, δεν φροντίζει για θέσπιση κανόνων, δεν μεριμνά για τη διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς και δεν αντιμετωπίζει ανάρμοστες μορφές συμπεριφοράς των μαθητών με παιδαγωγικό τρόπο.
Για δασκάλους και καθηγητές
Τα 5 κριτήρια της αξιολόγησης1.
Εκπαιδευτικό περιβάλλον (συντελεστής βαρύτητας 0,75): Διαπροσωπικές σχέσεις και προσδοκίες, παιδαγωγικό κλίμα και οργάνωση της σχολικής τάξης.
2. Σχεδιασμός, προγραμματισμός και προετοιμασία της διδασκαλίας (συντελεστής 0,50): Βαθμός αντίληψης των δυνατοτήτων και αναγκών των μαθητών για τη διαμόρφωση του σχεδιασμού της διδασκαλίας. Στόχοι και περιεχόμενο. Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα.
3. Διεξαγωγή της διδασκαλίας και αξιολόγηση των μαθητών (συντελεστής 1,25): Προετοιμασία μαθητών για τη διδασκαλία. Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα. Ενέργειες μαθητών κατά τη διαδικασία μάθησης. Εμπέδωση της νέας γνώσης και αξιολόγηση των μαθητών.
4. Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια (συντελεστής 1,50): Τυπικές υπαλληλικές υποχρεώσεις. Συμμετοχή στη λειτουργία της σχολικής μονάδας και στην αυτοαξιολόγησή της. Επικοινωνία και συνεργασία με γονείς και φορείς.
5. Επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη (συντελεστής 1): Τυπικά προσόντα και επιστημονική ανάπτυξη. Επαγγελματική ανάπτυξη.
Οι εκπαιδευτικοί που είναι αποσπασμένοι στην κεντρική υπηρεσία ή σε αποκεντρωμένες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και δεν ασκούν διοικητικά καθήκοντα θα αξιολογηθούν με κριτήρια: (α) υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια (συντελεστής βαρύτητας 3) και επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη (συντελεστής 2).
